Katalog

DENİZ BALIĞI YETİŞTİRİCİLİÖİ Somon yetistirme tutkusu Türkiye'de kültür balıkçılığı kohusunda dünya ile boy ölçüşebilecek bir yan sanayii filizlendi. İlham Artuz, Hu/robıyolog S (Kesıkboyunalası) on bırkaç yıldır Turkıye de bır Mari(CherryJaponese Sal Salmo aguabonlta kultür (denız balığı yetıştırıcılığı) fur mon) (Altııı dlabalıgı) yası ve ozellıkle de çok degerlı bır Salmo glae balık turu olarak tanınan SALMON veya (Gılaalabalığı) SOMON yetıştırıcılığı adeta bır tutku halını almıştır Bu tutku ıle bırlıkte ortaya çıkan sorunları bır an ıçın goz ardı edersek bu Denızlerın değerlı balıklarından bırısı olgunun dunyada artık gerçek bır endustrı olan Salmo salar (Atlantık salmonu veya nıtelığı kazanan kultur balıkçılığı nın gealası)sının esas yaşam alanı denızdır reksındığı araç ve gereçlerı yurtıçınde de yurt dışındakılerle boy olçuşebılecek nıte Ergln Atlantik Alası (Salmo salar) lıkte ureten bır yan endustrının fılızlenmePek çok alabalık turunde oldugu gıbı sıne neden oluşu kıvanç verıcı bır gelışS salar ergınleştıgınde yumurtlamak uze medır re akarsulara goçeder Yumurtlama doneGunumuzde marıkultur alanında kullamı sonbahardır Ergın S salar dışısı yaknılan havuzlar yuzer kafesler kuluçkalık lasık olarak 10 000 yumurta bırakır Yudonanımları Turkıye de de dışarıya gore murtaların dollenmesı ıle larvaların oluşudaha uygun fıyatlarda ve kalıtelı uretılebılmuna kadar 34 aylık bır sure gereklıdır mektedır Rantabl olması beklenen bır S salar yumurtlamak ıçın ve daha sonra kultur unıtesının bu gereksınımlerının 3 6 genç balık halıne donuşene kadar larvala mılyar TL dolaylarında oldugu duşunulennın barınacağı suyun temızlığıne ve kalıcek olursa gıttıkçe yaygınlaşan denız batesınc son derece onem verır Aynı kosullık çıftlıklerınden bu yenı fılızlenen enlar bu balık turunun yetıştırıleceğı yapay dustrı yolu ıle dogacak dovız kazancı koortamlar ıçın de geçerlıdır layca kestınlebılır Uretım ıçın kullanılacak sağlıklı fertlerBu olumlu gelısmelere karşın ozellıkle den seçılmış anaç dışı ve erkekler uygun Karadenız sahıl kuşağında yaygınlaşan bır ortamda cınsel olgunluğa enşene kave buyuk umıtler bağlanan SALMON (SOMON) (<) uretıcılıgı, dogısık dıller de SALMON deyımının farklı kullanımındaN kaynaklanan sorunları da gundeme getırmıs tır Basta kulla Ergın Atlantık Alası (Salmo salar) dar bekletılırler Olgun balıklardan dışıler nımından kaynaklanan sorunları da gunyumurta ve erkekler ıse "sut" (sperma) eldeme getırmıstır Başta Ingılızce olmak desı ıçın karın tarafları baş taraftan uzere bazı dıllerde SALMON deyımı bır anus e kadar parmakla hafıfçe sıvazlanır bırınden sıstematık morfolojık ve bıyolo lar Dışı fertlerden bır kuvete dagılan yu jık açılardan farklı ıkı balık grubu ıçın kul murtaların uzerıno erkegın sutu akıtılır ve lanılmaktddır Bu ıkı balık grubunun bırbıbu karısım lyıce karıstırılır boylere yurıne benzer tarafları anadrom yanı uremurtaların dollenmesı sağlanır Dollenen mek ıçın denızlerden akarsulara goç eden yumurtalar ozel olarak ımal edılmış kapsoğuksu turlerı oluslarıdır Aynı adı taşılarda sureklı olarak tazelenen tatlısu ve yan bu farklı gruplar Salmo ve Onchorınchavalandırma koşulları altında kuluçka hus genuslarında yer almaktadırlar lanmaya bırakılırlar Kuluçka donemı ka Salmo genusuna gıren balık turlerın rın taraflarında da bırer yumurta kesesı den bazıları Turkıye nın daglık bolgele taşıyan tnınıcık larvaların gelısmesıne karındekı soguk akarsu ve gollerde bol mıkdar burer Tasıdıkları bu keselerdekı vlteltarda ve farklı alt turler olarak bulunmaklus maddesı (yumurta kesesi) larvaların 4 tadırlar Onchorınchus genusu ıse yalnızhafta boyunca beslenmelerını sağlar Bu ca Kuzey Amerıka kıtasının kuzeyındekı sure sonunda keselerın kaybolması ıle bır turu de Japonya dakı denızlerde ve ıçpostlarval donem ve balıkların yabancı sularında yaşar Bu ıkı gruptakı onemlı yomlere alıstırılma surecı başlar Bu suturlerın lıstesı aşağıda venlmıştır reçte yavrular ozel havuzlarda yaklaşık 1 SALMO TURLERI ONCORYNCHUS TÜRLERİ yıl sure ıle barındırılırlar ve surenın sonu Salmo trutta Oncorhynchus tschavvytscha na dogru havuz suyuna yavas yavaş ekle (denız alası) (RoyalSalmon) nen denız suyu ıle omurleıının gerı kalan Salmo salar Ortcorynchua keta (Dog Sal kısmını geçıteceklerı denız koşullarına (Atlantık salmonu) mon) alıştırılırlar (akllmatızasyon). Doğada ıse Salmo galrdnerl OncorynchusklsutchlSılver S salar ın tatlısu ortamından denız orta uokkuşağı alası Sal mon) mına geçışı 23 yıl surer Bu bureler so Salmoclarki Oncorynchusnerfca(Sockeye redSalmon) Oncorynchus mnsou Pasıfık salmonu (Onchorynchus sp.) nunda yeşılımsı sarı renktekı ve parmak boyuna ulaşmış (parmakcık) fıngerlıng ler gumuş parıltılı pullarla bezenmış gorunumlerıne kavuşurlar Bu yenı elbısesı ıle S salar ın yan ve karın yuzeylerı gumuş parıltılı ve sırt tarafı ıse koyu renklıdır Açık renkte pullu yuzeylerde yer ycr kuçuk sıyah renklı noktalar bulunur Yetıştırme koşullarında, yoğun beslenme optımal sıcaklık ve yeterlı oksıjenın sağlanması ıle larvadan fıngerlıng donemıne kadar olan sure 1 yıla kadar ındırılebılmektedır Doğada oldugu gıbı yetıştırme tesıslerınde de genç S salar lar denız ortamına alınırlar ve uygun denız alanlarında tesıs edılen yuzer kafeslerde pazarlama boyuna enşene kadar yoğun şekılde beslenır ve bakılırlar Kafeslerde geçe cek bu surede S salar dogal besın lerıne mumkun oldugu olçude yakın bıleşıktekı besınler ıle beslenır Bu besınlerın en onemlı bıleşkelerı vıtamınlerle zengınleştırılmış çaça veya hamsı ve mezgıt etı ve karıdes kabuklarından elde edılen ve gereklı katkı maddelerını de ıçeren ka rışımlardır Balıklar boy ve ağırlıklarına uygun olarak oluşturulan un pul ve pelet şeklındekı yemlerle beslenırler Postlarval donemden pazarlama boyuna enşene kadar geçen sureçte optımal buyume hızının sağlanmasında besın mıktarı ve kalıtesı kadar onemlı dığer etkenler suda çozunmus oksıjen mıktarı suyun sıcaklıgı tutlulugu ve benzer ortam faktorlerıdır Bu nedenle suyun kalıtesının sureklı olarak kontrol edılmesı kaçınılmaz bır zorunluktur ONCORYNCHUS (PASİFİK SALMON) TURLERI Alabalıklarda oldugu gıbı gelışmelerını denızde geçıren bu gruptakı balıklar yumurtlamak uzere Kanada ve Kuzey Amerıka nın nehırlerıne goç ederler Bu goçlorı çok hızlı akan sular veya yukseklerden duşen çağlayanlar dahı engelleyememektedır Oncorynchus lar nehırlerın ust bolumlerınde çakıl zemınlerde yumurtalarını bırakırlar ve bu gruba oz ge bır davranış ıle yumurtlamadan hemen sonra olurler Yumurtlama genellık le ıkı yıl aralıklı perıyodlar halınde gerçeklesmektedır Bu turun yumurtalarını yapay olarak dollemek son derece guç olduğundan tuketıme sunulan Sal mon lar ya denızde goç oncesı donemde veya yumurtlamak uzere nehırlere goçu surecınde avlanırlar Salmonlardan etı portakal turuncusu ve pembe renkte olanlar çok değerlıdır Bunlar fume (tutsu) tuzlama ve konserve şeklınde deger lendırıhrler Bu tur (oncornyncus) balıkla rın Turkıye koşullarında yetıştırılmelen ımkansız olmamakla bırlıkte son derece zordur ve ekonomık (rentabl) bır uretım hemen hemen olamaksızdır Aynı ad altında satılan ve uretılmesı daha kolay olan Atlantık Salmonu lezzetlı ve değerlı bır balık olmasına karşın uretımın değerlendırılmesınde bazı guçlukler gostermektedır 1 Salmo salar guzel parlak renklı bır balık olmasınd karşın Turk balık tukotıcı sın de henuz tanınmadıgından ve bu tanı tımın gerçekleşmesıne yetecek fıyat ve mıktarda pazara sunulamadığından ıç tuketımde beklenen talebı henuz gerçekleştırememıştır 2 Norveç Danımarka Iskoçya gıbı Kuzey ulkelerınde genış çapta yetıştırı len bu balıkların erıştığı uretım duzeyı bu ulkelerde satılamayan ve değerlendırılemeyen stokların olusmasına neden olmuştur 3 S salar etı oncorhnycus dan beklenen pembeturuncu rengı vermedıgınden bunların etının yemlerıne katılan astoksantın adlı boya ıle renklendırılmesını gerektırmektedır Yumurta sarısının renklendırılmesınde (koy yumurtası1) de kullanılan bu boya maddesı uzerınde bazı tartışmalar gundemdedır 4. S salar bır soguksu formu olarak yetıştırılmesı amaçlanan denızlerde su sıcaklığının bu turun dayanabılecegı sı nırların uzerıne çıkması ıle olebılmekte ve yetıştırıcıler bundan buyuk zararlara ugramaktadırlar Buradan da gorulebıleceğı gıbı Marıkultur pek çok parametrenın uygunlugu na bağlı teknık bır konudur Aslında her ısteyen ve de parası yeten kımse bu ıse kolayca soyunabılır Ancak bu konularda yalnızca fıkır sahıbı olmaK yetmez basa rı arzudan paradan ve becerıden çok bılgıye dayanmaktadır 3027