Katalog

SPORCU SAĞLIĞI sayarlı tomograf i mız gıbı, yer kaplayan oluşumu saptamasına karşın çuğunlukla yapısını bılememesıdir örneğın buyumuş lenl bezını saptar da bu büyüme kanserin atlamasına mı yoksa ıltıhaba mı bağlıdır, bılemez Ikıncı sınırlaması ıse belırlı bır boyutun altındakı oluşumları gorememesıdir. Saptayabıldığı boyut, değışıklığın yapısına ve ıçınde bulunduğu orlamla arasındakı kontrastfarklılıgına bağlıdır. Örneğın karın ıçensınde, yumuşak dokularla çevrelenrnış bır ortamda, ancak 1520 mm'lık bır oluşurn saptanabılırken, akcığerde bu sınır 34 mmye kadar ıner Eğer akcığerdekı oluşumun yoğunluğu yuksekso. çevre ıle kontraslı belırgınleşeceğınden kesıt kahnlığı düşurulerek bu boyut 12 mm e kadar indlrılebilir Son olarak BT nın yumuşak dokuların kemığe komşu kesımlerını çok lyı goruntuleyemedığinı soyleyohm Bu eksıklık gelecek hafta anlatacağımız Manyutık Rezonans Göruntuleme Yöntemı tarafından gıdotılmıştır YanElkllerl Yontemın kullandiğı enerjının xışın olması nedenıyle xışınının zararlı etkılerı BT ıncelemelerı ıçırı de geçerlıdır Ancak BT'de xışını dar bır şerıt şoklınde sınırlandırıldığından saçılma ve dolayısıyla alınan ışık dozu azalmıştır. Şekil 2 Aynı akclğer kesltlnin larklı görünümlarl. a.Tum abdomenın bırer santımlık kesıtlerle taAkclgerin damarlan görülüyor, fakat göğüs duva ranmasında. alınan ışın dozu, bır kalın bagırnndaki kemlkler ve yumuşak dokular seçilemiyor. sak veya bır ılaçlı bobrek fılmlnde alınan dozGri ölçek Hounsfleld ö'lçeginin () taralını boyamadan fazla değıldır da, kullanılmış. b. Göğüs duvanndaki kemlkler ve Düzeltme: yumuşak dokular görülüyor, lakat akclğerlerin damarlan seçilemiyor. Gri ölçek Hounsfleld ölçeğlnin Geçen hafta çıkan insan vucudu şeftaflaşıyor baş. < ' ) taralını boyamada kullanılmış. lıklı yazıdakl şu dızgı hatalarını duzeltıyor ve o?ur dılı Stres sporcunun verimini etkiliyop Sporcunun psikolojik kapasitesi hiç küçümsenmeyecek sonuçlara yol açıyor Leyla Tavacıoğlu * por bılımlerı, sportıf performansı yükseltmek için yoğun bir çaba ıçerısındedirler Yeni antrenman prensıplcrı araştırılmakta, daha mukemmel teknıkler oluşturulmakta, sporcuyu yuksek performansa ulaştırma arayışları devam etmektedir Tüm bu arayış ve araştırmalar spor performansında sadece fı/ıksel kapasıtedekı mukemmelliğın yeterlı olmadığını, psikolojik kapasıtenin hiç de küçümsenmeyecek sonuçlara yol açtığını göstermektedır Bu çerçevede stresi tanımlayacak olursak, Stres sözcüğü Latince "Estrıctia" fıilinden türetilmiştir Fiıl olarak baskı yapmak, bastırmak, germek, önem vermek, yüklemek, zorlamak, ısım olarak baskı. basınç, zarar, zor anlamına gelmektedir Tıp alanında stres sözcüğu ılk kez XIX yüzyılın ikincı yarısında ünlü Fransız fizyoloğu Cloud Bernard tarafından kullanıldı ve organizmanın dengesinı bozan uyaranlar olarak tanımlandı. Selye 1956'da stresi,vücudun herhangi bir arzuya karşı spesifik olmayan bir tepkısi olarak tanımladı Selye'ye göre bir insan hava, su, yemek gibi arzuları olduğu surece her zaman stres altındadır Cherry, 1978'de stresi, bireyı mutlaka değil de muhtemelen rahatsız eden dış veva stres yapan faktörlerın bıleşımi olan belirttı Stresöre (stres yapana), tepki onemlıdır deniliyor, bazı sporcuların yarışma stresi ıle başa çıkabildikleri vurgulanıyor Sonuç olarak, önemli olan stresör ile bireyinetkileşimidir Orlick ve arkadaşları bazı sporcuların potansiyellerini sergıleyemedıklerini bu nedenle de zorlandıklarını ya da engeller karşısında konsatrasyonlarını yönlendiremediklerini, bu problemın de yalnızca Olımpik sporcuların değil tüm yarışmacı sporcuların problemi olduğunu belırttıler Belli oranda stres, bedensel ve zihinsel ışlevlerın verımlılığinı ayakta tutmak ıçın ve olası sorunlara kişiyi hazırlıklı kılmak içın gereklıdir Selye, stresi, olumsuz etkisı olmayan pozitif stres ve zararlı olan distres şeklinde ikiye ayırmtştır. Aynı zamanda stresin insan yaşamının kaçınılmaz ve vazgeçılmez bır öğesi olduğunu savunmuştur. Stres ve performansa etkisi üzerine birçok araştırmacı dürtü teorisi ve ters U hipotezinin göreceli yararlarını tartışıyor Bu iki kuram stres performans ilişkisinin çok genel bir uyarı sistemindeki değişim S lerinin fonksiyonu olarak açıklanmakta Araştırmaların onemı bir bölumu ters U hıpotezıneyönelmıştir. Ters U hipotezl: Stres ile performans arasındakı baglantının en basıt ve yaygın yorumu bu kavram uzerine kurulmuştur performans stres olunca değişir Uyarı ile Performans ters U'ya benzetılmıştır Bu ; . 1) soldan Ikınct şeklın ıçındekı sozcuklerın dogrukullanılan bir radyolojik inceleme yönları "Radyolusent, ara dansıte" ve alt ya/ısı "Rönt temıdır Bununla bırlikte yöntemin en fazgen fılmı uzerınde goruntu oluşumu" olacak. 2) Rontla beyinın ıncelenmesinde değerli olduğu genın yan otkılorı başlıklı bolumde 4 paragralın son söylenebilir Günümüzde bir BT ünıtesıcumlesının doğru şeklı ' Bu konuda asıl gorev rontgen Incelemosını ıstıyen hekıme duşer Hektm ıstedınin iş kapasitesinin yaklaşık % 70'ini santğı radyolujık ıncelemenın tanıya katkısı ıle haatanın ral sinir sistemı olguları, % 30'unu ise vüalacağı ışının olası zararlannı karşılaştırarak karar cudun dığer kesimlerıttın ıncelemeleri vermelı" 3) Klınık uygulamalar başlığı altındakı 2 oluşturur maddenın dogru şeklı " Yemok borusu. mıde onıkıparmak barsağı ve kalın barsakların römgenolo|ik inceleBT başlıca hastalıkların oluşturduğu melen sındırım borusunun lomel ıncelime yonotenıyer kaplayan değişiklikleri saptamada lerıdır Yöntemin tanı değerı. sındırım borusunun ıçını kullanıhr Bu değişiklikler genellike ya orışıklı sondalarla doğrudan görme (endoskopı) yontemındekıne yakındır" ganların kenarlarını, şekillerini ve boyutlarını değiştirlrler ve/veya yoğunluk farklı* Uludağ Ünlversitesl Tıp Fakürteıl Radyolığı şeklinde karşımıza çıkarlar. lojl ABD Bafkanı Damardan verılen kontrast madde ya bu oluşumlar veya çevre doku tarafından tutularak hastalığa bağlı değişikliklerin daha iyi gösterilmesıni sağlar BT ile, içi sıvı dolu kistik yapıları, urların yaptığı yumrulardan ayırmak olasıdır Ancak urlar arasında iyi huylu/kötü uylu ayırımı yapamadığı gibi, bazen bir abseyi de urdan ayıramayabilirler BT'nın en onemli işlevi kanserlı hastalarda kanserin hangi evrede olduğunu saptamasıdır Kanser zamanla bulunduğu yerde çevreye yayıldığı gibi, bölgedeki veya uzağındaki lenf bezlerine ve/veya uzak organlara da sıçrar Kanserin hangi evrede olduğunun bilinmesi uygulanacak tedavi şeklinin seçımı içın şart oldugundan, BT ıncelenmesı bu olgularda büyük önem taşır. BT'nın önemli sınırlamalarından bırı, yukanda değindigiŞekH3 Pikaelv*VokMİ yoru/ nun kökenı Yerkens ve Dedson'a (1908) dayanıyor Zaman zaman kazanma isteği sporcuda iyi performansı sağlayan bir faktör olurken, bu ısteğin giderek endişeye veya strese dönüşmesi ile kazanmak ıçın optımal uyarılmayı engellemesı, kotu performansı hazırlayan bır etkene de dönüşebilir. Sporcuların kışilık yapılanna bağlı olarak yaşadıkları stres az veya çok değişiklik gosterir Sürekli kaygısı (trait anxiete) yüksek olan bireyler stres karşısında sürekli kaygısı düşük olan bıreylerden daha kolay ve daha sık etkılenırler ve durumluluk kaygısını (Ostate anxiete) daha sık ve şiddetle yaşarlar. Yaşanan stres oranı sporcunun kışısel ozelliği yanı sıra sporcunun deneyimi, rakibin gücü, spor yapmadaki amacı, yarışmaya hazırlanabılme düzeyı, olduğu yerı koruma durumu gibi faktörlerin algılanış bıçimlerine göre de değişmektedir öztürt, F., Sporda Stres. 1991 Wılkıy, J., Stıes and Periormance ın Sport, 1990 Açıkada, C , Ergen, E., Bı lım ve Spor. 1990 Çamlıyar, H., Stres Yaratan Faktörların Sportıl Pertormantsa Etkıleri, 1087. t r t ) Bwlan EAMml BdJümu ö 31211