Katalog

DUYURULAR BİLİM NOTLARI Blllmsel kavramlann tarlhsel gellşlmlProf Dr Şafak Ural, 11 Mart 15 30, BlSAK Bılım felsefesı semınerlerı Cerrahpaşa Tıp Yenı Profesorler Kurul Salonu Kutuphane bınasında Seksüel ve sflnkter bozukluklar Ege Tıp norolojı Semıner Dr C Ertekın, Dr E Kutluay 12 Mart, 11 00 Panel Çocuklarda herodlter nöropatller Dr A Ulku N Araç, A Gokçay 10 30, 10 Mart EUk açıdan tıbbi etlk sorunları Dr Serap Şahınoğlu Pelın Ankara U Tıp Fak Tıbbı Etık, deontoloıı bırımı 11 Mart, 15 00 Deontolojı ABD de Santral slnir sistemi enfeksiyonlarında tanı ve tedavide yenillkler Prof Dr Guler Kanra Konferans Çukurova Unıversıtesı Tıp Fakultesı 12 Mart, 13 00 balçalı hastahanesı konferans salonu infeksiyon haslalıkları ve Immunoloji bılım dalı vaka takdımı Istanbul tıp, 10 mart 13 00 çapa1933 Unıversıte Reform Amfısı Homeostatis bağlamında Insan düşün ceslnln irdelenmesi (II) ve kllnik yöntem" ler Prof Dr Suleyman Velıoğlu 9 Mart, 10 30, Istanbul tıp Psıkıyatrı hyezon psikıyatrısı bırımınde Peplid prolein yapısındakl llaçların kontrollü salım nazal veriliş sistemlerl. Uzm Ecz Yekta Samatlı 10 mart 13 00, Ankara U Eczacılık, Farmasotık Teknolojısınde Hekimlikte andlar ve blldirgeler Turk Tabıblerı Bırlığı merkez Konseyı ve Turkıye Felsefe Kurumu Bıyoetık Bırımı nın ışbırlığı ıle 12 mart 1993 Yer AUTF ibnı Sına Hastanesı Konferans Salonu Oturumlar Felsefe ve Hukuk açısından Andlar, Sağlık Ugraşlarında andlar ve blldirgeler 2500 yıl sonra hekım andı Zeka teorisi olarak sinîr sisteminin bilgi işlem hızı IQ (Aykü) ile bilgiişlem hızı arasında önemli ilişkinin gösterilmesi Üner Tan* Zekanın Hız Teorisi: Sır Francıs Galton (1869), bılışsel (kognıtıf) yeteneklerdekı farklılıkların bıyolojık temelını araştırdı, yuksek zekanın hızlı reaksıyon ıle ılgılı olduğunu ve reaksıyon zamanının zeka ölçumunde kullanılabıleceğını ılen surdu Ancak Galton un bu fıkırlerı Bınet tıpı zeka testlerının kullanılması ıle unutuldu 1967'de Eysenck, hız faktorunun zekanın bıyolojık temelınde onemlı bır değışken olduğunu yenıden ılen surdu Bundan sonra genel olarak, reaksıyon zamanı ne zaman kısa ıse zekanın o kadar yuksek olduğu bırçok araştırıcı tarafından bıldırıldı Zeka ve bellek: Lehrl (1983), zekanın ıkı degışkene bağlı olduğunu ıddıa ettı Zıhınsel hız ve bellek Eysenck (1986) ıse hafızanın zıhınsel bılgı ışlem hızına bağlı olduğ'jnu bıldırdı Belleğın ılen duzeyde etkılı ışlevı beyınde bılgının hatasız ıletılmesıne bağlıdır, dıyordu bu araştırıcı Hızlı beyin ve yuksek zeka: Chalke ve Ertl e (1965) gore, hızlı zıhın yuksek zeka demektır Hızlı beyınlerde çok kısa surede sınırler aktıve edılır, hızlı zıhın hızlı beynın bır ıfadesıdır Bu hıpotez daha sonrakı araştırıcılar tarafından destek buldu (bkz Shucard ve Horn 1972) Ancak zeka ıle beyın hızı arasındakı ılışkıler genelde duşuk olup ıstatıstıksel olarak anlamlı duzeye erışemıyordu Hlpotez ve bulgular: Yukarda ozetlenen lıteratur bılgısı, zeka ıle beyındekı bılgı ışlem hızı arasında bır ılışkı olabıleceğını duşunduruyor O halde, beyının hızlı ve hatasız bılgı ışlem stratejısi, zeka gibı onemlı bır bılışsel foksıyon ıçın bıyolojık temel olabılır Merkezı sınır sıstemı sadece beyın olmayıp omurılığı de ıçermektedır Bu nedenle aynı kuralın omurılık ıçın de geçerlı olması beklenır Yanı refleks fonksıyonlarını kapsayan spınal motor sıstemı de yuksek zekalılarda hızlı ışlemesı gerekır Bu hıpotezı (sınırsel bılgı ışlem hızı) ırdelemek ıçın psıkometrık zeka ıle refleks hızı arasındakı ılışkılerı araştırdım Zeka olarak nonverbal (sozel olmayan mekansal) zekayı olçtum Refleks olarak el kaslarından Hoffmann refleksını kaydettım El kaslarından çıkan sınırlerın uyarılmasından refleksın oluşumuna kadar geçen zaman surecını (refleks latensı) olçtum Refleks latensı ıle nonverbal zeka arasında negatıf doğrusal ıllskıler buldum Daha açık bır deyışle refleks latensı ne kadar kısa ıse (yuksek bılgı ışlem hızı) nonverbal zeka o kadar yuksek bulunuyordu Bu bulgu sınırsel bılgı ışlem hızının zeka ıle ılışkılı olduğuna ılışkın hıpotezı desteklemektedır Fakat zayıf solak larda ve aılede solak olan sağlaklarda boyle bır ılışkı bulunamadı O halde bunlarda sınırsel bılgı ışlem hızının dışında başka faktorler zekayı belırlemektedır Ve zekanın hız teorısının bu bulgunun ışığı altında değıştlrılmesı gereklyor Yorum: Basıt bır refleks modelınde bulduğum sınırsel bilgı ışlem hızı ıle zeka arasındakı ters ılışkı, reaksıyon zamanı kullanılarak yapılan araştırmaları desteklemektedır Reaksıyon zamanı, bır uyaran ıle buna verılen yanıt arasında geçen sureç olarak olçuluyor Reaksıyon zamanında uç bıleşken vardır (1) uyaranı alan reseptorun (duyu hucresı) uyarılması ve bu uyartının santral sınır sıstemıne (omurılık ve beyın) ıletılmesı ıçın geçen sure, (2) sınırsel bılgı ışlem ıçın geçen sure, (3) gereklı yanıtın verılmesı ıçın geçen sure Refleks yanıtının oluşumu uçuncu olay ıle ılgılı olabılır Anlattığım bu çalışmada elde ettığım yanıtlar reflekslerın beyın tarafından kuvvetlendırılmesıne bağlı olabılır Çunku el kaslarından boyle bır refleksın elde edılebılmesı ıçın o kasın bılınçlı olarak aktıvasyonu, yanı beyın tarafından aktıvıtesının arttırılması, bır kasılması gerekır Bu hıpotezı (sınırsel bılgı ışlem hızı) ırdelemek ıçın psıkometrık zeka ile refleks hızı arasındakı ılışkılerı araştırdım Zeka olarak, nonverbal (sözel olmayan, mekansal) zekayı olçtum Refleks olarak el kaslarından Hoffmann refleksını kaydettım El kaslarından çıkan sınırlerın uyarılmasından refleksın oluşumuna kadar geçen zaman surecını (refleks latensı) olçtum Refleks latensı ıle nonverbal zeka arasında negatıf doğrusal ılışkıler buldum Refleksın kolaylaştırılması gerekıyordu Dığer bır deyışle IQ (Ayku) ıle refleks latensı arasındakı ilışkı, IQ ıle beyının bılgı ışlem hızı arasındakı ılışkıyı de gosterebılır Hangısı olursa olsun, bu çalışma IQ ıle sınırsel bılgı ışlem hızı arasında onemlı ılışkıler olduğunu gostermış ve bu hıpotezı desteklemıştır Zeka ıle reaksıyon zamanı ve refleks zamanı gıbı olçumlerı gorecelı olarak basıt olan olaylar arasında boyle ılışk.ler bulunması, zeka testlerındekı başarının ya da başarısızlığın bıyolojık temelı olduğunu açık olarak gostermektedır (Internatıonal Journal of Neuroscıence, 1991,57 219238) 'Prof. Dr., Alalürk Ünlversltesi, Tıp Fakultesi, Fizyolojl ABD Başkanı, Erzurum SOFRASAGLIGI Kefip nedir? Ay$e Bavsal K HABERLER Saçsızlap üzerine Bosıon'ta yapılan bır araştırmaya göre erkek saçsızlar saçlılara gore 3 kez daha fazla kalp krızı rıskı ıçınde yaşıyorlar Arnaştırmaya göre, saç dökulmesıne yol açan hormon aynı zamanda kandakı tyı klolesterolu de yok edıyor 55 yaşından once cıddı blr kellık sorunuyla karşı karşıya bulunan erkeklerın kalp krızı tehlıkesıne karşı duyarlıkları ortaya çıkınca, bu tıp erkeklerın kandakı kolesterol sayımını sıklaştırmalan gerektığını belırtılıyor Bira bağırsak kanseri mi yapıyor? Hollandalı bılım adamları duzenlıve uzun surelı ıçılen bıranın kalın barsak kanserıne yol açabıleceğını belırtıyorlar Araştırmada, et ve alkolun, sanıldığı gıbı kalın bağırsak kanserıne yol açmadığı, ancak sureklı bıra ıçenlerin buyuk çoğunluğunda ılen yaşlarda kalın bağırsak kanseri ortaya çıktığı bıldırılmekte Araştırmayı Hollanda kanserle mucadele orgutu yaptırdı Araştırma 6 yıl surdu ve 5569 yaşları arası 120 bın kışının yemek alışkanlıkları ıncelendı Kansere bıra içındekı nıtrosamın maddesının neden olduğu belirtilmekte eflr Kafkasya'da yaşayan ınsanların eskı çağlardan berı uretıp tukettıklerı "Tanrı nın bır armağanı" olarak nıtelendırdıklerı sut urunlerındendır Kefırın sağlık uzerındekı olumlu etkısı anlaşıldıktan sonra, başta Doğu Avrupa ve Iskandınavya ulkelerı olmak uzere dunyanın birçok yoresınde tuketımı yaygınlaşmıştır Kefır, sutun, laktık asıt bakterılerı \,e mayanın bulunduğu kefır mayası ıle mayalandırılmasıyla elde edılır Bakterıler sut şekerı laktozu kendı yasamları ıçın kullanarak laktık asıt oluştururlar Maya ıse karbondıoksıt ve az mıktarda alkol oluşturur Yoğurtla kefır arasında benzerlık ve farklılıklar vardır Her ıkısı de mayalandırılmıs sut urunlerıdır ve bıleşımlerındekı laktık asıt nedenıyle ekşımsı taddadırlar Kefır ıçerdığı karbondıoksıt ve az mıktardakı alkol nedenıyle köpuklu ve hafıf maya tadındadır ve ıçecek olarak kullanılır Yoğurt karıştırılmadığı surece katı kıvamdadır ve bır mıktar su eklenıp çırpılarak ayran olarak ıçılır Ev koşullarında kefır yapabilmek ıçın kefır danelerıne gereksınme vardır Bu daneler kefır mayası anlamındadır Evde kefır yapmak ısteyenler kefır danelerını sut teknolojısı alanında çalışan kjrumlardan temın edebılırler Kefır danelerı ılık suda (3032"C) 3 saat ıslatılır Bu surede şışerek suyun yuzeyınde karnıbahar gorunumunu almış olan daneler alınır ve su ıle yıkanır Bır kısım kefır mayası 3 kısım yağsız kutu sutune (UHT yontemıyle mıkropları oldurulmuş) katılır Karışım serınce bır yerde (1020"C) 24 saat mayalandırılır Pastörıze şışe sutu veya kutu sutunun bır kılosuna bu mayadan 2030 2 (23 çorba kaşığı) katılarak uzerı temız bezle kapatılır Serın yerde sık aralıklarla karıştırılarak 814 saat bekletılır Bu surenın s o nunda suzulerek daneler ayrılır, kalan kısım şışelere doldurulup 12 gun bekletılerek içılır Kefırın tatlı olması ıstenırse bekletme suresı kısa olur Ayrılan daneler 810 gun ıslak olarak saklanarak tekrar kullanılır Uzun sure kullanılmak ıstenırse tulbente sarılarak kurutulur Kefır yapılacağında yukarıdakı sureç tekrarlanır lyı bır kefır akıcı kıvamda homojen, parlak gorunuşlu ve kopukludur Hazırlanan kefır soğutucuda saklanır Kefırın besleyıcı değerı yoğurt gıbıdır Mayalanma sırasında ıçınde çoğalan yararlı bakterıler zararlı mıkropların etkısını azaltır ozellıkle bağırsak enfeksiyonlarında (ıshal dızanterı kolera vb) çok yararlıdır Sutun kefır durumuna gelmesı ıçın mayalanma sırasında sut proteınle rınde parçalanma olduğundan sındırımı kolaylaşır Aynı şekılde sut şekerı laktozu sındırme guçluğu olanlar ıçın de lyı bır ıçecektır Kefırın bu tur yararlı etkılerı yoğurt ıçın de geçerlıdır Ulkemızde yoğurt ev teknolojısıyle yapıldığı gıbı tıcarı olarak da uretılıp pazarlanmaktadır Kefır, şu anda pıyasada bulunabılen bır ıçecek değıldır Buna karsın yoğurttan yap:lan ayran sık tuketılen besleyıcı değerı yuksek bır ıçecektır 3Î75