Katalog

DOĞA Ağaç kavunu ortadan kayboldu Nefis marmeladı ve reçeli yapılan ağaç kavunundan ülkemizde iki düzineden az kaldı İlham Artüz Y urdumuzda kımı doğal zenginlikler ınsanoğlunun yarattığı çevresel etkilerle yok olurken, bazı türler doğal etkilerin yanı sıra ekonomik nedenlerle kaybolup gitmektedir Okuyucularımdan araştırmacısosyolog sayın Uğurol Barlas, bana, kaybolma evresindeki bu türlerden birisi olan "Ağaç Kavunu" veya yöresel adı ile Kebbat olarak bilinen Citrus'Medica'nın çok ayrıntılı çiyküsü ile birlikte, iki adet meyve ve bu meyvelerden yapılmış nefis marmeladını yollamak nezaketınde bulundu. Ağaç kavunu, Asya kökenli bir narenciye türüdür. Buradan kültivasyon yolu ile hemen hemen tüm Akdeniz kıyılarına, Korsika, Italya, Kuzey Afrika başta olmak üzere yayılmıştır. Osmanlı Imparatorluğu doneminde gerek meyvesı gerekse yaprakları ateş ve kurt duşürücü ilaç olarak yaygın olarak kullanılmış droglardan birısidir (1) Sayın Barlas'ın verdıği bilgilerden oğrendiğimize göre, 194950 kışında bu türün yayıldığı güney kıyı şeridini etkisi altına alan şıddetli don olayında bölgedeki tüm narenciye turleri ve zeytinler etkilenmış, ancak Portakal ve mandalına ağaçları yeniden dıkılırken, fazla ekonomik bulunmayan Ağaç Kavununa bu şans tanınmamıştır Günümüzde Cıtrus Medica Hatay'da Erzin ve Samandağ'da ve Demir Köprüdeki Hilmi Barlas çiftliğinde 2021 adet olarak yaşamaktadır Her bir ağaç ortalama 100 kg meyve sağlar C. medica yaklaşık 2 metre uzunluğa ulaşabilen, kısa dikenli bir ağaç türüdür Genç dalları morumsu renktedir. Meyvesi turuncusarı renkte ve çok pütürlü bir kabuk yapısına sahip, oval biçimde ve hoş kokuludur. Çiğ olarak yenmemesine karşın marmelat ve reçel yaptmında veya tuzlu olarak Kebbat ekşisi şeklınde kullanılmakta, kalın kabuğun ortasında yer alan yumurta büyüklüğünde yumuşak bö!um ile burada yer alan çekirdeklerden, daha önce de belirttiğim gibi ateş ve kurt duşürücü olarak yararlanılmaktadır. Yapraklar ayrıca sütlü tatlılarda koku verıcı olarak kullanılmaktadır. Günümüzde yapay besinler ve drogların insan sağlığına yaptıkları yan etkıler, toplumları doğal kaynaklara yönelmeye adeta zorlamaktadır Yakın bir geçmişe kadar kocakarı ilacı diye küçümsenen pek çok bitki, bugün en uygar ülkelerin eczanelerinde bile boy göstermektedir. Bir zamanlar Turk toplumunda yaygın olarak kullanılan ve günümüzde yeniden ıtibarlarını kazanmaya başlayan pek çok bıtkı turünden birisi olan Ağaç Kavunu'nun hepten yok olmasını önleyecek önlemlerin alınması umudu ile, çevresi ve doğası ile ılgilenen, bu arada da bana, sizlerle paylaştığım değerlı bilgileri aktaran sayın Uğurol Barlas'a teşekkür ederim. (1) Baytop Turan, 1984 Turkıyede Bıtkılerle Tedavı Ist Un Yayınları No 3255. Ecz Fak No 40 Islanbul Ağaç Kavunu yeteri kadar verimli olmadığı ve piyasada para elmediği gerekçesiyle yiizüstü bırakıldı. Vahsi Doğa ödüllü fotoğrafcılık yarısması 9 Çeşitli dallarda düzenlenen fotoğraf yarışmasına dünyadan herkes katılabilir jpF«f 31216 Ingıltere'de her yıl Vahşi Doğa Fotoğrafcılık ödülleri düzenleniyor BBC VVİIdlife dergisinin duzenlediği yarışmada 1992 ödülleri, çevre sorunları ile ilgili kitapları ve televizyon programlarıyla ünlü Prof. Chris Baines tarafından verıldı VVildlifeın bu ödüllü yarısması, vahşi doğayı ve çevreyi koruma konusunda yatırımlar yapan British Gas Company tarafından da desteklenıyor ve bu yıl onuncusu gerçekleştirilecek Tüm dünya doğa fotografçılarına açık olan bu yarışmaya 1992 yılında 10,000 dolayında katılım oldu ve toplam 11,000 Sterlin ödül dağıtıldı ödül töreni Londra Doğa Tarihı Muzesi'ndeyapıldı. 1993 yarısması içın başvurular nisan haziran ayları arası kabul edilecek ve katılan eserler, Hayvan Davranışları, Tehdit Altındaki Doğa, Hayvan Portreleri, Bitkiler, Gündoğumundan Gunbatımına gıbi çeşitli kategorılerde değerlendirilecekler. Ayrıntılı bilgi ve katılım için başvuru adresi. Helen Gilks (Competition Organizer) c/o BBC VVİIdlife Magazine Broadcasting House, VVhıteladies Road, Bristol BS8 2LR '