Katalog

HAYVANLARDÜNYASI Hayvanlara masaj yapın stres atsınlar! Bazı hayvanların birbirlerinin vücut bakımlarıyla ilgilenmeleri süslenme ya da temiz görünme kâygısından kaynaklanmıyor; bunun amacı yalnızca stresi yenme bunlara herhangi bir özel bakım uygulanmıyordu. Camargue atları vahşi olmadıkları için yarı özgür bir ortamda bulunmaya alışıktırlar. öte yandan gerçek bir vahşi at olan Prjevvalski ise gunumüzde tutsak yaşıyor. Bu nedenle gözlem için yarı evcil Amerikan Mustang ya da Fransız Camargue atları gibi yarı özgür bir ortamda yaşayanların doğal davranışını incelemek gerekiyordu; üstelik fazla yabani olmayan özellikleri nedenıyle bunları incelemek daha kolaydı Bu at sürüsünün sosyal organizasyonu son derece sağlam; atlar hep sadık kaldıkları gerçel bir aile ortamı oluşturuyorlar Bu küçük gruplar bir ya da iki damızlık ve onların taylarından meydana geliyor Taylar kendi ıstekleriyle ya da da Ancak küçük yaşta evcilleştirilen vombato'lar korku ve tedirginliklerini yumuşak okşayışlarla gidehyorlar. mızlığın tehditlerine boyun eğerek 2 yaşına doğru yuvarasempatik lifler aracılığıyla kalp kasına kımlarına büyük özen gösterıyorlar iki at danayrılıyorlar. bağlanıyor Bu lifler, organların işleyişlebaşuçlarıyla ayak uçları birbirine değeGenç erkekler ara sıra biraraya gelirrini denetim altında tutan bir özelliğe sacek şekilde durup dişleriyle birbirlerinin ken yavrular hemen kendilerıne sahıp çıhipler Kısacası sinirsel etkileşimin çizdıboynunu ve omuz başlarını kaşıyor. Atlar kacak bir aile buluyorlar. Boylece topluluk ği yol şu şekildeaçıklanabilir: Kesici dışkaşıma işlemini özellikle boynun bir bolpek çok aile ve genç damızlık gruplarınlerle yapılan masaj, çevresel sinirler tagesinde yoğunlaştırıyorlar Bu da tüm vüdanoluşuyor. rafından algılanan ve yıldız şeklindekı bocudun % 1'inden daha az bir alanı kaplıCamargue atları birbirlerinin vücut bağuma aktarılan bir sinyal yaratır Daha yor. sonra bu boğumun gönderdiği işaret kalp Bu bölgeyi tam olarak beliratışlarını yavaşlatır ledikten sonra biyolog Claudia Feh, sekiz taya ve aynı sayıdaki Colorado Universitesi Sağlık Merkecrişkin ata bizzat kendısı masaj zi'nde dişi makak maymunu uzerınde yayaptı Bu işlem sırasında haypılan araştırmalardan da buna benzer sovanların uyduğu kaşınma frenuçlar elde edilmiştı. Gruptakı diğer maykanslarını aynen uygulayıp aymunlar taralından vücut bakımı uygulanı zamanda kalp atışlarını kaynan söz konusu deneğın kalp ritmi yavaşdetti. Feh'in ikinci gözlemi şuylamıştı. du. Bu bollı alanı kaşırken kalp Farklı maymun türleri üzerinde geratışları düzenli aralıklarla tekçekleşlırılen çeşitli deneylerde de masaj rarlıyordu, oysa diğer vücudun sırasında, omurılik sıvısında bulunan bediğer yerleri için bu durum getaendorphine'ın arttığı gözlendi. Bu çerli değildi. Masaj sırasında maddenın ışlevı nöronların, dolayısıyla kalp rıtmi çarpıcı bir biçimde organlara kornut veren otonom sinir sisyavaşlıyor. Dakikada ortalama temıne bağlı sınir sıstemının etkinliğini atış sayısı erişkinlerde 34 ten değiştırmektedir 30'a ınerken taylarda 52den Vucut bakımının sakinleştirici etkisi 45'edüşüyor. grup ıçınde gerginliğin tırmanmasını da onlüyor Özellikle ilkbaharda çiftleşme Bu durum söz konusu haredönemı sırasında bu işlem karşı cınsler ketlerin sakinleştirici etkısinı arasında gerçekleştiriliyor. Bu durum da kanıtlıyor. Ancak bu olgunun masaj için rastgele seçım yapılmadığını nedenini açıklamak zor, rahatortaya koyuyor. Grup içindeki herkesı talama duygusu. yedinci ve sekinıyan sosyal yönlerı kuvvetli bu hayvanzınci beyin onıur kemiğiyle bilar genelde bu iş için aile üyelerini yeğlınncı ve ikinci göğüs omur keyorlar, taylar ise özellikle oyun arkadaşmığınden gelen çevresel sinirlarını tercih ediyorlar. lerin bağlandığı bir boğum sıniAUar ın sahipleriyle olan duygusal ilişkisi çok belırgindir. Atları okşayarak onlarla dost oldugunutu kanıtla kaynaklanabılır. Ayrıca Çeviri: Anahid Hazaryan rınden | manızın yanı sıra onları stresten de uzaklaştırdıgınızı biliyor muydunuz? yıldız şeklindekı bu boğum paScience & Vie Kasım/92 ' 31116 B azı hayanların birbirlerinin vücut bakımlarıyla ilgilenmeleri süslenme ya da temiz görünme kâygısından kaynaklanrnıyoı bünun amacı yalnızca stresi yenme Ingiliz sosyal bilimci Desmond Morris, maymunlarda tüy temizleme alışkanlığını ınsan topluluklarının "söyleşi" kavramıyla karşılaştırdı; her iki işlem sonuç olarak sosyal ilişkileri gelıştirme amacına yönelık. Bılım adamları. karşılıklı vücut bakımının hayvan topluluğu içindeki dostane ilişkileri guçlendırdiğini belirtiyorlar Böylece hayvanın gruba bağlılığı artarken aynı zamanda öfkesi yatışıyor, türdeşlerine besledlği düşmanca duyguları yok oluyor . Kısacası, bu sosyal davranışın olumlu etkisi tüm topluluğu kapsıyor, bu davranışlar özellıkle, türdeşleriyle fiziksel temasa ihtıyaç duyan goril, şempani.e, şebek yeşil maymun gibi memelilerdo görüluyor, hatta atlar ve fare gibi kemirgc ilerde bile bu tür eğilimlere rastlanıyor. Şimdiye kadar bilim adamları bu gele neğin sosyal yönüyle ilgılenmiş, fizyolojik etkılerı araştırmalarına karşın kanıtlayamamışlardı Ancak son zamanlarda bir bıyoloğun gözlemlediği bir olgu bu konuyu gundeme getirdi; Camargue atlarında (Fransa'nın Arles bölgesinde yaşayan bir at türü) vücut bakımı kalp atışlarını düzenleyicı bir etkıye sahıpti Arles yakınlarındakı bir bıyolojı gözlemevinde araştırmacı Claudıa Feh step, bataklık, çayırlardan oluşan 335 hektarlık bir alanda tamamen doğal şartlarda yaşayan 40 atı ınceledi,