Katalog

TIP BİLİM DÜNYASINDAN Meme kanserine yeni bir tedavi eme kanserinin ileri aşamasındaki kadınlar için artık kesin çözümler var. Ancak bu çözumlerden yararlanmak bireylerin bütçesini sarsabilir. En son geliştirilen yöntem, kemik iliği nakli ile birlikte uygulanacak yüksek dozda kemoterapi Yaklaşık 12.000 dolara malolan yöntem öteki kanser türlerinde sigorta şirketlerince karşılanmakla birlikte, meme kanserinde henüz "deneme" aşamasında sayıldığından ödeme kapsamı dışında tutuluyor. Bu yüzden kemik iliği naklini gerçekleştirmek isteyenlerin bunun maddi yuküne de katlanmaları gerekiyor. Kemiklerin içideki süngerimsi bir doku olan ilik, özellikle hastalıklara karşı savaş açısından yaşamsal önem taşıyan akyuvarlann üretildigi yerdir. Yaklaşık 20 yıl önce ileri derecede KS•etnili hastalara uygulanan kemik iliği nakli ile iliğe dek ışleyen kanser kemoterapi ve ışınımın da desteğiyle yok ediliyordu. Ancak meme kanserinde kemoterapinin kemik iliği yerine uru yok etmesi amaçlanıyor. Bu amaçla uygulanan yüksek dozda kemoterapi ise iliğin büyük bir bölümünü yok etmekte ve hastanın bağışıklığını en azına indirmektedir. Bu nedenle, kemoterapiden önce, hastanın iliğinin bir bölümü alınarak donduruluyor ve kalan ilik yok edildikten sonra dondurulmuş ilik yeniden hastaya enjekte ediliyor. Bu uygulama ile bağışıklık sistemi kendisini yenileyebiliyor. Kemik iliği nakli ile sağaltımın sakıncaları yok değil. Kemoterapinin olumsuz etkilerinin yanısıra hastanın iliğinin yeniden yapılanması sırasında herhangi bir enfeksiyon görülmesi olasılığı son derece yüksek. Hastaların % 10'nun bu yöntemle sağaltımları sırasında yaşamlarını yitirdikleri bir gerçek. Buna karşın ileri aşamada meme kanserinin ölümcüllüğü ve uygulanan sağaltım yöntemlerinden elde edilen sonuçların başarısızlığı gözönünde tutulduğunda kemik iliği nakline llgi giderek artmakta. Texas'ta beş sağlık kurulufu, Texas Üniversitesi Sağlık Bilimi Merkezi ile işbirliğine giderek, ilerlemiş meme kanserli hastalara dört yıl süreli bir kemik iliği nakliyle sağaltımı, deneme niteliginde uyguluyor. Başka sağlık kuruluşları da aynı türde deneme çalışmalarını sürdürüyor. Bunların içide en umut verici çalışma Duke Üniversitesi onkologlarından Dr. Wllllam Peters tarafından gerçekleştirildi. 1987 ile 1991 yılları arasında, ileri derecede meme kanserli 85 hastaya uygulanan kemik iliği nakli iki yıl sonra % 72'sinin iyileşmesiyle sonuçlandı. Yöntemden alınan sonucun umut verici olmasına karşın, "BMT Newsletter" adlı kemik iliği nakli bülteninde sigortacıların, bu sağaltım yöntemini uygulayan 66 sağlık kumluşundan 47'sinde maliyeti karşılamaktan kaçındığı belirtildi. Sigortacılar ayrıca yumurtalık kanseri, beyindeki urlar, husye kanseri ve kaş kanseri türlerinde de ödeme yapmaktan kaçınıyor. Buna karşılık akut lösemi, Hodgkin's hastalığı ve Hodgkin's dışı lemfona durumlarında ödeme konusunda hiçbir sorun olmadığı belirtiliyor. 1993'ün en iyi ürünleri İ A.B.D'deki Ulusal Yenilenebilir Enerji Laboratuvarı'nda güneş enerjisinin kullanımı konusunda önemli bir adım atıldı. Araştırmacılar yeni bir güneş hücresi geliştirdiler, bakır indiyum diselenit kullanılarak üretilen bu yeni hücreyle ilk ke2 %15'lik verimin üzerine çıkılmış oluyor.' Böyle incefilm hücreler aslında silikon cihazlardan daha az verimli ama çok daha ucuza maloluyorlar. Daha etkili bir güneş hücresi En kesin olarak zaman A.B.D'de Ulusal Standartlar ve Teknoloji Enstitüsünde geliştirilen NIST7 atom saati o kadar kesin ki, üç milyon yılda en çok bir saniyelik bir sapmasının olabileceği tahmin ediliyor. Bu yeni saat zamanı uzun lazer tüpleriyle yönlendirilen sezyum atomlarının doğal titreşimlerini sayarak hesaplıyor Dünya zaman standardı NIST7 ve bunun gibi atom saatlerinin ortalama verileri kriter alınarak hesaplanıyor. Uçak her ikl slnyal ceçkJInldealıyor. Y « Ittosyonu slnyali uçaga gı Merjyor. Uydu kontpollü uçuş Birkaç yıl sonra uçakların sisteki uçuşlarının, inişkalkışlarının güvenliliği uydularla sağlanacak. Az sayıda yer istasyonunun yardımıyla kurulması planlanan bu sistemin birimleri deneme aşamasında. Uydu sinyalleri kullanıldığında yanılma payı birkaç feet, bu da kötü hava şartlarında kavisli uçuş yapabilmek için yeterli. Bu tip uçuşlar şimdiye kadar yapılamıyordu. M.C.Escher'in karmaşık çizimlerinden etkilenen New York Üniversitesi'nden bir kimyacı, DNA'yı şimdiye kadar hiç girmediğişekillere soktu. Bu kimyacı ONA'yı bir sekiz yuzlü haline getirdi, fakat neden? Üç boyutlu DNA örgüleri günün birinde çok düşük bilgisayar hafızalı aletlerle çalışma imkanı sağlayabilir. Bu geometrik değişikliğin sağladığı kolaylık gerçekten inanılmaz; 30 milyon kitaplık bilgiyi yüzük taşı kadar bir yere yerleştirebiliyorsunuz. Kuvvet BirblrlnekeneUenenkrialleror)lnal nçok sertblr oluştur Üç boyutlu DNA KARBON60'ı bırakın artık. Şimdi kimyanın yeni yıldızları var: MetCar, veya metallo karbohedranlar Bunlar, metal ve karbon atomlarından oluşmuş, ortası boş kümeler olarak tanımlanabilirler. Pennsilvania State Üniversitesinde profesör A.Welford'un başkanlığını yaptığı bir araştırma grubu tarafından tesadüfen keşfedilen ilk MetCar, sekiz titanyum ve oniki de karbon atomu içeriyordu. Bu tür kimyasal yapıların bilgisayar yongası teknolojisi ve kristal araştırmalannda yeni ufuklar açması bekleniyor. Kimyada yeni ufuklar Bu alaşıma kuvvet uyguladığınızda sertliği artıyor: Zirkonyum, palladyumve rutenyumdan oluşan bu madde, rjerılmesi halinde sertliğinive dayanıklılığını arttırıyor. Korozyonada dayanıklı olan bu alaşım diş, kalça ve diz protezlerinde kullanılabilir. Akıllı metal Hazırlayan: Sinan Ozeren 3542