Katalog

SORUN YANITLAYALIM Göz tansiyonu nedir? Istanb ul'dan okurumu zlzzetAIbnok'un sorusu şöyle Gfiz tansiyonu nedlr? Slstemik tansiyon (kol tansiyonu) glbi alçalıp yüksellr ml? Başlıbasına bir hastalık mıdır, yoksa bazı hastalıklar ile beraber ml görülür? Sorunun yanıtını Istanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi'nden Doç. Dr. Murat Karaçorlu yanıtlıyor. Göz içinde goziçi sıvısı (humour aqueous) adını verdiğimiz bir sıvı üretilir ve bu sıvının % 75'i gözü trabeküler sistem denilen, iris ile korneanın yaptığı açıda bulunan çok küçük deliklerden, % 25'i de ağ tabaka (retina) ve damar tabakaya (koroide) geçecek ve buralardan toplar damar kan akımına karışarak gözü terkeder. Sağlıklı insanlarda yapılan çalışmalar ortalama göziçi basıncının 1516 mmHg civarında olduğunu göstermiştir. Bu değerin 2 standard sapma altı ve üstü de normal kişilerdeki göziçi basıncının (GİB) dağılım değerleri olarak belirlenmiştir. Yani genel olarak 1020 mmHg arasındaki göziçi basınları normal kabul edilir. Fakat olay bu kadar basit değildir. Göziçi basıncı yükselmelerinde görme siniri (optik sinir) başında, sinir lifleri tabakasında hasar ve görme alanı kayıpları ortaya çıkar. Göz hekimleri göziçi basıncını ölçerek, görme siniri başındaki çukurluğun normale göre genişledtgini gözleyerek ve görme alanında kayıp olup olmadığını belirleyerek tanıya giderler. Göziçi basıncının (GİB) görmeyi etkileyecek kadar yükselmesine "GLOKOM' denir. Glokom yani optik sinir hasarı ve görmenin göziçi basıncına bağlı olarak etkilenmesi nadir de olsa göziçi basıncı 20 mmHg'nin altında olan kişilerde de gelişebilir, bu duruma da "DÜŞÜK BASINÇLl ya da NORMAL BASINÇLI GLOKOM" denir. Bunun tersine göziçi basınçları 2022 mmHg'nin üzerinde olduğuhalde mevcut muayene yöntemleri ile; 1. Görme alanı muayenesi (klasik Goldman perimetresi ve bilgisayarlı perimetre ile) 2. Sinir lifleri tabakasının fotoğrafla incelenmesi 3. Görme siniri başındaki çukurluğun genişlemesinin stereo fotoğraflar ya da bilgisayarlı fotogrametri ile incelenmesi 4. Renkli görme muayenesi 5. Kontrast duyarlık muayenesi 6. Görsel uyarılış potansiyellerinin ölçülmesi Hasar gösterilemeyen bireyler de vardı, bu duruma ise "OKÜLER HİPERTAN31014 SİYON" denilmektedir. (Son araştırmalar bu olgular yeterince uzun süre izlendikleri takdirde bunların bir kısmının sinir lifi hasarı, optik sinir başında genişleme ve görme alanı kaybı gibi patolojileri geliştirdikleri yani oküler hipertansiyon tanısından glokom tanısına geçtiklerini bu nedenle bu gruptaki olgularında GlB'ları yüksek bulunduğu andan itibaren tedavi edilebileceklerini belirtmektedirler.) Göziçi basınç yükselmelerinin tedavisindeki amaç göziçi basıncını görme sinirine hasar vermeyecek düzeye indirmektir. Pratikte yaptığımız glokomlu gözlerde GİB 2022 mmHg'nin üzerinde ise bunu daha aşağıya çekmektir. Eğer göziçi basıncı normal olarak kabul ettiğimiz sınırlar içinde olmasına rağmen görme alanında ve görme siniri başında glokoma özgü hasarlar gelişiyor ve ilerliyorsa bu olgularda (düşük basınçlınormal basınçlı glokom) göziçi basıncı daha da aşağı seviyelere indirilmeye, görme alanı kaybındaki ve optik sinir başındaki hasar durdurulmaya çalışır. (Bu tür glokomlar nadiren görülürler ve optik sinir başındaki arteryel perfüzyon bozukluğu bu olaydan sorumludur.) Göziçi basıncı ilaçlarla, lazerler ile ya da ameliyat ile düşürülebilir. Bu yöntemler ya göziçi sıvısı yapımını azaltmaya ya da göziçi sıvısının gözden çıkışını kolaylaştırmaya, arttırmaya yöneliktir. Bu tedavi yöntemlerinin uygulanmasırası, glokomun türüne göre değişiklik gostermekte bazen de kombine olarak kullanılmaktadır. Göziçi basıncı, kan basıncı gibi gün içinde ve günler arasında değişiklik, dalgalanma gösterir. Bu nedenle gün içinde tek bir ölçüm yeterli olmayabilir. Glokom sıklıkla başlıbasına bir hastalık olarak bulunmaktadır. Bazı doğumsal anomalilerle.birlikte de olabilir, ya da göziçi tumörleri, göziçikanamaları vb. gibi patolojiler geliştiğinde de göziçi basıncı yükselmesi buna Bğlı hasarlar gelişebilir. Kağıt üretiminde kavak kullanılır mı? "Kağıt üretiminde en çok hangl agaç kullanılmaktadır? Bildlğlm kadanyla en yaygın üretim kavak ağacından yapıhyor. Kavak ağacı hangl toprak ve iklimde verimll olur, Batı Karadeniz Bölgesi kavak yetiştirlcillği Için uygun mudur? Kavak kaç yılda yetlşkln hale gellr, yetlştirilmesl sırasında iiretlcinin yapması gereken nedlr, hangl mevslmde dlklllr, metodu nedlr? Nereden fklan elde edllebllir, Ucarl maliyeti, getlrlsi nedir?" Okurumuzun sorusunu Istanbul Üniversitesi Ormaıi Botanıği Anabilim DAIı Öğr. Üyesi Prof. Dr. Falk Yaltrık yanıtlıyor: Kağıt endüstrisinde Türkiye'de değişik ağaç türleri kullanılmaktadır. Izmir kağıt sanayiinde çoğunlukla göknar (abies) ve kavak; ambalaj kağıtlarının (kraft kağıt), resmi evrakların konduğu sarı zarfların vb. üretiminde ise Bartın dolaylarındaki kayın ağıacı kullanılmaktadır. Güney'de, Aksu dolaylarında yetişen Kızılçam da, reçinesl elimine edilmek suretiyle, kağıt endüstrisinde kullanılmaktadır. Türkiye, kavak yetiştiriciliği için uyjgun bir yerdir. Batı Karadeniz Bölgesi de kavak üretimi için çok elverişlidir. Kavak ağacı, derin, kumlu, balçık toprak isle: Okurumuz Selçuk Akşlt'ln sorusu şöy ter, ağır toprağı sevmez, durgun su da istemez, durgun suda kökleri çürür; süzek ve sızıntı su ister çünkü, sızıntı su oksijen getirir ve köklerinin de oksijene ihtiyacı vardır. Derin, süzek, hafif topraklar kavak için uygundur. Gölgeye dayanıklı değildir, gölge altına dikilmez, ışık ihtiyacı vardır, dere, akarsu kenarlarına dikilir, bataklık, durgun su istemez. Melez kavaklar, aşağı yukarı 1012 Burnum koku almıyor, neden? Istanbul, Ümraniye'den yazan okurumuz Mehmat Nhrwt Ayazın sorusu şöyle: "23 yaşında bir genclm. Burnum koku almıyor, bunun neden kaynaklartdığım da bllmiyorum. Sağ kulagımın zarı dellk ve çok az işfflyonım. Tflm bunlann dışında Mirekll araba tutuyor. Acaba bu uç durum Mrbirlerlyle ilgill ml, yoksa bagımsız sorunlar mı, ayn ayn yada h«p birlHcto, tedavlleri mflmkfln mü?" Okurumuzun sorusunu Taksim Hastanesi KBB Şeli Doç. Dr. Mehmet Külekçi yanıtlıyor: "Genellikle kulakla ilgili bir takım hastalıkların, burunla ilgili bazı hastalıklarla el ele gitmesi oldukça sık rastlanan bir durumdur. öncelikle mektubunuzda verdiğiniz bilgilerden yola çıkarak size kesin bilgiler vermemezin mümkün olmadığını belirtmeliyim. Anlaşıldığı üzere gerek burnunuzla, gerek orta kulağınızla ilgili bir sorununuz var ama bu sorunların derecesini mektuba bakarak anlamak mümkün değil, bir KBB uzmanına görünmeniz şart. Koku almadaki sorununuzun muhtemelen burun kemiğindeki egrilikten kaynaklandığı söylenebilir. Burun kemiğindeki eğrilik, bir operasyonla düzeltilebilir, böylece koku almama sorununuz da çözümlenmlş olur. Zar ve kemikçiklerle ilgili bir orta kulak ameliyatı ile de orta kulağınızdaki sorun giderilebilir ve yeniden sağlıklı bir kulağa kavuşabilirsiniz. Az işitme de, büyük ihtimalle orta kulakla ilgilidir. Mektubunuzda belirtmemişsiniz fakat, araba tutmasından başka mide bulantısı, baş dönmesi de yine orta kulaktaki bir rahatsızlığın belirtileri olabilir. Araba tutması çok nedenlere bağlı olmakla birlikte, sizde, orta kulağınızdaki rahatsızlığa bağlı olarak ortaya çıktığını söyleyebiliriz. Genel olarak mide bulantısı, baş dönmesi otonomik sinir sitemiyle ilgili belirtilerdir. Vücuttaki herhangi bir rahatsızlık otonomik sinir sistemini olumsuz yönde etkileyebllir. Kimilerinin otonomik sinir sistemi öyle duyalıdır ki, vücutta herhangi bir rahatsızlık olmadan da gemi, araba vb. gibi dış faktörlere bağlı olarak araba tutması, gemi tutması dediğimiz sorunlar ortaya çıkabilir. yaşlarında yetişkin hale gelir, çok hızlı büyürler. Ancak gelişebilmeleri için dikim aralıkları çok önemlidir. Yan yana, sık sık dikerseniz, 12 yaşındaki bir kavağın kalınlığı kol kalınlığını geçmez. Altıya altı ya da altıya dörtlük bir aralıkla dikerseniz 12 yaşındaki kavak ekonomik olgunluga ulaşır. Birer metre aralayla dikerseniz, yeteri kadar besin alamaz, cılız kalır. Yalnız, Türkler'in Orta Asya'dan Anadolu'ya getirdikleri, Anadolu'da doğal olarak yetişen, kireç beyazı rengindeki Asya piramidal kavağının biraz daha sık aralıklarla dikilmesi mumkündür. Bu tür kavaklara Anadolu'da sıkça rastlanmaktadır. Doğru klonun seçilmesi, toprağın işlenmesi, dikim aralıklarının iyi ayarlanması, durgun su varsa, kanal açılıp suyun boşaltılması üreticinin dikkat etmesi gereken hususlardır. Fidanlıktan fidanın alınmasından sonra kök tuvaletlnin yapılması , güzel bir çukur açılması, toprağın gübrelenmesi önemlidir. Kavağın erken mart aylarında dikilmesi gerekir, gereklrse fldan kazığa bağlanır. Ülkemizdaki orman teşkilatının farklı bölgelerdeki şubelerinden, yörenize uygun türdeki ağaç fidanlarını temin edebilmeniz mumkündür. IzmitAdapazarı arasında, Trakya'da, Lüleburgaz'da, Ooğu Anadolu Bölgesi için Diyarbakır'daki teşkilatlarla görüşebilirsiniz. Ayrıca yine hem fidan temin edebileceğiniz, hem de kavak yetiştiriciliği hususunda teknik bilgi edinebileceğiniz bir kuruluşumuz da Izmit Kavakçılık ve Hızlı Gelişen Orman Ağaçları Araştırma Enstitüsü'dür. Kavak ağacının tek kullanım alanı kağıt endüstrisi değildir. Soyma şeklinde kullanılır, haflf ambalajların, meyve sandıklarının üretiminde de kullanılır kavak. 1012 yaşlarındaki gelişmiş bir kavak 1.000.000 ve üzerinde bir gelir sağlar sahibine."