Katalog

SORUN YANITLAYALIM Akvaryum nasıl kurulur? Istanbul'dan yazan okurumuz Yaşar Sönmez ın sorusu şu "Bir akvaryumda bulunması gereken araçlar nelerdir? Akvaryum nasıl düzenlenlr? Akvaryumda kullanılan motorlu araçların çalışmasında nelere dikkat edllmelldir?" Okurumuzun sorusunu istanbul Unıversıtesı Denız Bılımlen Enstıtusu ve Işletmecılığı'nden Uzman Deniz Blyoloğu Hüseyin Koç yanıtlıyor 1 1 Akvaryum almaya karar verdığınızde sızce mumkun olan en buyuk boyutta akvaryumu seçınız Çunku buyuk akvaryumların hem bakımı hem de dekorasyonu daha kolaydır Başlangıç ıçın 5070 lıtrelık akvaryumlar ıdealdır 2 Akvaryumunuzu evdekı yerıne koymadan once banyoda su koyup sızıntı yapıp yapmadığını kontrol edınız Akvaryumun oturduğu zemının duzgun olmasına dıkkat edınız Mumkunse altına stropar veya kalın mukavva koyunuz 3 Akvaryumu koyduğunuz yer doğrudan gunoş ışığı almamalıdır Mumkunse evınızın en az aydınlık bolumune koyunuz•< Gunes ışınlarını yandan almasına dikkat edınız Işınlar doğrudan gelırse fotosentez olacağından akvaryum yesıllenır, yosun oluşur 4 Akvaryumdakı fıltre ve havalandırma sıstemını akvaryumunuzun ebadına gore seçınız 5 Akvaryumdakı suyun temızlığı hem balıkların sağlığı açısından hem de goz zevkınız açısından çok onemlıdır Suyun temızlığı ıse ancak lyı bır fıltrasyon sıstemı ıle gerçekleşobılır Bu sıstemlerden sıze en uygun olanını seçınız (Hava kompresoru tle çalışan fıltreler dahılı fıltreler, harıcı fıltreler) 6Akvaryuma kumu koymadan once havalandırma tesısatının hortumlarını yerleştırınız 7 Kum ya da çakılı akvaryuma koymadan once yıkayınız ve arkadan one meyıllı olacak şekılde yerlestırınız 8 Akvaryumla ılgılı butun malzemelerı yıkarken kesınlıkle sabun, deterıan vb maddeler kullanmayınız Kullandığınız sularda bu maddelerın kalıntılarının olmamasına ozen gosterınız 9 Akvaryumun ıçıne suda erıyen maddelerden yapılmıs susler koymayın Ayrıca plastık maddelerden yapılmış susierden fazla kullanıp akvaryumunuzun dogallığını bozmayınız Akvaryuma koyacağınız kaya kutuk ve canlı bıtkıler gerekh dekorasyonu sağlayacağı gıbı akvaryumunuzun dengesını bozmayacaktır 10 Akvaryumunuza koyacağınız su şehır suyu ıse, akvaryumunuzTlakı butun sıstemlerı ıkı gun balık koymadan çalıstırıp sonra balıkları koyunuz Eğer ıçme suyu koyarsanız bu sekılde beklemeye gerek yoktur (ıçme suyunda klor yoksa) 11 Akvaryum suyu koyarken doğrudan kumun ustune boşaltmayıp ufak bır tasla ya da elınızın ustunden dokerek suyun bulanmamasını sağlayınız 12 Akvaryuma suyu koyduktan sonra bır defalığa mahsus olmak uzere her 10 lıtreye bır tatlı kaşığı tuz (lyotsuz) ılave edınız 13 Akvaryumunuza balıkları koymadan once muhakkak su hazırlayıcı ılaçlar ve dezentektan kullanınız 14 Eğer akvaryumunuzda hava motoru varsa, motoru su sevıyesınden 30214 daha yuksek bır yere koyunuz Aksı takdırde elektrık kesılmesınde motorunuza su gırıp yakabılır 15 Akvaryumunuzdakı suyun sıcaklığı ıçın dereceye bakınız Sıcaklık ayarını ısıtıcı termostat ıle yapınız Tropıkal balıklar ıçın su sıcaklığı 26 C, Japon balıkları ıçın 18"C22"C'dır 16 akvaryumunuzun arkasına koyu renklı ton kağıdı ya da akvar yum posterı koyup derınlık kazandırınız 17 Akvaryumunuzun buyukluğune gore bır aydınlatma sıstemı kullanınız Ampul veya floresan olabı lır Floresanlı sıstem kullanı lırsa ozel crolux floresanı tercıh edınız Çunku crolux flore san hem balıkların doğal renklerını ortaya çıkaracak hem de yosunlanmayı en aza ındırecektır 18 Akvaryumunuzun aydınlatma sıstemını gunde 12 saat çalıştırmanız yeterlıdır 19 Akvaryuma koyacağınız bıtkılerın koklerını kum veya çakılla gomunuz Uzunları arkaya kısaları one gelecek şe kılde dıkınız 20 Balıkları akvaryuma koymadan once torbayı açmadan suyun uzerınde 5 dak bekletın (torba ıçındekı suyla akvaryum suyunun sıcaklığının eşıtlenmesı ıçın) Sonra torbayı açıp akvaryum suyundan bır mıktar alıp torbaya koyun 10 dakıka bekleyın Balıkları bu ışlemlerden sonra akvaryuma dahıl edın 21 Akvaryumda hastalık olsun olmasın haftada bır koruyucu ılaç koyun 22 Balıklarınızda bır durgunluk, ıştahsızlık gorduğunuzde dıkkatle kontrol edıp hastalık kontrolu yapınız Hastalık varsa tedavıye hemen baslayın 23 Akvaryumunuzun temız kalması ve balıklarınızın sağlıklı olması ıçın gunde ıkı defa azar azar yem verınız 24 Bır defada verdığınız yemın 5 dakıkada tamamen yenmesıne dikkat edın Yenılmeyen yemler kısa surede bo Yosundan sabun yapılır mı? Bolu'dan yazan Selma Arıcı nın sorusu 4 soyle "Bazı dergl ve gazetelerde Japonlar'ın yosundan sabun yaptıklarını okudum. Sonra bunun nasıl mumkun olduğunu araştırdım. Kahverengi alglerde bulunan potasyum katbonattan yararlandıklarını, ayrıca eskiden de insanların bu yosunlardan sabun ürettiklerini öğrendlm. Günümüzde bu tür yosunlardan lyot da elde edlllyor. Yosunların alkalı kullerinden sabun üretilmesi işlemi sırasında iyol buharlaşıp ayırılır mı, yoksa alkali kul suyuyla bırlikle baz ve yağlarla reaksiyona gırince iyotlu sabun mu oluşur? Böyle blr sabun oluşuyorsa, kullanılabilir mi?" Okurumuzun sorusunu İstanbul Unıversıtesı Muhendıslık Fakultesı Analıtık Kımya Anabılım Dalı Başkanı Doc. Dr. Reşat Apak yanıtlıyor ' Sabun, bır yağ asıdı esterıyle bır ba zın suda çozunen reaksıyon urunudur Yanı yağ asıdının sodyum tuzudur Sabunun yıkama eylemı suyun yuzey gerilımını dusurerek yağ ıçeren kır taneeıklerını emulsıfıye etmesıyle gerçeklesır Soda kulu dıye bılınen sodyum karbonat ıse sabun ve deterıan yapımında kullanım bulur Soz konusu edılen denız yosunlarında aynı amaca yonelık bır emulsıfıyon madde olarak sodyum algınat bulunur Bu madde sabunlardan çok besın maddelerı ıçın emulsıfıyon olarak kullanılabılen hıdroflık (suyu seven) bır kolloıd tır Algınık asıt ıse kozmetıklerde kullanılan hıdroflık karakterlı bır polısakkarıttır Denız yosunlarından elde edılebılen lyodun yıkama eylemınde dırekt bır etkısı yoktur Ancak bazı ozel amaçlı sabunların kullanımında yararlı olabılır lyot çok uçucu bır bıleşık olduğundan denız yosunlarına yapılabılecek bır ısıl ışlemde kaybolabılır Boylo bır ^abunun ımalat reçetesı elımızde bulunmamaktadır Muhtemelen patent altında bır ımalattır Kedılerde post kılları duygu kılları olan bıvıklar. kaş bolgesındekı ve yanaktakı uzun kılların aksıne kısa omurludur ve ortalam olarak 13 ay ıçerısınde değıştırtlır Bu şekılde perıyodık olarak kıl değıştırmenın dışında prensıp olarak yılda ıkı kez gun ısığına bağlı ol?rak uyarılma sonucu meydana gelen ılkbahar ve sonbahar kıl değışımı vardır Ev kedılerı serbest yaşayan kedılerde gorulen bu rıtmık kıl değışımı yerıne daımı olarak kıl değıştırırler Kedıseverlerın kedılennın kusmasını onleyebılmek ıçın onların post bakımlanna yardımcı olmaları gerekır Bunun ıçın uzun kılh kedılerı her sabah, kısa kıllı kedılerı de haftada b r kere genış araııklı saç fırçasıyla fırçalamak yeter Kedıseverlerın çok yakından bıldıklerı bu doğal kusma olayını araştırmak ıçın Avrupa+'da "Kedı Otu" adı altında sert bır çımen turu kedılerın tüketımıne sunulmuştur ve her markette kolaylıkla bulunur "Lexıon der Rassekatzen VEB Bıblıographısches Instıtut Leıpzıg, Bechtermunz Verlah 1988 Doç. Dr. Füsun Slpahiler zularak suyun bulanmasına neden olur 25 Balıklarınıza kuru yem hancınde haftada en az bır defa canlı yem verınız 26Akvaryumunuzun dıbındekı yem artıklarını yemelerı ıçın çopçu balıkları yosunları temızlemelerı ıçın de vatoz balıklarını koyunuz 27 Mumkunse akvaryumun ustunu bır cam ıle kapatınız Bu, su eksılmesını balık atlamalarını onleyerek, aydınlatma tesısatını koruyacaktır 28 Eksılen suyun yerıne yapılacak eklemelerde suyun dınlenmış klorun uçmuş, sıcaklığının da akvaryumdakı suyla eşıt olmasına dikkat edınız 29 Ayrıca 12 ayda bır akvaryumunuzun suyundan 1/3 oranında su çekıp yerıne yukarıdakı su ozellıklenne haız sudan ılave edınız Bu olay akvuryumdakı kımyasal ve bıyolojık dengeyı korur 30 Akvaryuma balık alırken bır arada yaşayabılecek turler olmasına dikkat edın 31 Akvaryumunuzun ıçınde çalısırken , tum elektrıklı araçların lışını çekın 32 Akvaryumunuzun bulunduğu yer de sprey sınek ve bocek ılacı kullanmayın Kediler niçin ot yer ve kusar? Gazetenızin Bilim Teknik Dergni'nin 19 Aralık 1992 tarihli sayısında "Sorun Yanıtlayalım" tayalasında "Kedi neden ot yer ve kusarv' sorusuna cevap olarak yayımlanan Dr Arıkan Gürel'ın açıklamasına uzulerek okudum Dr. A. Gürel anlaşılan kedllerle hıç yakın ıllşklye glrmemiş ve onları gözlemlememış. korkanm kı onları sadece kuduz olan carlılar olarak algılıyor. Dogasını hıç tanımadığı bu hayvanlann en doğal davranısını kuduz hastalıgının belirtlsı olarak düşunuyor ve belkı de bu şekılde pek cogunu ölüme gönderiyor Hayvanları az tanıyan bence az seven toplulumuzda, gazetenızde yayınlanan açıklamanın kedı duşmanlığını arttıracağını ve kedlseverlenn de yanlış kufkutara kapılacağı korkusuyla aşagırakı açıklamayı gerekUgördüm. Kediler post bakımını sağlamak ıçın yalanarak temızlenırler Bu temızlık sırasında yutulan kıllar mıdede bıraraya getırılerek bır yumak oluşturulur Bu yumakları genellıkle çok buyuk olmadan kusma yoluylad ışarı atılır Eğer bunlar mıdede uzun sure kalacak olurlarsa buyuk yu maklar meydana getırırler ve bu şekılde sındırımı engellerler Hatta mıde ıltıhaplarına neden olurlar ve amelıyatla çıkarılmaları gerekır Kediler, eğer dısarıda dolaşıyorlarsa set ve kaba lıflı otları yıyerek şayet evde ıseler benzerı çıçek kısımlarını yıyerek bu tehlıkeyı onlerler Burada otların rolu kusmayı teşvık etmek olmaktadır Bu şekıldekı kusma. kediler ıçın gayet normal bır korunma refleksınden başka bır şey değıldır ve bır hastalık semptomu olarak da duşunulemez * Kedılerı bu şekılde ot yemeye teşvık eden nedenın ışleyıs mekanızması tam olarak bılınmemektedır Karnıvor (etobur) hayvanlann buyuk çoğunluğunda olduğu gıbı kediler de duzenlı olarak ot yerler Özellıkle sert otları ve bıraz da sap kısımlarını tercıh ederler Yenen bu otlar besın maddesı olarak kullanılmaz Ancak sındırımı uyardığı ve mideyi temızledığı ıçın düşünülur