Katalog

ASTRONOMİ NİSANAYINDAGÖKYÜZÜ Astponomi ve astroloji M Emın özel* Astrolojı, gokyuzundekı olay ve yıldız konumlarının ınsan ılışkılerinde ve ınsan yaşamında etkılı olduğu şeklindekı varsayıma dayanır ve ınsanhğın bilgi duzeyının çok eksık ve yetersız olduğu, dunyanın gökkubbe altında duz bir dısk oluşturduğunun duşunulduğu dönemlerden kalma bır ınanç ve görüşler yığınıdır Gökyuzunün astrolojik amaçlarla gozlenmesı ve bundan geleceğe ait kehanetlerde bulunma gayretlerı, eskl Babıl'de (Mö 2 3 bın) başlamıştır Antık Yunan fılozof ve bılımcilerinın, daha sonra da bazı Islam astronomlarının gök clsımlerinin hareket ve davranışlannı yorumsuz ve gözlemsel duzeyde ele alma ve açıklamaya çalışma gayretlerine rağmen, astrolojik yorum ve açıklamalar, butun llkçağ ve Ortaçağ boyunca devam etmıştır Astrolojik kehanetlere olan ınanç, Rönesans'la, yanı, gok cısımlerının hareket kurallarının ve gerçek karakterlerının anlaşılmaya başlamasından sonra değışmeye başlamıştır Ancak, astrolojıye olan ınanış bundan sonra da azalarak sürmüştur Günumuz astrolog ve falcıları bu temelsız ortaçağ anlayışının son kalıntılarıdırlar Bılımsel yöntem ve çalışma şekllnln en belırgın ozellığı, tekrarlanabılır ve denetlenebılır, objektıf olay ve tanımlara dayanmasıdır Bu temellere sahlp olmayan karar ve öngöruler, her zaman yanlışlık ve hatalara kaynaklık edecektır Astrolojı, tekrarlanabılme, denetlenebılme ve objektiflık krıterlennı temelden ve tamır edılmez şekılde Ihlal etmektedır Astrolojik öngoruierı test etmek ıçın, çeşıtlı burçlarda doğan kışıleri hedef alan cıddı ıstatıstıksel analızler yapılmış, ancak, tahmınlerle kışılerın yaşamları arasında bır bırlıktelık (korelasyon) ızıne rastlanmamıştır Ne yazık kı, astrolojıye ınananların çoğu, ıddıa ve tahmınlerın doğrulanması talebınde bulunmazlar, tersine, astrolog ve falcıların karışık ve dumanlı ongöru ve tavsıyelerıne sorgusuz sualsız ınanmayı yeğlerler Falcıya ınanç, muhtemelen, ınanan kışı ıçın, anlaşılması kolay olmayan, karar vermede zorlandıkları bu karmaşık dunyadan blr kaçış, ona karşı bır sığınak sağlar Modern bılımın de çözemedıği bırçok olay ve konu vardır, bunlann bır bölumune daha fazla önem ve öncelık verılmesı gerekebılir Ancak, astrolojı bunlardan bın değıldir Bır olay ve ınceleme alanı olarak, astroloji, sosyolojık ve psıkolojık bılımler boyutunda ele alınmalıdır, çunku, astrolojının öngörulerının fızıksel evrende yerı yoktur Burçlar hakkında konuşmak bır yılbaşı partısınde uygun olabılır, yıne de objektıf gerçek dunya ıle subjektıf ızlenım ve hayaller dunyası arasındakı farkı unutmamak gerekır! (*) "GOKYUZUNÜ TANIYALIM GECELEYİN GÖKYUZÜ" (Ses Kasetlerı ıle Gökyuzu ve Yıldızların Tanıtımı) adlı eserden alıntı, TUBİTAK Marmara Araştırma Merkezı, Gebze(2 baskı), 1994 ÖNE^ $feTCMİMÎM EN V E MYM &&JSâ(Whlı. TAH I3OO ptfNYAYI i^ÎNE AlA&İÜfZ H' IMîsan boyunca Jüpiter'e menhaba! üpi • Büyük Bülent Uyamker Ayı, Aslan, Su ahar geldı Gokyuzundekı göninyılanı, Çoban tu de degışti Buyuk Ayı (ursa major), Aslan (leo), Su Yılanı ve Başak (hydra), Çoban (bootes) ve Başak (virgo) takımyıldızları takımyıldızları bahar gökyuzunün en begörüntüde. lırgın yıldızlarını barındırıyor Buyuk Ayı • Jüpiter ve gökyuzü harıtamızın en kuzeyinde yer Venüs akşam alıyor Bu mevsımde Buyuk Ayı'nın kepaşağı duruyor Aslan ıse guney gökyüzünde. çesı baş çok ustunde Takımyıldızı ters ufkunun • 13Nisan soru ışaretı bıçımınde dızılmış yıldızlardan tanımak mumkun Regulus soru işaVenüs Ay'ın bir derece retlnın nokiası Regulus'un doğusundakı güneyinde uçgenle takımyıldız tamamlanıyor Aslan • 16 Nisan Uluslararası takımyıldızının altında ufuk boyunca guneyde uzanan grup Su Yılanı olarak adAstronomi Günü. landırılıyor Yılanın kafasını oluşturan altı• 22 Nisan Çalgı (lyrid) gen ılgı çekıcı Durbünle bakıldığında gögöktaşı yağmuru. rüntu gerçekten guzel Çevredekı yıldızlarla bırlıkte bır açık yıldız kumesı gıbı • 30 Nisan Jüpiter Güneş Ancak bu sadece bır görunum Buradakı batarken doğuyor. yıldızlar bırbırınden çok uzakta Ama dur Şekll 2: Jüplter'in gökyüzünde yıl boyunca Izleyeceğlyol bunumuzü biraz yukan kaydınrsak Yengeç (Cancer) yıldızlarının hemen yanında M 67 ve M 44 açık yıldız kumelerını göruruz Bunlar blr arada bulunan yıldızlardan oluşmuş örneğın M67'nın ıçinde 500 kadar yıldız var Küçuk dür 8 Şekll 3: 68 nisan tanhlerlnde Ay, Mant ve Satürn sabah gökyüzünde. 3676