Katalog

HAYVANLARIN DÜNYASI Cinsel yaşam zenginliği ve fark Orangutan ve gorillerde harem hayatı var. Şempanzeler, aralarına ilk kez katılan dişiye "hoşgeldin seks partisi" düzenliyorlar! Insanlarda orijinal çiftleşme sistemi, çok kadınlı harem mi? Insan ve primatlarda görülen ergenlik kısırlığı dönemi, zamansız üremeyi önlüyor £ nsanlar dahil primatların birçoğu, cinI se! olgunluğa eriştikten sonra bir süre • üreme yetisinden yoksun kalıyor. "Ergenlik kısırlığı" olarak adlandırılan bu dönemin türler için önemll biyolojik ve sosyal sonuçları var. Memeliler, ancak belirli bir büyüklüğe ulaşıp birtakım fizik ve davranış değişiklikleri geçirdikten sonra cinsel yeteneklerini kazanıyorlar. Bu farklılaşma dönemini takiben çiftleşme mümkün olduğu halde bir süre üreme meydana gelmiyor. Büyük ihtimalle doğal seleksiyon sonucu evrimleşmlş bu olay, geçmlş evrim tarihimize ışık tutarken geiecekle ilglli de ipuçlan vermekte. iki katı büyüklüktedir. Erkek gorillerde sperm üretimi 89 yaşlannda başlıyor. Ancak genç goriller 68 yıl daha büyümeye devam edip sırt tuyleri ağarıncaya kadar erişkin erkeklerle eş bulmak için rekabete girmezler. Dölleme kabiliyetleri olmasına rağmen fiziksel olarak büyükleri ile yarışacak duruma gelinceye kadar beklerler. Erkek gorillerdeki ergenlik dönemi kısırlığı fizyolojlk değil sosyal kaynaklıdır Dişiler içinse fizyolojiktir. Dişı gorillerde östrus siklusu 7 yaşlannda başlar. Kısa süre sonra annesini terkeden dişi, ya bir hareme dahil olur (Resim 1) ya da bekâr bir yetişkin erkek bulur. Bir süre sık sık eş değiştirir ve sonunda tek erkekle kalıcı bir ilişkı kurar. Yumurt Reslm 1: Sırtı ağarmış dağ gortll (Gorilla gorilla beringel) ve hareml. lamaya başladıktan sonra genç bir dişl kısa sürede gebe kalır ve bebegi sütOrangutanlarda ise garip bir harem sisŞempanzeler Rastgele ten kesilinceye kadar 45 sene çiftleşmez. temi var. Henüz tam erişkin olmamış erçiftleşme kekler, 18 yaşına kadar yalnız gezerler. Şempanzeler İse çok farklı bir sosyal Boyu bir dişınin iki katı olan ve fiziksel oladüzene sahip. Eşleşme ve çiftleşme, rak güçlenen erkekler (Resim 2), kendılerişempanzeler için fazla rekabete gerek ne birkaç kllometrekarelik ormanlık bir bölolmayan rasgele olaylardır. Erkeklerde ge seçer ve buraya yerleşirler. Daha sonra sakal gibi dişlyl cezbetmeye yönelik hlçbir ağacın üzerinde yüksek sesle bağırarak bir fiziksel özellik yoktur. Her iki cins aradişileri bu bölgeye çekerler. 910 yaşına sındakl tek farklılık dişilerln pembe ve kadar tek başına gezen dişi orangutanlar, şişkin genital bölgeleridır. Erkekler dişileerişkin erkegln çığlığını duyduğu zaman re göre biraz büyuk olmakla beraber cinöstrusa girer ve çiftleşmek üzere bölgeye sel cazibe açısından hiç de önem taşıgiderler. maz. Gorillerde cinsel cazibe büyüklükle Blrleşme sonucu gebe kalırsa 5 yıl yavResim 2: Eş orantılı olduğundan büyük gorillerin ürerusu ile biriikte erkeğinin bölgesinde ancak arayan erkek me şansı daha fazladır. Dolayısıyla da dionu hemen hiç görmeden gözden uzak bir orangutan şl ve erkek goril arasındaki fark, şemyerde yaşar. Eğer gebe değilse erkek tek(Pongo panzelerden çok daha fazladır. rar çığlık attığında yeniden çiftleşirier. pygmaeua). En yaygın şempanze türü Pan trogYavru orangutanlar 57 yaşlannda yenl bir lodytes, eşit sayıda dişi ve erkek bireyln kardeşleri olunca annelerinin yanından aybulunduğu 10100 kişilik gruplar halinde rılırlar. yaşar. Tüm bireyler birbırlerıni tanır ve Ergenlik dönemine kadar aynı bölgede yabancılara karşı bölgelerini korunmkla annelerine yakın yerlerde yalnız dolanıriar. yükumludurler (Resim 3). Genç erkeklerde zamanla sekse karşı bir Genç dişiler, ilk âdet kanamasından iştah gelışir. Ancak dişılerde seRs, sadece sonra kendi komünlerini terkeder ve üremeye yönelik bir davranıştır. Genç bir başka bir komüne dahil olurlar. Yeni koerkek orangutan eşi olmayan bir dişi ile müne gelir gelmez komündeki tüm erkarşılaşacak olursa zorla birleşmeye çalıkeklerle sırayla çiftleşir. Bu bir 'hoşgelşır. din partisl'dir ve komüne kabulünün Buna şiddetle karşı koyan dişi, daha küonaylanması anlamını taşır. Şempanzeçuk olmasına karşın çoğunlukla kaçmayı lerin aylık siklüsleri 35 gündür. Ateşli olbaşarır. Bu pek de şaşırtıcı olmasa gerek; duğu 10 gün süresince şişkin cinsel orzira, çiftleşme ağaç dallan uzerınde kol ve ganıyla erkeklerin ilglsini çeken erişkin bacaklardan asılı olarak gerçekleştiği için dişl, genç yaşlı ayırımı yapmadan sıraya çok uysal bir dişi ile bile birleşme çok kogiren tüm erkeklehe çok hızlı bir şekilde lay değildir. Goriller ve Orangutanlar: harem hayatı Goril ve orangutanlarda çok kadınlı bir eşleşme sistemi hâkim. Dişiye kendini beğendirmek erkek için oldukça önem taşır. Iki cins arasında önemli farklılıklar bulunur. Gellşmiş erkek goriller, dlşllerin 3774