Katalog

TEKNOLOJİ Uzay'da yarın H/larslılardan çok turist olacak Uzay etkinliğinin geleceği kesin. Belki de ekonominin motor sektörlerinden biri olacak. Ama bir koşulla; füze fırlatımı maliyeti önemli ölçüde azaltılırsa... zay etkinliğinin geleceği kesın Belkı de ekonominin motor sektörlerınden bırı olacak Ama bır koşulla, füze fırlatımı maliyeti çok önemli ölçude azaltılırsa "Uzay futbolu Dunya Şampıyonası'nın finalıne hoşgeldıntz Dunya yorungesındekı Japon Olympus sportıf uydusundan naklen yayındayız " Evet Uzay bır gün spor karşılaşmalarının yerı olabılır Artık uzay araştırmaları donemı geçtı Gelecekte, uzaya gıtmenın tek nedenı para olacak Uzay gırışımcılennın yenı bır kuşağı uzayda yapılan donanımları pazaıiayacak, tuıistler ıçın gezıler düzenleyecekler Neden böyle bır gelışme beklenıyor? Soğuk savaş donemınde, sıvıl amaçlı uzay programları Batı ve Doğu'nun kapıştığı propaganda savaşında muhendıslığın ve yuksek teknolojının vıtnnını oluşturuyordu SSCB'ın dağılmasından bnce NASA ve Sovyet Uzay Ajansı bırbırlerını geçme yarışındaydı Artık durum öyle değıl Soğuk savaş bıtınce, sıvıl uzay programlannın nedenı de ortadan kalktı Hukümetler bugun büyük uzay programlannı fınanse etmıyorlar Dolayısıyla, uzay ajansları yenı bır varlık nedenı araştınyorlar NASA Mudurü Dan Goldin'e gore Amerıkan Uzay Ajansı kolay anlaşıhr ve kamunun desteğını alacak kolay bır amaca gereksınmesı var ömeğın, yakın bır yıldızın yörüngesınde ıskân edılebılır bır gezegen aramak Bu amaç ve uzayda bır yaşam olanağı bulmak kamunun düşünu etkıleyebılır ve programı destekleyecek bır neden yaratabılır Kımılerı de Dünya'nın odak noktası olması gerektığını düşunüyorlar Rus Uzay Ajansı çevrebılım amaçlı uzay etkınlıklerı konusunda çaba sarfetmeyı düşunuyor Avrupa Uzay Ajansı ıse Metop adı verılen ve 2000 yılına doğru fırlatılması düşünülen meteorolojlk uydular peşınde NASA 1998 ıle 2012 yıllan arasında maliyeti 8 mılyar dolar olacak 17 meteorolojı uydusu fırlatmayı planlıyor Japonlar daha pragmatık 1994 başında H2 adı venlen kendı fııiatıcısını ımal ettı Bu, dünyanın en modern yenıden kullanılamayan uzay aracı Japon yerçekımı dışı koşullanna yakın koşullarda uretılen donanımların ımalatı, Ay yuzeyınde maden çıkarımı ve uyduotellerde turist ağırlama ıle uzayın kendısıne para kazandıracağını umuyor Yenı Dünya'nın keşfinde nasıl altın ve hammaddeler ıtıcı guç oluşturduysa uzayın vaat ettığı tıcarı gelışmelerde NASA'nın bıle düşlemedığı projelere yol U açabılır Pentagon ve NASA ıçın çalışan Harns Government Ae rospace Systems firması uzayı "21 yy başının en onemlı endustrıyel etkınlığı" olarak gorüyor Uzay etkinliğinin hemen hemen tümu dolaylı olarak Dünya'dan gelecek ıletışım uyduları dünyanın herhangı ıkı noktası arasında bağlantı sağlayabılır, ozellıkle cep telefonlarıyla Washıngton'da bulunan Teledısc şırketı 2001 yılına kadar, Dunya'dan 700 km uzaklıkta yorungeye 840 uydu yerleştırmeyı planlıyor Bununla ılgılı sıstem bugun çalışıyor, GPS (Global Posıtıonnıng System) Dünyadakı taşınabılır bır alıcının konumunu 100 metrelık bır farkla saptayabılen 24 askerı uydudan oluşan bır ağ soz konusu Alıcıların ımalı konusunda yenı bır etkınlığe yol açan GPS gemıler, balıkçılar ve topograflar tarafından kullanılıyor GPS başka uygulamalara da konu olabılır, surucusü olmayan araçlan yonlendıren bılgısayarlara araçlann konumunu ıletmek Boylece araçlar hızlı ve güvenlı bır şekılde peşpeşe gıdebılırler Başka bır proje dünyadakı ıkı nokta arasında elektrık taşınması ıçın uydulan kullanmaktadır Bır yerde uretılen elektrık mıkrodalgalara dönüştürülerek yörüngedekı bır aynaya yollanır Bu da dığer noktaya elektnğı yansıtır Uzaydan en kârlı çıkabılecek sektor eğlence sektoru olacaktır Vırjınya'da yerleşık Luna firması 1997 yılına kadar Ay'a robotlu bır araç yollamayı düşunuyor Maliyeti 90120 mılyon dolar arası Bu araç sanal gerçek araçlann yardımıyla Dünyadan kullanılabılecek Luna bu amaçla surucu kurslan düzenJeyecek ve yarışma açacak Uzay endustrısının en önemli etkısı yenı etkınlıkler olacak Bunlar yörüngeye yerleştınlecek hoteller, spor merkezlen olacaktır Londra Imperıal College'de çalışan ıktısatçı Patrıck Collıns'e göre bir stadın maliyeti 800 mılyon dolar, bır hotelın maliyeti ıse 250 mılyon dolar olacak Karşılaştırma yaparsak uluslararası uzay ıstasyonu Alpha ıçın ABD'nın odeyeceğı para 17,8 mılyar dolar olacak, gelecek 8 yıl ıçınde P Collıns'e göre spor merkezı fazla pahalı olmayacak ve yenı teknıklere başvurmayan basıt modüler bır yapıdan oluşacak 1970 yıllarında fırlatılan Skylab uzay laboratuvarı ıçın kullanılan teknıklere benzeyecek P Collıns maliyeti duşurmek ıçın yenıden kullanılabılır fuzeler duşünüyor Bugun kılogramı 40 000 dolar olan fuzelenn malıyetını 200 dolara çekmeyı düşunuyor Televızyondan naklen yayınla alınan paralar, yorüngedekı uydulara glden kışılerden alınan paralar (haftalığı 2000 dolar) yatınmlan kârlı hale getırebıhr Lori Garver'e gore uzay turizml 2025 yıl ıçınde kârlı bir alan olabılır Çözumü ıse uzay uçuşlannın malıyetınde McDonnell Douglas firması Delta Clıpper adı verılen yenıden kullanılabılen bır fuzenın denemelerını geçen yıl yaptı 2000 yılına kadar bu tür füzeler kılogram başına 500 dolar malıyetle kışılerı uzaya gotürebılır Bununla bırlıkte, dığer gezegenlere ıçınde ınsan bulunan uçuşlann yapılması ıse yarın değıl Dan Goldın, Mars'a önümuzdekı on yıl ıçınde ınsan gonderılmesının mumkün olmayacağını soylu yor Bugünku öngörulere gore, bu program çok uzun yıllara yayılacak ve yuzlerce mılyar dolara mal olacak Aynca yerçekımı olmayan bır ortamda astronotların kas ve kemık enmesıne karşı ve kozmık ışınlara karşı koruma teknık ve yontemlennın gelıştınlmesı şarttır Martın Manetta firmasında çalışan Noel Hınners'e gore, gerı dönüşü olmasa bıie kımı bılım adamları Mars'a gıdebılırler 1946'dan ben zaten 55 bılım adamı çeşıtlı kazalarda ölmuşlerdır Challenger'ın 1986'da yaptığı kaza sonucu ölen astronotlar halk arasında buyük uzuntu uyandırmıştır Malıyetı ne olursa olsun ınsanlann yaşamı korunmak zorundadır, her şeyden önce Işte bu malıyet de yenı projelerı çok pahalı yapıyor Challenger kazasından ben mekıkler 38 uçuş yapmıştır Er geç bunlardan bın de patlayacaktır dıyor John Plke, Amenkalı Bılımadamlan Federasyonu'ndan Böyle bır durumda programlardan vazgeçılebılır Mekıklenn uçuşu uzay ıstasyonunun yapımı içın gereklı (Alpha) Gelecek 30 yılda uluslararası boyutlarda gerçekleşecek Belkı dünyanın en lyı aracı değıl, ama 40 tonu yorungeye oturtur ve gerı de getırtır NASA mekığın değıştınlmesı ve yenıden kullanılabılır füzelenn (tek katlı ve parçalarını uzayda bırakmayan) yapımı ıçın 10 yıl ıçınde karar verecek Delta Clıpper füzesı buna bır ömek Bakımı kolay, rotasyon suresı kısa ve yenıden kullanılabılır NASA basıt, hafıf araçlar tasaıiıyor Malıyetı azaltacak ve bırkaç tane yapılabılecek Bunun bır örneğı 150 mılyon dolara çıkacak ve Dunya yakınında bır goktaşmı ınceleyecek Uzaya gıtmek ucuzlayınca, gınşımcılenn etkınlıklerı de artacak, fırlatma alanlan, uydu yapımcılan, füzeler XX yy 'a yollar ve XIX yy 'a demıryolları nasıl damgasını vurmuşsa, XXI yy'a da uzay sanayıl damgasını vuracaktır Suç spermde değil! Spermlerın pek lyı yuzücü oldukları söylenemez Hedeflen olan Fallop tüplenne ulaşana kadar da rahımde hatırı sayılır uzunlukta bır yol almalan gerekll olduğu ıçın ışlerı oldukça zordur Bazı Kanadalı araştırmacılara göre bırçok kadının kıaır damgası yemesının nedenı rahımlennde oluşan bazı dalgalar nedenıyle spermlenn bır turlü hedeflerıne ulaşamamalan Araştırmacılar dalgalann yol açtığı bu sonuca , dalgalann yokluğunun da neden olabileceğını söyluyorlar Dalgalann oluşum nedenı, uterusun kas tabakasında meydana gelen buzulme hareketlerı Bu konuda araştırmalar yapan Manıtoba Unıversıtesı nden Edvvard Lyons, sağlıklı kadınlarda bu dalga hareketının yuzde 80 oranında Fallop tuplen doğrultusunda olduklarını soylüyor Lyons, spermlerin aomon balığı glbı akıntıya karşı yüzme yeteneklerı olmadığı ıçın bu dalgalara ıhtıyaçlan olduğunu, fakat dalgalann zaman zaman hareket olanaklarını kısıtlamalarının da mumkun olduğunu soyluyor Kısırlık problemı olan 68 kadın üzerınde yürutülen çalışmalarda ultrason yardımıyla bu dalgalann hızlan ve yonlerı saptandı Bu kadınların rahımlennde oluşan dalgalann çoğunun yanlış yöne yayıldığı veya çok zayıf olduğu tespıt edıldı Lyons, dalgalann perıyotlarında düzensızlık olmasının da olumsuz sonuçlara yol açtığını soylüyor Sperm ıçın hızlı hareket etmek çok onemlı, zıra vajınal ortam oldukça asıdık, spermın hayatta kalabılmesı ıçın kısa zamanda uterusun ıç kısımlanna ulaşması gerekıyor Kısırlık problemı olan kadınların rahım dalgalarının en uygun dönemının ıkı aybaşının tam ortaaına rast geldığını belırten Lyons, bu çalışmaların ılaçlara rağmen özelllkle hamıle kalamayan kadınlar açısından çok önemli olduğunu soylüyor 40812