Katalog

PSİKOLOJI Zıtlaşmak bağımsızlık mıdır? Gençler ana babalarıyla zıtlaşır, kardeşler arkadaşlar birbiriyle zıtlaşır, karıkocalar zıtlaşır, amirler ve memurlar zıtlaşır. Zıtlaşmak kısaca, karşımızdakinin düşüncesinin aksini söylemek ya da onun isteğine aykırı davranmaktır. Üstün Dökmen * ENERJİ DOSYASI H emen her davranışta olduğu gıbı zıtlaşma davranışının nedenlerını de ıkı ana grupta toplayabılırız Bunlardan bırıncısı, altta yatan asıl nedenlerdır Insanlar, ıçınde bulundukları gelışım dönemının bır zorunluluğu olarak ya da sahıp oldukları kışılık özellıklerınden öturu, zıtlaşma/çatışma ıçıne gırebılırler örneğın, ıkıdört yaş arasındakı çocuklar ya da ergenltk dönemındekı gençler anababalarıyla çatışııiar Çocukları ya da gençlerı çatışmaya iten bırtakım denn psıkolojık nedenler, ıhtıyaçlar vardır Söz konusu nedenlerı/ıhtıyaçlan bır başka yazıda ele almak ıstıyorum Bır de, bırbırımızle zıtlaşmamıza yol açan, daha yüzeysel sayılabılecek nedenler vardır Aşağıda söz konusu bu yuzeydekı nedenlerı ırdelemeye çalışacağım Zıtlaşmalann görunur nedenlerinı başlıca ıkı grupta toplayabılırız Insanlar, ya karşılarındakını öfkelendırmek ıçın zıtlaşırlar ya da karşılarındakı otorıteye boyun eğmedıklerını göstermek, yanı bağımsız olduklarını kanıtlamak ıçın zıtlaşırlar Bazen bu ıkı amaç bırleşır Hem karşımızdakını öfkelendırmek hem de bağımsızlığımızı ılan etmek ıçın zıtlaşırız Başkalarını öfkelendırmek ıçın zıtlaşmak, bır tur saldırganlıktır Bağımsız olduğumuzu göstermek ıçın zıtlaşmak ıse, ne yazık kı gerçek bır bağımsızlık değıl, bağımlı olduğumuzun bır göstergesıdır Bakınız nıçın? layda gözleyebılırız Bır kıtapta okumuştum, tışört satın alan bır genç, tezgâhtara şöyle demış "Bu tışörtü evde anneme, babama göstereceğım Eğer beğenırlerse, getırıp değıştırebılır mıyım?" Şımdı bu gencın, gerçekten bağımsız davrandığını söyleyebılır mısınız? Zıtlaşma (ya da "ters tepkı") adı venlen bu davranış turunde, otorıteye dolaylı bır bağımlılık vardır Zıtlaşan kışı ozgur değildir Çunku zıtlaşan kışı, nasıl davranacağına ka laşma huyunu bılıyormuş Huyunu bıldığı oğlunun davranışlarını kontrol edebılmek içın (onu manıpule edebılmek ıçın), duşunduğunun zıttını söylemeyı tercıh etmış) Eğer Genç Nasrettın'ın yerınde ortalama bır kışı olsaydı, babasına zıtlık olsun dıye çuvalı suya ıtmeyıp düzeltırdı Genç Nasrettın ıse, her halde ortalamanın uzennde bır zıtlaşmacı olduğu ıçın "Bu yaşa geldım, hıç baba sözü dınlemedım, hayatta bır kez olsun baba sözu dınleyeyım" dıye duşunmuş ve "Pekı baba" dıyerek çuvalı suya ıtmış Genç Nasrettın'ın yukarıdakı davranışının, pasıf saldırganlığa varan bır zıtlaşma olduğunu söyleyebılınz Nasrettin, aklıyla babasını köşeye sıkıştırmıştır, babası kızacak olsa, "Sen söyledın" dıyecektır Bu fıkraya yuzyıllardan ben ınsanlar gulmektedırler Galıba burada ınsanları gulduren şey, "babayla/otoriteyle zıtlaşan, akıllı ve aaldırgan genç" motıfıdır Ve galıba hemen herkesın gönlunde, en azından yaşantısının bır dönemınde bu motıf rağbet görmuştur Bu durumun farkında olan ınsanlanmız, söz konusu fıkrayı ureterek ve yaşatarak ınsana aıt bır gerçeğe parmak basmış> lardır Kuçuk su kaynakları Tanay Sıdkı Uyar* Zıtlaşan Kişi Niçin Bağımsız Değildir? Bır kışı, karşısındakınin ne söyledığıne aldırmaksızın kendı ıçınden gelen davranışı sergılerse, bağımsız davranmış olur Eğer bır kışı, kendı ısteklerını ve düşüncelennı bır yana bırakarak karşısındakı kışının isteklerını yerıne getırırse, bağımlı davranmış olur Kendı ıstedığinı bır yana bırakarak, karşısındakı kışının ısteğının zıttını yapan blr kışı de yıne bağımlı davranmış olur Konuyu bır örnek üzerınde tartışalım Dıyelım kı bır genç, bır sabah şemsıyesını yanına almayı duşündü Tam bu sırada annesı "Evlâdım, yağmur yağacak, şemsıyenı al" deyınce bu genç, zıtlık olsun dıye "hayır gerek yok" dıyerek evden çıktı Şımdı bu genç muhtemelen, annesıne karşı "bağımsız" davrandığını duşunecektır Oysa farkında olmadan bağımlı davranmıştır Çunku, gencın davranışında annesının ısteğı, dolaylı olarak egemen olmuştur Bu anne, çocuğunun kendısıyle zıtlaştığını farkettıkten sonra, kafasından geçenın zıttını söyleyerek, ona ıstedığınl yaptırabılır Yanı, çocuğunun şemsıye almasını ıstıyorsa "Bugün hava guzel, şemsıyenı alma" der, genç ıse "Hayır alacağım" der Böylece annenın ısteğı gerçekleşır ve bağımsız davranmaya çalışan genç, farkında olmadan annesıne bağımlı davranmış olur Zıtlaşma davranışının, aslında bır bağımlılık olduğunu, guniuk yaşamdakı pek çok o rar verebılmek ıçın, zıtlaştığı kışının davranışlarını gözlemektedır Böyle olunca da kendı tercıhlerı dogrultusunda davranamamakta, yalnızca zıtlaştığı kışının tercıhlerının negatıfinı sergılemektedır Eğer sureklı karşımızdakı kışının davranışlarının negatıfını sergılemeye çalışırsak, özgurluğümuz elden gıder Farkında olmaksızın kendımızı o kışıye bağımlı kılmış oluruz Nasrettin Hoca'da Zıtlaşma Nasrettın Hoca fıkraları, çeşıtlı ınsan davranışlanna ılışkın toplumumuzun göruşlerını, eleştırılennı yansıtmaktadır Fıkralardan bıırisınde zıtlaşma darvanışının ırdelendığı görüşundeyım Hoca gençlığınde, un çuvalını eşeğıne yuklemış, ırmağı geçmeye çalışıyormuş Çuval kaymış, suya değmek uzereymış Bu durumu kıyıdan seyreden babası ıse "Şımdı ben buna çuvalı düzeltmesını söylesem, ınadına suya ıter, lyısı mı çuvalı suya ıtmesını söyleyeyım de, aksını yapıp duzeltsın" dıye duşunur (Anlaşılan Nasrettın Hoca'nın babası, Genç Nasrettın'ın (Ergen Nasrettın'ın) zıt Kanımca yukardakı fıkrada, hem Genç Nasrettın, hem de babası eleştırılmektedır Nasrettın, zıtlaşma uğruna kendısını ve aılesını zarara soktuğu (yanı afonksıyonel davrandığı) ıçın eleştırılmektedır Baba ıse, planlı davranıp duşunduğunun aksını söyleyerek oğlunu yönetmeye çalıştığı ıçın eleştırılmektedır Zıtlaşan oğul ve oğlunu çaktırmadan yönetmeye çalışan baba, bırlıkte zarara uğramışlardır Bu fıkrayı uretenler ve yaşatanlar haklıdır Fıkradakıne benzer şekılde, guniuk yaşamda da gerek başkalarıyla zıtlaşanlar, gerekse onları kendı akıllarınca yönetmeye çalışanlar zarara uğrarlar Yazının başlarında, zıtlaşma davranışının ıkı nedenınden söz etmıştım Bırılerını öfkelendırmek ıçın ya da çevreye ve kendımıze karşı bağımsız olduğumuzu kanıtlamak ıçın zıtlaştığımızı belırtmıştım Yukarıdakı fıkrada da dıle getırıldığı uzere, zıtlaşmak, kışılerarası ılışkılen zorlaştırmakta, çatışma yaratmakta ve ınsanları zarara sokmaktadır Ustelık zıtlaşmak, gerçek anlamda bağımsızlık da değildir O halde ne yapmalı? Yapılacak şey ılk önce, hangı durumlarda kımlerie zıtlaştığımızın farkına varmaktır Daha sonra da, bu kışılerle zıtlaşıp öfkemızı dolaylı olarak ıfade etmek yerıne, onlarla oturup konuşmalı, öfkemızı doğrDdan ıfade etmelıyız Ve bağımsız olmak ıstedığımızde ise, zıtlaşarak değıl, kendı ısteğımıze uygun davranarak yaşamalıyız Ortaya koyduğumuz davranışlan, bınlerı dedı dıye değıl ya da bınlerıne ınat olsun dıye değıl, ıçımızden öyle geldığı ıçın sergılemelıyız Unutmamalıyız kı, inatlaşmakta inat edenler, kendilerini kendi içlerine hapsederler. * Doç. Dr. Ankara Üniv. Eğltim Blllmlori Fak. Çözüm Su gücu tum dunyaca tanınmakta ve bugun dunyanın toplam enerji uretımınln yaklaşık % 6'sını karşılamaktadır Bu katkı buyuk nehırler uzerınde kurulan büyük tesısler sayesınde gerçekleşmektedır Doğal kaynaklar potansıyelınden tumuyle yararlanmak ıçın kuçuk su akışlarının da değerlendırllmesı gerekmektedir Küçuk su guç santralı tanımına 10 MVVe'den duşuk kapasitelı tesısler girmektedir Halen dunyada toplam kombıne kapasitesi 19000 MVV'yı aşan bırkaç bın adet küçuk su güç santralı bulunmaktadır Bu sistemler • Yenı baraj veya savakları ve • Sel denetleme barıyerlerıni değerlendırmektedir. Söz konusu tesislerin ekonomık uygulanablllrlığı özel ve yerel şartlara bağlıdır Kuçuk su guç santralları, moduler ve standart bıçımde tesis edıldıklerı ölçude, başarılı olmakta, barlyer/savak ınşaat maliyetlen azalmakta ve yerel enerji gereksınımlerıni dığer seçeneklerle bırlıkte karşılayabılmektedır Gerek duyulan su düşuş yükseklığıne bağlı olarak değışlk turbınler kullanılmaktadır • Ufak ölçeklı uygulamalar ıçln türbin tasarımlarında • Düşuk maliyetli ımalat tekniklerınde • Işletme sırasında yerli halkın eğıtımınde lyıleştırmeler sağlanabılmektedir. Küçuk su guç santralları yerel tarım ve su temınl ıçın elvenşli koşullara da yol açabılmektedır Kuçuk su güç santralları buyuk santrallara gbre daha az çevresel etkıye sahıptirler. Fakat bu etkılerın hafifletılmesi ve önlenmesi içln özellikle çevresel olarak duyarlı bölgelerde özel çaba harcanmalıdır. Yerel arazı kullanımı ve çevreye yaptığı tahrlbat büyük santrallara göre daha azdır Ufak tesislerin depolama kapasıtesı az olup surekli çalıştırılmaları gerekmektedir • Yrd. Doç.Kocaell Üniveraltssi Teknlk Eğitim Fakültesl 377 12