Katalog

GERİYE BAKIŞ DÜŞÜNBUL İlk tükenmez kaleıtı Ellı yıl once 10 Hazıran 1943 te Macar heykeltraş ve gazetecı Lasalo Bıro "murekkep damlatmayan ilk kullanışlı tukennwz kalemln patentinl almıştı Tükenmez kalem tıkrı, 19 yuzyılın sonlarında gelıştırılerek 1895 te tükenmez kalemler pıyasaya surulmuş, ancak bazı teknık sorunlar nedenıyle pek tutulmamıştı Bıro, gunumuzde yaygın olarak kullanılan tükenmez kalemı 1938'de tasarlamıştı Bıro, o yıllarda Budapeşte'de bır dergı çıkarıyordu Bır gun dergının basıldığı matbaaya gıttığınde çabuk kuruyan murekkeplerın sağlayacağı yararı duşundu ve tükenmez kalem projesı gelıştırdı Nazı ışgalı uzerıne Bıro once Parıs'e, oradan da 1949 yılında Arjantın e gıttı O sırada Henry Martın adında bır Ingılız, hukumetı adına bazı çalışmalar yapmak ıçın Arıantın'e gelmıştı Martın, bır raslantı sonucu Bıro ıle karşılaştı ve onun tükenmez kalem buluşuna hayran kaldı Çunku Martın, o yıllarda yuksek ırtıfada uçan bombardıman uçaklarında havacıların kâğıt uzerınde çeşıtlı hesaplar yapmak zorunda kaldıklarında dolmakalem kullanırken uçaktakı basınç değışımı nedenlyle nasıl sıkıntı çektıklerını bılıyordu Bu yenı kalem havacıların sıkıntısına çözum getırebılirdı çunku yukseklıktekı hava basıncı değışımınden etkılenmesı soz konusu değıldı Martın derhal kalemın Ingıltere de uretım hakkını Bıro'dan satın aldı ve Readıng yakınlarındakı terkedılmış bır hangarda Ingılız Hava kuvvetlerı ıçın tükenmez kalem yapmaya başladı Yanında çalışan 17 kız, bır yıl ıçınde 30 bın tükenmez kalem uretmeyi başardılar ve bunların tumu satıldı Bıro patentı altında halka satışı yapılan ilk tükenmez kalemler ise 1945 yılı başlarında Buenos Aıres te Eterpen şırketı tarafından pıyasaya çıkarıldı O yıllarda Amerıkalı bır ışadamı da bu bilyük buluşun" ABD üb uretımı ve pazarlanması ıçın faalıyete geçtı "Su altında yazabılen ilk kalem" olarak tanıtılan tukenmezler ABD'de umulanın otesınde buyuk bır ılgıyle karşılandı 29 Ekım 1945 gunu New York'a Gımbel mağazalarında tanesı 12 5 dolardan satışa çıkarılan tükenmez kalemler aynı gun akşama kadar 10 bın adedın uzerınde satş yaptı Tükenmez kalemlerın son derece yaygın kullanılması ıse 1958 yılında Bıc fırması tarafından uretılmesıyle gerçekleştı Bıc tükenmez kalemlerı bır yıl içinde Ingıltere'de 53 mılyon adet satıldı Bu, ulkede kadın, erkek, çocuk herkesin bır tükenmez kalemı olması anlamına gelıyordu Tükenmez kalemın yazma ucu, bır yuvaya oturtulmuş halde serbestçe dönebılen ve yazma yuzeyınde yuvarlanarak yuzeye çabuk kuruyan murekkep bırakan metal bır kure ya da konıden oluşur Murekkep, kalemın ucuna eklenmış esnek metal ya da plastık bır tupten beslenır 1960 ların sonunda ıse piyasaya çıkan keçe veya başka turden elyaf uçlu murekkeplı kalemler bır bakıma tukenmeze rak>p oldu Elyaf uçlu murekkeplı kalemlerde, belirlı gözeneklılıkte uretılmış yapay bır polımer murekkebı hazneden yazma yureyıne aftarır Bu tur kalemlerle yazı yazmanın ve çızim yapmanın yanısıra plastık ve cam gıbı yuzeylerın uzerınde de çalışabılır Murekkep gıbı renklı bır sıvıyla yazı yazma ve çızım yapmada kullanılan ilk araç turu Çinlıler'ın lö 10 yuzyılda kullandıkları fırçaydı Eskı Mısırlılar lö 300 yıllarında kaleme benzer kalın sazlar kullanmaya başladılar Pompeı kalıntıları arasında bulunan tunçtan yapılma kalem uçları Romalıların yaygın olmasa da bu tur kalemler kullandıklarını gostermektedır Sevıllalı Azız Isodore nın 7 yuzyıldan kalma yazılarında tuy kaleme değınılmektedır ancak kuş tuyunden kalemlerın daha eskı tarıhlerde de kullanılmış olması muhtemeldır Guzel ve okunaklı yazı yazmayı kolaylaştıran tuy kalemler 19 yuzyılda Avrupa da metal uçlu murekkeplı kalemlerın gelıştırılmesıne kadar kullanıldı 1828 de Ingıltere de Bırmıngham lı John Mıtchell makıneyle yapılmış ilk çelık kalem ucunu pıyasaya surdu Ikı yıl sonra Ingılız mucıt James Perry kalem ucunu, ust orta bolumune açtığı yuvarlak bır delıkten başlayarak yarıkla ıkıye ayırdı ve boylece daha esnek bır duruma getırdı Bu kalemlerın sureklı olarak murekkebe batırılması zorunluluğu, kendılığınden murekkep beslemelı dolmakalem fıkrını ortaya attı Dolmakalemde, usttekı bır bolmeye çekılen murekkep kalem ucuna kılcal kanallar aracılığıyla akıtılı' yordu İlk kullanışlı dolmakalemı ıse 1884 te ABD'lı mucıt VVaterman gerçekleştırdı Seçim sandıgım kim karıştırdı? Slze bır mega bılmece DYPSHP koalısyonu kurulduğu andan ıtlbaren bozulmasının da gundeme getırılmesının nedenı nedır? Denge ve ıstıkrar neden bızı hep rahatsız edıyor? Neden yapıldığı andan ıtıbaren bır şeyı yıkmaya, bozmaya çalışıyoruz? Yonetımler, bınalar, ılışkiler Bu bılmeceyı çozen olursa onu omur boyu Cumhuriyet abonesı yapacağız Dığer, çozulebılır bulmacaya gelınce Uçsandıgımız var Bu sandıklardan bırının uzerinde SHP etıketı ıkıncısınde DYP etıketı var Uçuncusunun uzerindeki etıkette ıse hem DYP hem de SHP yazıyor (Bu sandığa koalısyon sandığı dıyelım) Bu sandıklar halk önunde açılacak ve sayılacakmış Ancak ANAP lı bır polıtıkacı sanırım koalısyona gıremedıklerı ıçın, sandıkların uzerindeki etıketlerın yerlerini değıştırmış (Bu polıtıkacının da MY olduğu rıvayet edılıyor kı, bız onların yalancısıyız ) Boyle olunca da hangı sandıkta hangı oy pusulaları olduğunu bılmıyoruz Bıldığımız sandıklardan bırınde yalnızca SHP dığerınde ıse yalnızca DYPdamgalı pusulaların olduğu Üçuncu sandıktakı pusulalar ıse karışık, ya OYP damgalı ya da SHP damgalı Bıldığımız bır başka şeyde hıçbır sandığın uzerindeki etıketın doğru olmadığı Sandıkları açmadan etıketlerı doğru olarak yerleştırmek ıstıyoruz Bunu nasıl yapabılırız Şu anda, bu kadar verı, soruyu cevaplamak ıçın yeterlı degıl ıtırazları yukselıyor Pekı sandıkların yalnızca bır tanesınden bır tane pusula alıp bakabılırsınız Ama yalnızca bır pusula Bu birincı soru Ikıncı soru etıketlerı karıştıran MY kım olabılır? Hazırtayan: ZZ Bulmacayı doğru olarak çozen 20 okurumuza "Insanın Kosmos'dakl Yeri" kıtabını armağan edıyoruz Çfizümler ve kazananlar Mıras kalan arsa 4 evlada şu şekılde boluşturulur. XI DNA molekülü konusunu çok iyi öğrenmlşsln Mlchael, şlmdl gldlp dlğerlerinl l Mettn Yılmaz GolcukKocaelı, Diler MeUn Istanbul ŞerH Çetindağ Manısa, Yeşlm Acar Tekırdağ, Enver Yas8i Izmıt, Mustafa Kanat Konya, Müeyyet özakmanIzmır, ömer Hacıallhafız Istanbul, Haşlm Yücel, Izmır, Nuriye Taşdelen Bursa Atakan Akbulut Istanbul, Mehmet Emln Değer Zonguldak, Mehmet AkçaySıvas, Gdlsüm Aydın Gazıantep, Fırat Dalgalt Kırşehır, Rıdvan TorosluAnkara, Gürsel YıkJınm Ankara, Gökçe özyurt Balıkesır, Korcan Sarı•oy Sınop, Jackllne Çavuşoğlu Istanbul 31715