Katalog

GÖZ S A Ğ L I Ğ I B İ L İ M KÜLTÜR Niçin gözler miyop oluyor? Miyopluğun kökeni üzerine bir araştırma... Çevresel ve kalıtsal etkenler var. lyopluk doğuştan mı gelıyor, yoksa bellı koşullarla sonradan mı oluşuyor? Uzağı seçememek konusunda yaklaşık bır yüzyıldır suregelen tartışma gıderek kızışıyor Karşıt göruşlerı savunanlar savlannı destekleyecek kanıtlar bulurlarken her ıkı göruşun de haklı yanları olduğu gıderek daha belırgınleşıyor Uzaktakı cısımlen açık seçık gorebılme yetısınden yoksun olma şeklınde tanımlanan miyopluğun, ozellıkle bu duruma yatkın olan çocuklarda, farklı çevresel koşulların etkısı altında meydana geldığı savı gun geçtıkçe ağırlık kazanıyor Son bırkaç yıldır mıyoplukla ılgılı olarak ınsan ve hayvanlar uzerınde yapılan ıncelemelerle bu rahatsızlığın gıderılmesı konusunda daha somut verıler elde edılmış. Bılım adamları mıyopluğa neden olan genetık ve çevresel etmenlerı henuz tam olarak behriemeden miyopluğun ılerlemesının önune geçecek çeşıtlı yollar buldular Bu yöntemler ıçinde, mıyop oncesı aşamasında yakın cısımlere odaklanmayı sağlayacak göz damlaları, gözun anormal bıçımde buyumesını engelleyen ılaçlar ve yakın plandan ış görurken sık sık uzak cıslmlere bakarak gözu dınlendırecek uygulamalar sayılabılır raştırma gerçekleştıren Harvard Tıp Fakultesı doktorlanndan Dr. Elıo Ravıola, elde ettığı bulgulann, orneğın doğuştan katarakt, travma, sarkık goz kapağı ya da aşın oksıjenden kaynaklanan "retrolental fibroplazı" (ağtabakada bır nedbe dokusu oluşumu) gıbı nedenlerie net göruntuden yoksun kalan çocuklarda mıyopluk durumunun olağanustu yuksek olduğunu gosterdığını belırtıyor Miyopluğun oluşumunda genlerin rolu olduğu goruşu gıderek daha somut kanıtlarla desteklenıyor Dr Gvvıazdase'nın araştırması, mıyop olan anababadan doğan çocuklarda bu rahatsızlığın çok daha fazla olduğunu ortaya koyuyor Eğer hem anne hem babada mıyopluk varsa çocuğun 18 yaşına gelınceye kadar mıyop olma olasılığı % 50 ıken yalnızca anne ya da babanın mıyopluğu durumunda doğan çocuklann dörtte bınnde bu rahatsızlığa rastlanıyor öte yandan, anababada mıyopluk yoksa, doğan çocukların yalnızca % 8'ınde mıyop gooıluyor Miyopluğun kalıtsal nedenlere dayandığı goruşu son zamanlarda elde edılen kanıtlarla daha da guçlendı. Kalıfomıyalı goz uzmanlannın sunduğu rapora gore, hem anne hem babasında mıyop olan çocuklann gozlen, gorme bozukluğu olmasa bıle, ortalama boyutlann ustunde Dr. Karia Zadnık önderlığındekı uzmanlar, bellı bır goz boyutu, bıçımının çocuğa anababadan geçtığını, bu ozellıklerın çevre koşullanyla bıtieşerek etkısını gosterdığını dıle getırıyor Dr Josh VVallman, mıyopluk nskı yuksek olan çocuklann okurken sık sık gözlennı sayfadan uzaklaştırıp yukan bakmalarını onerıyor Dr VVallman hayvanlara gozluk takıldığında normal goz kolaylıkla yanılgıya duşup duzettım yoluna gıdebılıyor Insan gozu de, tıpkı hayvanlarda olduğu gıbı, gözun uzamasına ya da kuçulmesıne neden olan, optık guçlerie goz uzunluğu arasındakı uyumsuzluğu duzeltme yoluna gıdıyor Gozun buyumekte olduğu çocukluk dönemınde bu sureç bır bakıma gözun uzunluğunu odaklanma gucune gore ayarlayarak uzak cısimlerde net bır goruntunun elde edılmesıne olanak tanıyor Dr Zadnık mıyoplukla genler arasındakı ılıntının duzettım mekanızmasındakı bır bozukluğun anne ya da babadan çocuğa geçmesınden kaynaklanabıleceğı olasılığı uzennde duruyor "Uyum sağlama" yetısındokı bır bozukluk da yıne çocuğa anne ya da babadan geçebılıyor Böylece, yakındakı nesneier goze bulanık görunuyor Bulanık ımler de "duzeltım" mekanızmasını harekete geçırerek gozun buyumeane ve görrne bozukluguna yol Big Bang ve Kuran Vehbi Belgıl unyaca unlu bır bılım dergısıne Tr nt| dad Unıversıtesı'nden bırısı bır mek'tup göndermış Tam adresını vereyım "/ A McOoom, Unıversıty of VVest Indıes, St Augustıne Tnnıdad" Belkı kendısıyle mektuplaşmak ısteyenler olur Sayın McDoom, unlu Bıg Bang kuramının Kuran'da yazıh olduğunu söyluyor Şdyle 1) Haşr Suresının 24 ayetı, 2) AlEnbıya Suresının 30 ayetı, 3) Azzanyat Suresının 47 ayetı McDoom bunlar ıçın ayetlerden ornek venyor Sırasıyla okuyalım 59 sayılı Haşr suresının 24 ayetınden şu satırları venyor "O Tanndır, her şeyı hıç yoktan var etmış, şekıllendırmıştır " Ustad, hıç yoktan var etmeyı Bıg Bang sayıyor AlEnbıya, yanı Peygamberler suresının 30 ayetınden şu satırlan aktarıyor "Inanmayanlar görmuyorlar mı kı gokler ve yer tek bır kutle halınde ıken bız sonra onlan bırbmnden ayırdık (Bıg Bang) ve butun canlılan sudan meydana getırdık (DNA'nın kokenı değıl mı bu">) Buna rağmen yıne ınanmayacaklar mu" Azzanyat suresının 47 ayetınden de şunlan venyor "Bız kaınatı buyuk gucumuzle kurduk (Bıg Bang) ve genışlettık " "Genışletme sözu Bıg Bang Kuramında var" dıye eklıyor sayın McDoom Soyleyeceklenmızın daha tyı anlaşılabılmesı ıçın burada "Bıg Bang" kuramı hakkında bıraz bılgı vermemız gerekıyor Kuram, Evren'ın oluşum şeklının dınler tarafından değıl de bılım yoluyla ızahı ıçın ortaya atılmış bır göruş Bugun genellıkle doğru dıye kabul edılıyor Ama hemen belırtelım Bılım bakımından bır kuram, bılım yasası değıl Buna göre, evren yumurta bıçımınde ve buyukluğunde bır kutle ıken ıç çekışmelen yuzunden bırden patlıyor ve uzayın boşluğuna doğru genışlemeye başlıyor Genışleme bugun de suruyor patlayan bır bombanın dört tarafa saçılması bıçımınde Parçalar evrendekı bu tun cısımlerı meydana getırıyor Genışleme bır gun gelecek duracak, o zaman parçaların gen donuşu başlayacak Kuramı ortaya atan bılgın Belçıkalı Astronomı bılgını Rahıp Georges Edouard Lemaltre (18941966) olmuştur Lemaître, başlangıçtakı yumurta bıçımındekı cısme "Koz~ mık Yumurta" adını vermıştı Ancak, burada bızım de ekleyeceğımız bırçok soz var O da şu Kuran bır ınanç kıtabıdır, dını sımgeler Bıg Bang Kuramı ıse Astronomı bılımınde ızah denemelerınden bındır Bılım ıle dın arasında şu fark vardır Bılım her an değışır yenı buluşlarla Dınde ıse değışmezlık egemendır Yanı kaınatın doğuşunu ızah eden daha kapsamlı bır kuram ortaya atılırsa Bıg Bang kuramı beklemeye alınır, yenı kuram onun yennı alır Böyle bır kuramın bugun ortaya atıldıgını bır an kasum edelım O zaman, Sayın McDoom da ızahında değışıklık yapacak mıdır? Yaparsa dınde değışıklığe gıdılmış olmayacak mıdır? Değışıklığe gıdıldığını kabul edelım O zaman Kuran, Fransız Nostradamus'un (15031566) unlu kehanetler kıtabına dönmez mı? Yukardakı yazıyı The New Scıentıst Dergısı'nin 30 Temmuz 1994 tanhlı sayısının 52 sayfasından aktardım Yazının adı "Allah's sngularity'dir. Genlerin rolü Gözun buyumesını duzenleyen f .n koşul ve etmenlerın ne olduğu konusunda bılım adamlarının daha uzun yollar katetmelerı gerekıyor Yıne de, son yıllarda bu konuda olumlu adımlar atıldı Harvard'lı bır grup bılım adamı, yenı doğan ve bulanık goren maymunların ağtabakasında buyumeyı hızlandıran nöropeptıdler saptadı Bunun gıbı, tavuklarda da gozun buyumesını denetleyen molekuller olduğu göruldu Böylelıkle, ınsanlarda da gözun buyumesını ılaçla engelleme goruşü geçerlılık kazandı Gözün Anormal Biçimde Büyümesini Engelleme Göz ve evrim ha sık göruluyor Yazarların, bılgısayar kullananların ve sureklı okuyan profesör ve oğrencılerın polıs ya da askerlere kıyasla mıyop olma olasılıkları çok daha yuksek Acaba, kötu ışıkta okuyan, sureklı bılgısayar oyunlarıyla oynayan ve çok fazla televızyon ızleyen çocukları azarlarken anababalar gerçekten haklı mı? Araştırmalar bunların bır yere kadar haklı olduklarını ortaya koyuyor Okuma ya da yakın bır cısmı gormeye çalışma, "uyum sağlama" adı verılen ve göz merceğının kasların kasılmasıyla bıçım değıştırmesını gerektıren ve kırılgan ışıkla ımgelerın ağtabaka uzerıne odaklanmasını sağlayan bır sureçle gerçekleşıyor Miyopluğun gelışmesını ınceleyen 18 yıllık bır araştırmada Massachusetts Teknolojı Enstıtusu'nden Dr. Jane Gvviazda, yakın planlı ışlerle uğraşan çocuk ve gençlerde, "uyum sağlama" surecı daha yoğun gerçekleştığınden bunların gözlerınde uzama ve buyumeye daha sık rastlandığını, bunun da mıyopluğa yol açtığını belırtıyor Genellıkle 1015 yaşları arasında ortaya çıkan rahatsızlık kımılerinde unıversıte çağlarında kımılerınde de ergenlık çağında ortaya çıkabılıyor Or Gwıazda'nın araştırması, 816 yaşları arasındakı çocukların yakın planlı ış görduklerı sırada gözlerının "uyum sağlama" surecını yeterınce yerıne getıremedığını, bunun da bulanık gormeye yol açtığın ortaya koydu Hayvanlar uzerınde gerçekleştırılen araştırmalarda ıse, gözun uzamasına ve zamanla mıyopluğa kaymasına yol açan nedenlerden bırı de çok genç hayvanları, örneğın gözlerını yarı saydam bır kapakla örterek net bır göruntuden yoksun bırakmaktadır Araştırmalar, gözün, beyınden bır verı olmaksızın da, net bır göruntuden yoksun olduğu surece mıyoba donuşebıldığını ortaya koyuyor Hayvanlar üzerinde bu tür sayıstz a Çevre kuramını savunanlar, gözun, yazının bulunmasından çok evnmını tamamladığını ve asla gunumuz gelışmış toplumlarındakı kadar zorlanmadığını ılen suruyor Bu göruşu savunanlar, ınsanların avlanmayla geçındığı ilkel toplumlarda mıyopluk olayına rastlanmadığına ancak zamanla gözun yakın planlı ışler ıçın gıderek daha yoğun bır bıçımde kuHanılmasıyla bu rahatsızlığın ortaya çıktığına ınanıyor Tayvan'da ve eğıtım yuzeyının yukselışe geçtığı ötekı Uzakdoğu ulkelerınde mıyop olgularına, tıpkı bır salgın hastalık gıbı, çok daha sıklıkla rastlanıi<x. Okula başlayan Eskımo çocuklarında ve dın eğıtımı alan Israıllı çocuklarda aık egıtım görenlere kıyasla mıyopluk da açıyor. 39111