Katalog

BİLGİSAYAR DÜNYASI Telefonunuza artık sadece Mustafa bey'i ara emrini veriyorsunuz. Bilgisayarınıza kes ve yapıştır demeniz yetiyor. ilgisayarınızda yazdığınız bir dokümanın üzerlnden geçerken, ikinci sayfadan ilk sayfaya taşımak istediğiniz bir metin parçası gözünüze ilişiyor. Metni seçerek "kes" komutunu mikrofona söylüyorsunuz ve seçtiğiniz metin ekrandan kayboluyor. Daha sonra imleci taşımak istediğiniz yere getiriyorsunuz ve mikrofona gür sesinizle "yapıştır" emrini duyuruyorsunuz, bilgisayar da emirlerinizi yerine getiriyor Işte artık bilgisayarınıza sesle kumanda edebileceğiniz yeni bir dönem başlıyor. Bilgisayar gibi cansız makineleri sesimizle yönetmeyi sağlayacak olan teknoloji geldi! 300 doların altına inen fiyatlarıyla artık kişisel bilgisayarlarda da uygulanabilecek. Ama bu yeni teknoloji sadece bilgisayara mahsus değil, televizyon, stereo ve bankamatikler için de geliştirilmekte Cihazlarda sesli komut devri basladı menin seslerini tanımlamaya izin veren hafızalarına rağmen, bu sistemler henüz çok güvenilir değiller, Bir kaç düzine komutu içeren, mütevazi bir ses tanımlama sisteminde bile ses tellerimizden çıkan emri, 0 ve 1lerden oanlamak için de belirgin bir sistem yok. Yavaş gelişmelerine rağmen bu programlar zorlukların üstesinden gelmekte gelecek vaad ediyorlar. Basit olarak sesleri hafızadaki kelimelerle eşleştirmek yerine, yeni ses tanımlama programları, algılanan sesleri mantıksal bir biçimde, fonetik, dilbilgisi kurallarına göre ve kelimenin içinde bulunduğu ortamın konusunu da değerlendirerek bir karara varıyor. Karışık mate B Matsushita şu an Japonya'da satılmaya başlanan ses tanımlamalı bir uzaktan kumanda piyasaya çıkardı Sesle kumanda edilebilen müzik setleri de ufukta göründü. Japonya'da Sanyo ses kumandalı araba kasetçalarları satıyor. Ses tanımlama teknolojisi sayesinde sürücü, elleri direksiyondayken, araba ses düzenini kontrol edebilecek. Daha şimdiden sesle bir telefon açabıliyor, videonuzu sesle verdiğiniz komutlarla izleyebili yorsunuz. Ama şüphesiz bu sadece bir başlangıç. Bugün ortaya çıkan ses tanımlama ürünleri, menüler, düğmeler ve kolların yerini almaya yönelik Bu tip ses tanımlama sistemlerinin proğramlanma gereksinimleri oldukça düşük: Sadece birkaç düzine kelime hafızasına sahip olmaları yetiyor Öte yanda, bilgisayara bir metni dikte ederek yazdırma sistemleri ise henüz bebeklik döneminde. Bunların seslerini tanımlamaya ihtiyaç duydukları kelime sayısı binlerı buluyor Bu binlerce keli luşan dijital bir dizi haline getirmenin teknolojik gereksinimleri oldukça yüksek Ama işin makinesel kısmı kolay. Işlemcilerin duyduklarını doğru bir şekilde "anlayacak" program yazmak ise zor bölum Herkesin kelimeleri okuması kişiden kişiye, doğum yerine, yaşına ve cinsıyetine göre değiştiği için, hiç bir insanın sesi birbirine uymaz ve bu da ne söylediğinizi "anlamaya" çalışan bilgısayarın işini zorlaştırır. Bunca sorun yetmezmiş gibi bir de kelimelerin nerede bitip nerede başladığını yumlu" egıtım teknığı gıbı yeni teknolojik gelişmeler sayesinde dıkte sistemleri artık daha iyi çalışıyor. Bu dikte sistemlerıne iyi bir örnek Dragon Systems tarafından uretılen Dragon Dıktate7K. Bu program yedıbın kelimelık ses belleğıne ve yüzbın kelimelık bir yedek sozlük hafızasına sahıp Hoparlör uyumlu eğitim yaklaşımını uygulayan programda, dıkte edılebılme ve standart DOS komutlarını kullanabılme özellığı bulunuyor. Fiyatı da $2295 dolar olan programın, otuzbin kelimelık ses hafızası olan DragonDictate30K isimlı daha gelıştırılmiş bir modeli de var. IBM geçenlerde, dikte olanaklarını daha genışleterek aynı anda bir bilgisayar ağına bağiı sekız kişiye hizmet verebılen Speech Server adı verilen bir ürün geliştirdi Dıkte sıstemının ilerısine geçen. bir soru sorulduğunda, kendi dijitize sesiyle sıze cevap verebılen sistemler MIT'degeliştiriliyor. Bilgisayar, Not Al! Ses tanımlamanın kumanda ve Kontrol uygulamaları, belkı daha çok ılgı çekiyor, fakat daha iddialı çalışmalar bılgısayarlara bir metni kelime kelime dıkte ettırme yolunda harcanıyor. Bir bllgisayan sesle çalışan daktiloya dönüVürme işlemi, birkaç komutu anlamasını sağlamaktan çok daha zor Çoğu dıkte sıstemınin, birkaç bin kelimelık kelime hazneleri var Buna karşılık bir ses kontrollü vıdeo uzaktan kumandasının kelime haznesi ıkı düzine kelımeyı geçmiyor. Birçok dikte sistemi, aynca kullanıcının ses biçimine alışabılmesi için eğitilmeye ıhtiyacı var. Güniımüzt>ilgisayarları dört sene öncesinın bilgisayarlarından çok daha hızh Zamanla kullantldıkça sesinize daha lyı alışan "hoparlör u3364 matiksel algoritmalar sayesinde bilgisayar çok miktardaki bilgiyi tarayarak scnucavarabi liyor. Ama gene de programların çoğu, kullanıcının bilgisayarını kendi sesini algılaması için eğitmesini gerektiriyor. Ama kullanıcıdan bağımsız sistemler de gündemde. Üretimi daha zor olan bu tip sistemler daha az güvenilir, buna karşın kullanım kolaylığı getirmesi ticari açıdan daha önemli olmasını sağlıyor. Sesli emri içeren ses tanımlama sistemleri günümüzde askeri simülasyonlarda, postanelerde, fabrikalarda ve Wall Street Borsasında kullanılmakta. Sesle tanımlama sitemleri, işlere büyük hız kazandırmakta. Örneğin New York borsasında görülen işlem sayısı, bu sistem sayesinde uç katına çıktı. Ama gene de bugün için dahi video gibi aletlerde büyük kolaylıklar getiriyor. örneğin video uzaktan kumanda mıkrofonuna " Kaydet, Pazartesi, 3, 3.00 5.00 " demeniz pazartesi günü üçüncü kanaldaki, 3.00 ile 5.00 arasındaki bir programı kaydetmeniz için yeterli. Tabii hiçbir şey zahmetsiz değil, videonuzun komutlarınıza uyabilmesi için onu kendi sesinize ve diğer evde kullanıcı olanların seslerıne ayarlamanız lazım Giderek artan sayıda firma bilgisayarı sesle yönetmek için ucuz paket progralar ve devreter üretmekte. Bu sayede artık IBM uyumlu bilgisayarınız fiyatları 149 dolardan, Mac'leriniz ise 399 dolardan başlayan paketler sayesinde ses komutlarınıza karşılık verebilecek. Zamanla bu ses tanımlama paketleri bilgisayar paketleriyle birlikte gelecek. Daha şimdiden bir firma notebbok bilgisayarının standart olarak ses tanımlama özelliğiyle birlikte satılacağını açıkladı. Bu teknoloji ilerde özellikle keyborda sahip olamayacak kadar küçük bilgisayarlarda kullanılacak. ma teknolojisi için çok geniş olanaklar var. Radio Shack tarafından uretilen Duofone 600 isimlı telefon 20 isimlik hafızasındaki numraları ses komutları ileçevirebıliyor. Nynex gibi telefon firmalarının ses tanımlama sistemleri abonelerinin, telefonlarından firmanın bilgisayarlarına isim programlamasına izin veriyor bilme daha büyük önem taşıyor. Sesle komut verilebilen telefonlar sayesinde sürücü gözlerini ayırmadan aracını kullanabilecek. Şu gülerde birçok araç telefonu üreten firma telefonlarına ek bir parça olarak sesle kumanda imkanını sunuyorlar, bir tanesi ise bunu standart bir özellik olarak araç telefonuna uyarlamış. Lexus, Rolce Royce ve Lincoln gibi bazı araba üreticileri ise sesle kumanda edilebilen araç telefonlarını yeni modelAraç telafonlarında sesle arama yapa Telefon hlzmetlerlnds de ses tanımla Piyasada nevar ne yok? Şu anda VCR Voice Programmer adıyla piyasalarda tek başına bulunan ve her televizyon ve videoya takılabilen bu ürünün krallığı pek uzun sürmeyecek. Sony, Phillips ve Matsushita gibi büyük firmalar da yıllardır ses tanımlama sistemleri üzerinde çalışmaktalar.