Katalog

I ALARI »ıklar.n »ndinden tçmesi, o anda ıcutlarını »Iduran kimyasal addelerin bir mucu... rimsel kökenler, beyinsel etklleım, biyolojlk salgılar: işte size aşın hikâyesi!.. ı soyunun binlerce yıl çoğalarak sürdürmesini sağlayan bu duygu bir stratejisi olarak yorumlanabi\ngeles'taki Loyola Maymount Üsi'nden psikolog Michael Mills'e k, atalanmızdan bize ulaşan bir ışık 4 milyon yıl önce Afrika'da oran insan soyuyla beraber romani ilk belirtileri de görüldü ya da ıir deyişle kadın ve erkek ilk kez nin gözlerinin derinliklerine baktık;alplerini hoplatacak kimyasal sıvıılerinden kana akmaya başladı. Iniki ayağı üzerinde durabilmeyi baçok şey değişti. Cinsel organlar aSrünür duruma geldi. Her insanın örunümünün farklılıklar gösterdiği ,mamen anlaşılmıştı, dolayısıyla ı kendisine özgü bir çekiciliğinin sirdöneme girildi. Aşkın kimyası Aşk unsuru zaman içınde gelişince seks olgusu salt çoğalma içgüdüsünden sıynlıp romantik bir yapıya büründü. Kadın ve erkek birbırlerinin gözlerine bakmak istedikleri içın sevişmeler de hayvanlann çoğunun aksine yüz yüze olmaya başladı. Romantizm, çocuğun büyütülmesi için gerekli olan uzun süreli beraberliği de gündeme getirdi. Ancak Batı kültürü ısrarla aşkın sonsuza dek süreceği görOşünü savunurken tutkunun insanın doğal yapısı üzerindeki etkisinin aşağı yukan 4 yıl sürebildiği varsayılıyor. Antropolog Helen Fisher'e göre ilkel topluluklardaki çiftler çocukları bebeklik çağını geride bıraktıktan sonra aynlıp başkalanna yöneliyorlardı. Nitekim bu 4 yıllık dönem bugünkü boşanma istatistiklerinde de açıkça görülüyor. Fisher, incelediği 62 kültürden çoğunda boşanma oranlannın genelde 4 yıllık süre sonunda birden yükseldiğini saptadı. Fakat ilk çocuktan sonra diğer doğumlar olduğunda yenilerinin yetişmesi için evlilikler sürebiliyor. öte yandan romantizm sonsuza kadar sürmese bile önemini koruyor. Yine Fisher'e göre ilk günden beri insanlar tek eşliliği benımserken kaçamak yapmayı da ihmal etmedıler. Bu aşk maceralan yeni gen kombınasyonlarının gelecek kuşaklara aktarılması olasılığını artırdı. Yeni eşlere yönelen erkekler daha fazla çocuk sahibi oldular. Öte yandan yaygın inanışın tersine kadınlar da ımiş bahar dalları arasında buluşan r. 156070 yıllarında yapılan bu minya "doğru yoldan saptılar". Yine Fisher'e 'smanlı kadın ve erkek ilişkisinin yanısı göre ilk çağlardaki kadınlar evlilik dışı ılişkilerini büyük bir gizlilikle yürütürken er de ilgi çekici kendilerinden doğacak yeni nesiller için de daha sağlıklı genler, değişik DNA yapılan sağladılar. Aynca gizli aşklara yönelen dişiler farkında olmadan, çağlar boyunca gelişerek günümüz kadının ruhuna yerleşen flört isteğinin de temelini atmış oldular. Aşık olanlar genelde duygulannı kendinden geçme şeklinde tanımlariar. Araştırmacılara göre bunun nedeni o sırada vücudu dolduran kimyasal maddelerdir. Gözgöze gelmek, elele tutuşmak gibi faktörler beyinden başlayıp sinirleri etkileyerek tüm kana yayılacak akımı başlatııiar. Bunlann sonucunda hepimize aşina olan durumlar ortaya çıkar; kızaran yüzler, derin derin soluk alışlar.terlemeler vs. Aşkın belirtilerinin sıkça stresle kanştınlmasının nedeni ise her ikisinin de kimyasal sisteminin aynı olmasıdır. Bu maddelerin dopamine, neuropinephrine ve phenylethylamine'den (PEA) oluşmalan da aşık olan kişinin kendini aşın sevinçli hissetmesine yol açar. Bize çekici gelen biriyle karşılaştığımızda PEA fabrikamız tüm gücüyle devreye girer. Ancak phenylethylamine oranının zamanla azalması sonucu tutku derecesindeki romantik aşk da etkisini yitirir. Herhangi bir amphetamlne'le olduğu gibi vücut PEA üretimine izin verir. Fakat iki üç yıl içinde vücut, gereken PEA oranını Işleyemez duruma gelir. Bu durum da bazılannın iddia ettiği gibi çikolata yiyerek düzeltilemez (St. Valentines gününde sevgiliye çikolata armağan etme geleneğinin arkasında bu yanlış inanış yatar). Eski gücünü yitiren kimyasal maddeler aynı zamanda pek çok insan için bir ilişkinin de sonu demektir. Ancak buna karşın ilişkilerin genelde yıllarca sürmesinin nedeni değişik kimyasal maddelerin üretime geçmesidir. Eşin sürekli variığı beyinde endorphine salgısını başlatır. Diğer kısa ömüriü ampbetamine'ierden farklı olarak bu yatıştıncı bir maddedir. Doğal bir ağn kesici niteliğindeki endorphine sevgililer için güven ve huzur ortamını oluşturur. Fisher'e göre sevgilisi ölen ya da onun tarafından terkedilen kişi bu uyuşturucu gereksinimini kaybettiği için kendini aşın derecede kötü hisseder. LOH*n sayfayı ç«vlrinlz Kendinden geçme hali Evrimeel, genetik ve psikolojık d«n*yiml*r v* hatts kokulor romantik «ykın temel uncuriannı olufturuyor. K I M bir sur* onc* b<lim adamlan hayvanlann da doğustan ••totik içoüdİMÜn» aahip olduklannt b*lirl*dil«r Etkllenme: Phenylethylamine (PEA) dopamlne ve neuropinephrine gibi kimyaeal maddeler beyni uyann. Bu durum asın eevinç ve mutlulugu beraberinde getirir. Bu dönem iki üç yıl aurdükten sonra yavaf yavaf etkieıni yitirir Çekim: 3 Bağlılık: Bu dönamde ür»tîl»n yuksak orandaki •ndorphin* (mortini andıran bir modd») b«yn« akorak ••vgililerin huzur ve güven duymalannı sağlar. Beynın hipofız bezi sevısme sırasında duyulan uyanrve doyuma ulasma, baglanma gibi duygulann olusumunu aağlar. "Kucaklaşma, sarılma maddesi" 4039