Katalog

BİLİM KÜLTÜR B İ Lİ M Y A Y I N Merak ettiklerimiz... Vehbi Belgil Kedl neden hep ayak üstü düşer? Kedıyı nereden atsanız hep ayak ustu duştuğunu gorursunuz Kopek ıçın, koyun ıçın, at ıçın aynı şeyı soyleyemeyız Hatta her tuttuğu ışte başarılı olan, guçluklerı kolaylıkla lehıne çevıren kımselere, "Kedı gıbı hep dort ayak ustu duşer" dıye bir sözumuz vardır Bu olay, kedının yapısı ıle ılgılıdır hayvana kımse, dort ayağı ustune duşeceğını, duşmesı gerektığını oğretmez Nıtekım kedı, dunyaya getırdığı yavrusunun göbeğını de keser Bunu da kımseden öğrenmez Kedı oleceğını anlar anlamaz saklanır, olusunu kımseye çığnetmez Bu da hayvanın ıçgudusu sonucudur Içgudu ıse canlının genel yapısı ıle ılışkılıdır Kedı, son derece hareketlı bır hayvandır Ağaçlara, damlara çıkar, damdan dama atlar Yaşamını böyle surdurur Boyle bir hayvanın çok atık, çok kıvrak olması, yaşaması ıçın bır zorunluluktur Kedı boyle bır ıçguduye sahıp olmasaydı neslı tukenırdı Insan kedinın bu sırrını ögrenebilirse ve zekâsını onun kadar çabuk kullanabılırse dort ayak ustune duşebılır mı? Duşebılır Nıtekım cambazlar havada bırçok kez takla atıp ayakları ustune duşebılıyor Ama bunu yapabılmek ıçın uzun, yorucu, tehlıkelı deneylerden geçıyor Bazen kazaya kurban gittığı de oluyor Sonra, ınsan vucudu yuksekten duşmeye gore yapılmış değıl Insanın ayakları yuksekten duşen 7080 kıloluk bır vucudun ağırlığı altında kırılabıhr Otomobıllere, arabalara yay takarlar Bunlar, sert sarsıntıları yumuşatmaya yarar Kedının kemıklerı adalelerı de bu yaylar gıbı sert duşuslerı yumusatır Siırdki Dergınin Kasım sayısında şu yazılar var Temel sağlık hızmetlerınde kalp hastalıklı çocuklara yaklaşım (Rana Olgunturk) Yuksek rısklı gebelığın tanımlanması (Selahattın Kukner Kubılay Vıcdan Tolga Ergın) Tuberkuloz tanısında polımeraz zıncır reaksıyonu (Tanıl Kocagoz) Çocukluk çağ< ufurumlerınin değerlendırılmesı (Dursun Alehan Alpay Çelıker) Sorun Tartışalım Memede kıtleye yaklaşım (Iskender Sayek) Kadınların onemlı sağlık sorunlarından bın olan osteoporozıs ve kalsıyum tuketımı (Gulgun Ersoy) Sıgara alışkanlığının sağlık sorunları ve sıgaraya karşı önlem (özen Aşut) Temlel hemaktolojı laboratuvarı Perıferık yaymanın mıkroskopık ıncelenmesı (Oktay Özdemır) Tıpta Bılgısayar kullanımı (Murat Hayran) Değınmeler (Oktay özdemır) Yayınlayan Turk Tabıblerı Bırlığı Telefon 441839 63 Faks 117 26 72 Genellikle kaç kelime kullanırız? Bız, bıldığımız dılle her ıstedığlmızı anlattığımız ıçin çok kelime bıldığımızı sanırız Aslında, çoğumuzun kullandığı kelımelerın sayısı, çok kez, bır ıkı bını geçmez Ingılız şaır ve oyun yazarı Shakespeare'ın, 50 yı aşkın yapıtında topu topu 15 bın sözcuk kullandığı hesaplanmıştır Başka yazarlar daha da az sozcuk kullanmıştır Ama, bız aynı kelımelerı tekrar tekrar kullandığımız ıçın her derdımızı anlatabılıriz 45 yaşında bır çocuk, bın kelime bıle bılmedıgı halde her ıstedığını soyleyebılır ye, yedıre yedıre soylenmesı onerılır Çunku, surprız şeklınde bırden verılen bır haber bayılmaya, hatta ölume yol açabılır Neden'' Bayılma, beyne kanın bırdenbıre az gıtmesının sonucudur Bunu bayılanın yuzunden anlayabılırız Nıtekım bayılmadan once ınsanın yuzu sapsarı kesilır Bu beyne kanın daha az gitmesl sonucudur Fakat, bayılan klmse yere duşunce kan beyne gıtmeye başlar ve hasta derhal duzelır Topuk yere basınca yayılır, daha dengelı blçımde ayakta durmamızı sağlar Fakat, topuksuz yurunemeyeceğını soyleyemeyız Topuğu yaralanmış, sarılmış bır kımse de pekala yurur Ama topallaya topallaya Şunu da ekleyelım Ayakkabı, topuğun gorevını oldukça azaltmıştır Kadın ayakkabılarında topuk çok kez kalem ıncelığındedır, ama hıçbır hanımın devrıldığını gormeyız Topuksuz yürüyebllir mlylz? ısmu souımu H»V»L*NCHRMA KLİMA DOÛAIGAZ TIKNOIOJİSI Karada mı, suda mı daha iyl duyarız? Duymak bır ses kaynağından çıkan dalgaların havadan geçerek kulak zarımızı tıtretmesıdır Ses kaynağı ıle kulağımız arasında ne kadar az engel bulunursa sesı o kadar net duyarız Karada, ses kaynağı ıle kulağımız arasında yuksek evler, ağaçlar, tepeler, ses çıkaran başka vasıtalar bulunması, lyı duymamızı onler Duz bır yerde, ornegın bır ovada sesı daha lyı duyarız Golde, denızde de durum boyledır Ama, fırtınalı bır denızde ses dalgalarını ruzgâr alıp goturduğu yahut karıştırdığı ıçın duyma guçleşır Yürürken kollarımızı neden sallarız? Balık neden boğulmaz? Insan su altında kalırsa boğulur Balık hep suda yaşadığı halde boğulmaz Neden9 Bunu anlamak ıçın boğulmanın ne demek olduğunu bilmemız gerekır Boğulma demek, akcığerlerımız yolu ıle vucudumuza oksıjen denen gazın gıtmemesı demektır Nıtekım, yalnız su altında kalınca değıl, hava olmayan bır yerde de boğuluruz Yahut, asılan bır adam da, yıne hava, yanı oksıjen alamadığı ıçin boğulur Akcığerlerimizın görevı, havadakı oksıjenı alıp kan yolu ıle butun vucuda yaymaktır Evet, insan boyle boğulur Balık ise sudan çıkıp havada kalınca boğulur Çünku, balığın akciğerlen yoktur, havadakı oksıjenı alıp vucuduna bunlarla dağıtamaz Buna karşılık, hayvanın solungaçları vardır Başının ıkı yanındakı bu solungaçlar, suda erımış oksijenı alıp yayabılecek şekllde yapılmıştır Gerçekten de, içınde erımış oksıjen olmayan suda yaşamak zorunda kalan balık, hemen olur Klmyasal artıkların, çurumuş bıtkılerın artıklarının çokça bulunduğu sularda balık hemen oluyor (çevre kırlılığı olayı) Dahası var Kullanılan kelımeler yaşa gore değışir 10 yaşına kadarkı bır çocuk anne, baba, oyuncak, yemek, meyve, ıçmek, şeker gıbı kelımelerı çok kullandığı halde 15 yaşında bır çocuğun kullandığı kelımeler arasında spor sözcuklerı, aşkla ilgıli sozcukler gırmeye başlar Kuçuk yaşta hayatını kazanmak zorunda kalan çocuğun dılınde kâr, kazanç, mal, satmak, almak, muşterı gıbı sozcuklere daha çok rastlanır Ancak, şunu ekleyelım kı, guzel yazmak ve konuşmak demek, mumkun olduğu kadar çok sozcuk kullanmak değıl, kullanılan sozcuklerle duşuncelerı açıklıkla anlatabılmektedır Yururken kollarımızı ne kadar çok sallarsak o kadar rahat gıderız Hatta, koşarken kollarımızı yukarı çeker daha hızlı koşmamızı sağlarız Hıç kımse kolları sarkmış durumda koşamaz Koşarken veya yururken kollarınızı kımıldatmazsanız buyuk rahatsızlık duyarsınız Neden? Çunku, kol sallamak, dengelı yuruyuşumuzu sağlar Biz yurur ve koşarken ayağımızı yerden kaldırır, tek ayak ustunde kalırız Sonra vucudumuzu hafif one ıterız Duşmek demektır bu Fakat, duşecegımızı anlayınca hemen obur ayağımızı harekete geçırır duşmemızı onlerız Kolun sallanması dengemızı sağlar Nıtekım, ıp cambazı, terazısız yururken, duşecegını her anladığı an kollarını oynatarak denge bulur Dr Sedat özkol un yayın yönetmenliğıni yaptığı Termodlnamlk dergısının kasım ayı sayısı Kazanlar konusuna ayrılmış Dergıde ayrıca Kazan ve Basınçlı Kap Sanayıcılerı Bırlığı Derneğı'nın ana tuzuğu kurucuları ve dernekte yer alan fırmaların ısımlerı ve adresler! bulunuyor TermodınamıkSungurlar toplmuluğıu Yönetım kurulu başkanı ve Genel Muduru Sabahattin Sunguroğlu ıle bir roportaj yayınhyor Levent Ararat ımzalı yazıda doğgalgazda merkezi mı yoksa ferdı ısınma mı, ç'elık kazan mı yoksa dokum kazan mı sorularına yanıt aranıyor Temel Şener "konut ısıtma ve sıcak su temınınde kullanılan kazanları ıncelıyor Yuksel Köksal, doğal gazla çalışan sıcak sulu kalorıfer kazanları konusunu yazıyor Fatıh Eren Baloğlu doğal gfaz yakıtlı kzanları incelemış Prof Dr Nılufer Eğrıcan ıle Ar Gör Seyhan Uygur'un yazıları "ısı transferının krıtık ustu bsölgede gercekleştığı akışkan yataklı bir kazanın minimum entropi artımını amaçlayan tasarımı" Telefon 1 519 45 39 511 73 16 Faks 51169 86 Boyumuz sabah mı daha uzundur, gece ml? Anf bir olay bayılırız? karşısında neden Çok önemlı bır havadısın, ilgili klmse Sabah daha uzundur Akşama kadar ayakta durmuş bır klmsenın kemıklerı birbırinı sureklı basınç altında bulundurur Bu durum, belkemığımızde daha belırgındır Ama, geceyı geçırıp sabahı bulunca boyumuz hafıfçe uzar Uzayda uzun sure kaldıktan sonra dunyaya dönen astronotlarda bu hal daha çarpıcıdır Çunku, uzayın en az çekım bolgesınde yerçekımı en az olduğu ıçin kemikler birbiri uzerine ağırlık vermez. Ege Unıversıtesı Astronomı Topluluğu'nun yayın organı Astronomı Magazın Dergısı'nın Aralık ayı 9 saysında tam ay tutulması var Dergıde Prof Dr Abdullah Kızılırmak ve Sir Isaac Newton tanıtılıyor Indnu Unıversitesi Danjon Astrolojı ıstasyonu, dgnyanın çok yakınından geçecek olan Toutatis goktaşı ve yok oluşların mantığı, Starbust gokadaları, Dunya donmuyor, Columubum ve ay ttulması, buyuk patlamaya ilışkın tartışmalar, kuazarlar uzerine, Evrende yaşam, gökyuzunu tanıyalım, SwlftTutle, gökbılım terımlerı sözluğu, bu ayın gokolayları ve bılgısayar koşesı, dergide yer alan dığer yazılar Telefon 51880110/23 22 29913