Katalog

BİLİM POLİTİKASI Türkiye biliminde büyiik projeler Türkiye bilimin saptandığı hedefler ilk kez siyasi iktidardan destek görüyor. Hii/vıı Pckcr ylında kurulmasına rağ nfn geçen on yılda sadeco ıkı defa toplandı İlk loplantı kuruluşundan altı yıl sonra 9 Ekım 1989 da yapıldı Btı tarıhten dort yıl sonra 3 Şubat 1993 de BTYK ıkıncı defa Başbakan Suleyman Deınırel başkanlıgında Ankara da toplandı Ûncelıklı araşlırma gehştırme alanlarını belırlemek bılım teknoloıı alanında yasa tasarıları hazırlamak araştırıcı ınsan gucunun ye lıştırılmesını saglamak ve bılım teknolo|ide ozel sektoru ozendırmek ıçın kurulan BTYK dorl yıl once aldığı kararların çoğu hayata geçırılmedı örneğın Turkıye de araştırma gehştırme alanında çalışan ınsan sayısının onbın de dortten onbınde otuza çıkarılması hedeflenmıstı Bugun bu sayı onbınde yedı cıvarında ve onumuzdekı on yıl ıçerısınde onbınde onbeşe çıkarılması hedeflenıyor 1989 dakı toplantıda Turkıye dekı butun unıversıteler ve kamu kuruluşlarında çalışan bılım adamlannın drdştırma yapabıleceğı Mıllı Laboratuvarlar ne yazık kı bugune kadar kurulmuş değıl Bılım Teknolojı Yuksek Kurulu'nun aldığı kararların çoğu bu defa gerçekleşecek gıbı gorunuyor Çunku mega projeler arasında yer alan uydu projesının anlaşması yapılmış onumuzdekı gunlerde Rusya da uydunun yapım çahşmaları başlayacak Yapımında Turk bılım adamları ve muhendıslerı de bulunacağı uydu 1995 yılında uzaya gonderılecek Yaklaşık on yıldır Turkıye nın bılım gundemınde yer alan Ulusal Gozlemevı ıçın Tatarıstan dan 1 5 metrelık bır teleskop sonbaharda Antalya Bakırlıtepe ye yerleştırıleoek Hollandalı bır astronom ıse 40 cın çapındakı teleskobunu bolırlı zamanlarda Antalya da gozlem yapabılmek ıçın TUBITAK a bagışlamış bulunuyor Hollandalı astronom havaların duzel mesı ıle bırlıkte gozlemlerınc başlayacak Prof Erdal Inonunun TUBİTAKta duzenledığı ancak basının ılgı gostermedığı basın toplantısında sıyasetten olabıldığınce uzak ve bır zamanlar bılım adamı olduğunu anımlarnanın heyecanıyla bılımsel teknolojık araştırma gehştırme gucunu belırleyen on yıl ıçınde gerçekleşmesı hedeflenen gostergelerı ısrarla bırkaç defa tekrarladı ve önemını vurguladı Bu gostergeler onbınde 7 olan araştırıcı sayısının 15 e çıkarılması araştırma gehştırme harcamalarının GSMH ıçındekı bınde 3 olan payının yuzde bırı aşması, ulkemızın evrensel bılıme katkısının kırkıncı sıradan otuzunculuqa yukseltılmesı ve ulke araştırma gehştırme harcamaları ıçındekı ozel sektor paVmın yuzde 18 den yuzde otuza çıkarılması olarak behrlendıgını behrten Inonu sozlerıne şoyle devam ettı "Bu hedeflere belırlenen surede erışebılmek ıçın ulkemızdekı mevcut potansıyel ve dunyadakı Bılım ve Teknolojının gıdışı de gozonunde bulundurularak. çağa damgasını vuran, ekonomının butun sektorlerını ve yaşamın hemen tum alanlarını etkıleyen, ' Bılışım (bılgısayar, mıkroelektronık, telekomunıkaston teknolojılerının bır bırleşımı), * llerı teknolojı malzemelerı, ' Bıyoteknolo|i, " Nukleer teknoloıı, ' Uzay tek>K)lo)isı konularındakı çalışmalara öncelık verılme3086 1983 sı kararlaştırılmıştır Yayılganlık ozelhğı gosteren ilk uç teknoloIiden ozel onemı ve ulkeınızde hem araştırma ve hem de sanayı sektorunde bellı bır guç bırıkımı oluşmuş olması nedenıyle Bılışım Sektoru ıle ılgılı olarak TUBİTAK tarafından hazırlanan bır polıtıka taslak metnı Bılım ve Teknoloıı Yuksek Kurulu nca onaylanmıstır Buna gore Turkıye nın bılışımden gerekh fay dayı sağlaydbılmesı ıçın Insan gucu yetıştırılmesı, Kamu sektorunun onculuğunde bılışım teknolo|ilerının yaygınlaştırılması. Yasal duzenlemelerın yapılması, Bılışım teknolojılerı araştırma ve gehştırme projelerının desteklenmesı ve hedeflerının behrlenrne"ii konularında çahşmalar yapılması karara bağlanmıştır" Bılım Teknoloıı Yuksek Kurulu TUBİTAK tarafından hazırlanan onlemlerı de onayladı Bılım polıtıkası ana hedeflerıne ulaşabılmek ıçın alınması gereken onlemler şoyle sıralanıyor Parasal kaynak yaratmaya yönellk önlemler • Kamu ahmları yoluyla ıç pıyasada rekabet ve talep yaratılması 0 Ulkemızde yabancı ulke ortaklıklarıyla gerçekleştirılen buyuk yatırımların dolaylı offset'lerının hedeflenn gerçekleştırılmesınde ek kaynak yaratmak amacıyla TUBİTAK aracılığıyla ve/veya koordınatorluğunde kullanılması, • Kamu araştırmagelıştırme proıelerının rrıumkun olduğunca tek elden, TUBİTAK aracıhğıyla desteklenmesı, bunun mumkun olmadığı hallerde saptanmış bulunan oncelıklı alanlara uygunluğu açısından TUBİTAK ıle koordıne edılmesı. • TUBİTAK ın rutın faalıyetlerı dışında, taraf olduğu uluslararası mega projelen yurutebılmesı ıçın Gehştırme ve Destekleme Fonu ndan ek kaynak aktarılması, • Turkıye ye girecek teknoloıı ve Knowhow ların seçımının TUBİTAK ın aktıf rol ala cağı bır Teknolojı Değerlendırme Merkezı 'nce yapılması Insan gucu kaynagı yaratmaya yonelik onlemler • Farklı kurumlar tarafından yurutulen yurt dışı doktora programlarının merkezı bır şemsıyesı altında koordıne edılmesı, 0 Unıversıte lısans duzeyınde fen dallarından kaçışı durduracak ve bu dallara yonelımı teşvık edecek onlemlerın alınması • TUBlTAKın 1992 yılında uygulamaya koyduğu ve buyuk başarıyla surdurduğu eskı Sovyetler Bırlığı nden bılım adamı getırme programının kapsamının genışletılerek devam ettırılmesı özel kuruluflann araftırmageliftirme harcamalarındakı payının arttırılmasına yönellk onlemler • Ozel kuruluşlarda yurutulecek araştırmagelıştırme faalıyetlerını teşvık ıçın vergı muafıyetı ve vergı ertelemesı mevzuatının hazırlanması, • Kuçuk ve orta ölçeklı ışletmelerde araştırmagelıştırme faalıyetlerının ozendırılmesı, 9 Turkıye de yatırım yapan çok uluslu şırketlerın ulkemızde araştırmagelıştırme bırımlerı kurmalarının ozendırılmesı, Siyasi ıktıdar ilk kez Türkiye bılımi için önemli kararlar aldı 0 Rısk sermayesı pıyasası kurulmasını temın ıçın rısk sermayesı şırketlerının ozel sektor elıyle gelıştırılmesını teşvfk edıcı yasal duzenlemeler konusundakı çahşmaların sonuçlandırılması, 0 Unıversıteler ve araştırma kurumları ıle sanayı arasındakı ışbırlığının gelışmesınde onemlı bır araç olan teknopark faalıyetlerı nın TUBİTAK ıle koordıne edılerek yurutulme sı 0 Lısans anlaşmalarına dayalı uretımden ozgun tasarıma geçışın ozendırılmesı, 0 Patent ve Fıkrı Mulkıyet Mevzuatının guncelleştırılmesı ve ozelhkle bılışım sektoru nun en önemh kesımını oluşturan yazılım sek torunun Fıkrı Mulkıyet Kanunu çerçevesı ıçıne alınması BTYK nun onayladığı dığer kararlar ara sında Istanbul da Teorık Araştırmalar Merkezı Kurulması, GAP bolgesınde Bıyoteknolojı alanında çahşmalar yapacak bır laboratuvarın kurulması, Beyın Araştırmaları Merkezı kurul ması ve Turkıye Bıhmler Akademısınııı uluştu rulması bulunuyor TUBİTAK Başkaıtı Tosun Terzioğlıı İstanbul uluslararası bilim merkezi olacak Prof. Dr. Tosun Terzioğlu, yeni bilim projeleri, Biiimler Akademisi, Teorik Araştırmalar Merkezi, Bilişim politikası, Ulusal gözlemevi, Beyin Araştırma Merkezi ve ortak uydu konusunda sorularımızı yanıtladı. adamlannın sayısı daha da arttırılacak Bılımsel ve teknolojık altyapı oluşturulacak, bu alanda çalışacak ınsan gucu arttırılacak Bır ulke bılım ve teknolojı olmadan doğal kaynaklarıyla ekonomık refaha ulaşabılır zengınleşebılır Fakat bılım ve teknolojı olmadan kalkınamaz Bılım ve teknoloııdekı buluşlar o ulkenın çok kısa bır sure ıçerısındeust duzeye çıkmasına neden olur • Bunlar Türk bilimi için mega projetor diye isimlendirlliyor, niçln mega proT. TERZİOĞLU: BTYK toplantısında onaylanan projelerden bırı Rusya Federasyonu tle bırlıkte bır uydu projesınde • Başbakan'ın başkanlıgında toplanan Bilim ve Teknoloji Yuksek KuruIu4nda Türkiye bilimi için önemli kararlar aldı. Ek fonlar sağlandı. Bellı politikalar kabul edildi... Bize önce bu kararların genel bir değerlendırmesini yapar mısınız, bunların Turk bilim hayatı ve bilim güçleri için, Türk ekonomisi ve toplumsal hayatı için önemi, anlamı nedir? T. TERZİOĞLU: Bılım Teknolojı Yuksek Kurulu (BTYK) bılım ve teknolojı hayatını doğrudan ılgılendırecek kararlar aldı Bazı proıelere gelıştırme destekleme fonundan pay ayrıldı Şımdıye kadar ışletılmemış ek fonlar uluslararası ışbırlığı gerektı.ecek proıelere aktarılacak Eskı doğu bloku ulkelerınden gelen bılım Je?