Katalog

SORUN YANITLAYALIM Altın siyanüPden başka hangi yöntemle arındırılabilir? Alaşehir.Kavaklıdere'den yazan okurumuz Mahmut Güngördü nun sorusu şöyle: "Ülkemizde altın madenleri en çok hangi yörelerde bulunmaktadır? Siyanürden başka hangi teknik yollarla altını çıkarıp arındırabilirlm? Okurumuzun sorusunu Istanbul Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeokimya Anabilim Dalı öğr. Üyesı Prol. Dr. Osman Yılmaz yanıtlıyor: "Altın, daha ziyade üçüncü zaman dönemindeki volkanosedimanter malzeme içerisinde, piroplastik kayaçlar içerisinde, özellikle altın yatağı şeklinde bulunmaktadır. Türkiyenin üçüncü zaman volkanosedimanter malzemesine baktığımızda; Tuz Gölü'nden doğuya, kuzeyde Karadeniz'e, güneyde Bitlis Dağları'na uzasan bir üçgen içerisinde volkanosedimanter taşların yaygın olarak bulunduğunu görmekteyiz. Aynı malzemeye batıda, Biga yarımadası, Bergama, Baltoesir.Ovacık, Edremit yöresinde de rastlanmaktadır. Üçüncü olarak Içanadolu Bölgesi'nde, peri bacalarının bulunduğu Ihlara Vadisi'nde, bu malzeme bulunmaktadır. özellikle Bergama, Ovacık, Edremit, Havran ve yörelerinde işletme aşamasında altın yatakları vardır Eurogold gibi yabancı firmalar Türkiye'de maden arama çalışmalarını sürdürmektedirler. Şimdi, bir maden yatağının işletmeye açılıp açılmaması için belli bir tenor söz konusudur. Bir ton taşta 2 gram altın metali varsa ekonomiktir, denir. Türkiye'de altın oranının çok yörede daha fazla olduğu sanıhyor. Doğukaradeniz Bölgesi'nde üçüncü zamanın dışında oluşmuş yataklar da var. Çoruh Vadisi'nde, Yusufeli, Ispir arasında altın yataklarına rastlanmıştır ve ekonomiktir. Aslında Doğu Karadeniz'den Gürcistan'a uzanan jeolojik oluşum bu açıdan ilginçtir. Bu yüzden ülkemiz ile Gürcistan arasındaki jeolojik araştırmalar projesini güçlendirmek istiyoruz. MTA ile birlikte, Gürcistan'ın Kafkasya Mineral Kaynakları Enstitüsüyle ortaklaşa planlar yaptık, sonuç bekliyoruz. Bunun dışında, Türkiye'de bakır çıkarılan yerlerde altın da vardır, fakat ülktemizde sürdürülen jeokimyasal çalışmalar henüz bitmemiştir. Türkiye'nin her bölgesinin jeokimyasal haritasını çıkartmak gerekir. Siyanür dışında, civa ile amalgam oluşturma yöntemi var. Altın kıymetli bir maden bu yüzden zararlı kimyasalları gerektiriyor. Cevherin ıçeriğini saptamak için kullanılan ateş yöntemi ise çok pahahdır.Taş eritilir, böylece mercimek büyüklüğünde bir altın dipte kalır. Ekonomik değildir, daha çok ayar ölçmek için kullanılır. Siyanür yönteminde, seyreltilmiş bir atkalin siyanit çözeltisı, daha önce çıkarılıp küçültülmüş cevherin üzerine püskürtülür. Geçirimsiz bir muşamba üzerine yirmi santimetre kalınlığında kobalt tabakası konur, geçirgenliği sağlamak için yine 20 santimetre kalınlığında çakıl konur, metalli malzeme havuzunda aşağıya akan cevher topianır. Metal haldeki altın parçacıkları sodyumsiyanür altın çözeltisine alınır. Litrede 0,51,00 gram civarında sodyumsiyanür yeterlidir, [NA.Au (CO2)] ABD, Kanada'da bütün firmalar bu yöntemi kullanıyor. Çevre sorunu var tabii. Ancak siyanürü geri kazanmak mümkün. Siyanürün kontroüü bir sistemle kazanılabileceğimiz kapalı havuzlar da vardır." Konya, Karaman'daki çamlar niye hiç kurumuyop? Karaman'dan yazan okurumuz Hüseyln Akpınar'ın sorusu şöyle "Konya üzerindeki Taşkenl ilcesinden geçerken bir efsane anlattılar. Yaşlı bir dervlş Taşkent'ten geçerken çeşmede su dolduran bir kız, çamdan oyulmuş bir tas İle dervişe su vermiş. Dervlş suyu içtikten sonra, çamınız kurumasın, güzeliniz ferimesin, diye dua etmiş. Bu yüzden Taşkent'in kızları güzel olurmuş, çamları da hlç kurumazmış. Gerçekten benim de dlkkatimi çekti, Taşkent'te kesllen çamlar yeniden sürgiin veriyor, budanan çamlar daha gür çıkıyor. Bu durum çamın özelligi ml, toprağın özelliğl mi, yoksa iklimden ml kaynaklanıyor?" Okurumuzun sorusunu Istanbul Üniversitesi Orman Botaniği Anabilim Dalı Bşk. Prol. Dr. Faik Yattırık yanıtlıyor: "Bu durumu biliyoruz. Orman Fakültesi'nden bir öğretim üyesi arkadaşımız konuyla ilgili bir makale yazdı. Çamlarda genel olarak kütükten sürgün verme yoktur. Yani meşede, gürgende olduğu gibi kesilen gövdeden kütük verme, sürgün verme özelligi çamda yoktur. Bazı çam türlerinde, pinusradiata, pinuscanariasis gibi çamlarda gövde değil, fakat bazı alt dallar, bazı kuvvetli dallar alındığı takdirde gövdenin bazı yerlerinde tomurcuklar patlar 'Uyuyan gözler patlar,' deriz buna. O bölgelerde tekrar genç sürgünler oluşmaya başlar. Genel olarak çamlarda bu özellik pek görülmez. Karaman'daki karaçamın da bu tür çamlara yakın olduğunu düşünüyoruz. Belki karaçamın ekolojik bir ırkı olabilir. Yani Karaman'daki karaçam, bölgenin ekolojik koşullarına uyum sağlamak için böyle bir özellik kazanmıştır. Bundan haberimiz var, Türkiye genelinde karaçamlara pek rastlanmıyor. Bu çam türü Konya, Karaman civarında var, biliyoruz. Dediğim gibi, uyum sağlamak için böyle yapmış olmalı Bir derdi var ama bizesöyleyemiyor." Sınav dönemlerinde öğrencinin alması gereken günlük kalori miktarı ne kadarolmalıdır? Boğaziçi Üniversitesi.lngilizce Ögretmenliği, 1. sınıfa devam eden okurumuz Ege Meriç'in sorusu şöyle: "a.)Sınav dönemlerlnden (ünlversttedeki final sınavları.TUS sınavlan glbl) önce çoğunlukla oturarak ders çalışan kişllerln günde ortalama kaç kalori almaları gerekir? b)Ylne böyle önemli sınavlardan önce kahve ya da bal almak vücutta nasıl bir etki yapar?) Sağlıksız beslenen kişilerde (örneğin, düzenll öğün yerine sürekll hamur Işiyle beslenen insanlar) damar sertliği vb. gibl hastalıklar ne kadar zaman Içlndegörülür?" Okurumuzun sorusunu Istanbul Üniversitesi Istanbul Tıp Fakültesi Beslenme Bölümü'nden Dr. Zeynep Koç yanıtlıyor: "Oturarak çalışan bir kimsenin kaç kalori alması gerektiği yaşına ve cinsiyetine göre değişecektir. Biz her iki cins için de belli yaşlara göre ihtiyaç duyulan günlük besin öğelerini verelim: Yaş gurubu 1619 (Kadınortalama ağırlık, 53 kg.): Günlük enerji ihtiyacı 2000 kalori, 70 gram protein, 600 miligram kalsiyum, 20 miligram demir ve 60 miligram da C vitaminl alması gerekir. Yaş gurubu 1619 (Erkekortalama ağırlık 55 kg.): Günlük enerji ihtiyacı 2900 kalori, 60 gram protein, 700 miligram kalsiyum, 15 miligram demir, 500 29914 miligram C vitamini alması gerekir. Yaş gurubu 2049 (Kadınortalama ağırlık 55 kg): Günlük enerji ihtiyacı 2100 kalori, 55 gram protein, 500 miligram kalsiyum, 22 miligram demir, 75 miligram C vitamini alması gerekir. Yaş gurubu 2049(Erkekortalama ağırlık, 65 kg.): Günlük enerji ihtiyacı 2700 kalori, 65 gram protein, 500 miligram kalsiyum, 10 miligram demir, 60 miligram C vitamini alması gerekir. Tabii, biz bu rakamları ortalama ölçüleri dikkate alarak verdik Boydaki, kilodaki, günlük aktivitedeki farklılaşmalara bağlı olarak kimi değişiklikler söz konusu olacaktır." Kahvenin içerisindeki kafein oranı son derece önemlidir. Bazı kahveler kafeinli bazıları kafeinsizdir. Uyarıcı etkisiye uykusuzluk yapmaktadır kahve, ancak bu etkisine bağlı olarak çabuk sinlrlenme gibi sonuçlar doğurur. özellikle 1619 yaş arasında günlük kalori ihtiyacının ne kadar yüksek olduğunu söylemiştik. Balın bir gramında ortalama 4 kalori vardır.Çok yüksek kalorili olduğundan enerji ihtiyacımızı karşılayacaktır. Aslında ihtiyaç duyduğumuz enerjiyi karbonhidratlardan, proteinlerden ve yağlardan alırız. Fakat karbonhidrat almasak da vücudumuz için gerekli olan enerjiyi yağlardan ve proteinlerden sağlayabiliriz. Ancak, beynimizin çalışabilmesi için mutlaka karbonhidrata ihtiyaç vardır. Sı nava giden öğrenciler yanlarına bir parça şeker ya da çukulata alırlar. Bu, sınavda tükettikleri enerjiyi karşılayabilmek içindir. Sağlıksız beslenen kişilerde, beslenme bozukluğuna bağlı sorunların ne zaman ortaya çıkacağını söylemek zordur. Kişinin stres altında olması, çeşltli nedenlerden ötürü vücudunun zayıf düşmesi ya da ağır bir enfeksiyon atlatmış olması her hangi bir hastalık için uygun bir ortam yaratır. Ancak sağlıksız beslenince şu kadar yıl sonra şu sorun ortaya çıkar, denilemez. örneğin, şeker hastalıgı, genetik faktörlere bağlı olmakla birlikte bir beslenme sorunudur. Sağlıksız beslenen kişilerde ağır bir üzüntü, stres, enfeksiyon, vücudun zayıf düşmesi sonunda ortaya çıkar.