Katalog

YOK OLAM Kolomb öncesi Amerika kıtas 12 bin yıl önce Asya'dan Amerika'ya geçen insanların kurduğu uygarlıklar yüzyıllar boyu yaşadıktan sonra, Kolomb'un kıtaya gelmesiyle başlayan süreç içinde kısa zamanda yok olacaklardı... Murat Arın ayır, Kristof Kolomb Yeni Dünya'yı keşfetmedi." Yanlış okumadınız. Amerikan yerlilerınin torunları ve onları destekleyen bılım adamları bugun ısrarla bu gorüşu savunuyor Beyaz adam, Amerika kıtasındakı kulturu ve yaşamı hiçe saydı, önyargılı bir yaklaşımla Amerikan yerlilerinln tümünü ilkel olarak nitelendırdı Şimdi bılim adamları bunu değiştirerek tarihi yeniden yapmayı amaçlıyor. Kristof Kolomb, 12 Ekım 1492'de San Salvador Adası'na ayak bastığı zaman Amerika, Eskı Dunya kadar eskı bir kıtaydı. Dolayısıyla Avrupa'ya sunacağı çok şey vardı. Bunlar arasında başlıca dillerini, sanatlarını, kurumlarını, geleneklerini, dinlerini sıralayabılirız. Amerika kıtasının geniş topraklarında çok çeşitli hayvan, bitki, mikroorganizma türü gelişmişti Aslında, Kolomb Yeni Dünya'nın doğuşunu sağladı Bugün yaşayan Yeni Dunya, o zamanki iki eski dünyanın sentezidir Bu süreç beş yüzyıldan bu yana geliyor Buna o kadar alıştık artık bu sürecin farkında bıle değiliz. Bugün domates sossuz bir Italya, çikolatasız bir Isviçre, patatessiz bir Belçika, atsız Kızılderıliler hayal bile ede ii miyoruz Ancak bütün bunlar binlerce yıl birbirinden ayrı olan iki kıtanın birleşmesı sonrasında gerçekleşti Avrupalı domatesi, patatesi, kakaoyu, mısırı Amerika'da tanıdı. Amerikan yerlilerı ıse at, domuz, inek, koyun gibi hayvanlarla Avrupalılar sayesındetanıştı Amerikan yerlileri kıtaya nasıl geldı? Arkeologlar, bundan en az 12 bın yıl önce Asya'dan geldiklerini belırtıyorlar. Amerikan yerlileri Kuzeydoğu Asya halklarının torunlarıdır. Dışleri, genleri, dilleri Asya'da yaşayan topluluklarla benzerlikler göstermektedir Amerika Kıtası'na Bering Denızi bölgesini geçerek gelmişlerdir Asya'da bulunan mağara sanatı ve bazı gereçler, kostümler Amerika'da bulunanlarla benzerlik gösteriyor; dolayısıyla bu bulgular Asya'dan göç ettıklerı göruşunü destekliyor Amerika'ya geldıklerınde, 3 kilometre kalınlığa ulaşan buzullar Kuzey yarımkürenin önemli bir bölümünü kaplıyordu Arktıka'dan 40 derece kuzey enlemine kadar olan bdlge buzullarla kaplıydı Nerdeyse Atlantik Okyanusu'ndan Pasifik Okyanusu'na ulaşıyorlardı. Bu buzullar dünyadaki suyun yüzde 5'ini dondurmuş ve denız düzeyinin bütün dunyada bugunkune göre Asya'dan geldiler 100150 metre alçalmasına neden olmuştu. Deniz düzeyinin azalması, Bering Denizi ile Chukchi Denizi arasındaki karanın yukselmesine yol açtı ve Sıbırya ile Alaska arasında Berıngıa kara koprüsü kuruldu. Ama ne köprü! 1500 kilometre genişliği olan Beringıa topraklarında, mamut ve bizon sürüleri geniş ovalarda otluyorlardı. Işte ilk Amerikalılar bu köprüyü aşarak kıtaya geldı Bazı bılim adamları, geliş tarihının bundan 3040 bin yıl kadar öncesine gidebileceğını ılerı suruyor Bununla bırlikte, arkeologların buldukr'arı sivriltilmış taşlar. kemikler, ateş izleri üzerinde yaptıklan tarıhleme çalışmaları, yaklaştk 12 bin yıl önce bu kıtaya göç ettiklerini ortaya koyuyor. Kıtanın dört bir yanına dağılan Amerikan yerlileri bu bölgelerde kendi yaşam tarzlarını oluşturdular, kendi uygarlıklarını kurdular, kendi kültürlerini yeşerttiler M.S. 16 yuzyılda, Avrupalıların keşif «a istılalarından önce Amerika yerlileri farklı uygarlık duzeylerinde bulunuyorlardı Kristof Kolomb 1492'de San Salvador'da karaya çıktığı zaman Amerika'da huküm süren başlıca iki uygarlık vardı. Orta Meksika'da Aztekler ve Güney Amerika'da Inkalar. Bunun yanı sıra Yine Orta Amerika'da kurulan Maya uygarhğı ıse bir gerileme döneminde olmakla birlikte varlığını sürdüruyordu. Bu üç uygarlığın dışındaki Amerikan yerlileri daha küçük devletler halinde yaşıyorlardı Kuzey Amerika'da kabileler halinde yaşam hakimdi Güney Amerıka'nın Batı bÖlümunde ise az gelişmiş yerliler yaşamaktaydı. Kolomb'un Amerikayı keşfetmesinden sonra 50 yıl içinde Ispanyollar'ın yıktığı Aztek ve Inka Imparatorlukları ile M S 200900 yılları arasında parlak dönemini yaşayan Mayalar'ı tanıtmak istiyoruz. Aztekler Bugün Arizona ve New Mexico'da yaşayan Kuzey Amerika yerlileri Pueblolar'ın 15. yüzyılda yaptıklan duvar resimleri görülüyor. Resimde aydınlık tanrısı, kuşlar ve kedi balığı yer alıyor. Bu simgelerle yağmur ve verimlilik kutlanıyor. 2978 Aztekler, 15. yuzyılda Orta Meksika'da egemen guç durumundaydılar. Hem tıcarı ilışkiler, hem de fetihler yoluyla 200 bin kilometre kareden daha geniş bir alanı kapsayan bir ımparatorluk kurmuşlardı. Imparatorluk 400500 küçük devletten oluşuyordu ve nıifus 56 mllyonu buluyordu Aztekler'ın başlıca merkezleri Tenochtitlan'dı. M.S. 1325 yılında kurulan bu merkez, en gelişmiş döneminde 13 kilometre kareyi aşkın bir alanda 140 binden çok ınsan barındırıyordu. Azteklor'ın buyuk bir devlet ve sonunda bir ımparatorluk kurmalarının temelınde, kullanılabilir tüm toprakların entansif bir biçimde ekildıği, gelişmiş bir sulama ve bataklık kurutma sıstemine dayalı olağa Bundan çok uzun zaman önce, atalanı şıyorlardı. Kuzey Amerika Kızılderililerind günümüze kadar ulaşmış efsanesini anlatr dile bugüne gelmiş bu efsaneyi bu yaratıcı Yer'in altında karanlıkta, Yaza Yakın Ma bir adama insanların nasıl dışarıya çıkabile zaman, avcı kuşlar ve hayvanlar önce on hediyesl olan silahlar ve giysilerle insanlar nuz) Şeli ve bir Kış (Beyaz Boynuz) Şefi y ayrı ayrı yöneteceklerdir (Bugun de bu gele Daha sonra, iki kişilik gruplar halinde kt nan Ikisl bir gökkuşagı bulurlar ve insanl önemli bir yardım için göle dönmek zorunc mek için boyanmış kutsal soytanlar, sava? bir kadın topluluğu geriye döner. nüstü tarım düzenleri yatmaktaydı Bu yontemlerle sağlanan yüksek verimlilik, zengin ve kalabalık bir ulkenın doğuşunu sağladı Usta çiftçiler olan Aztekler, nadas ve sulama usullerinı, bahçe sanatının bütün inceliklerinı bilıyorlardı Aztek uygarlığında ticaret çok gelişmişti, ancak parayı bilmiyorlardı Urünler değiş tokuş ediliyordu. Altın, gümuş, bakır, kalay gibi madenleri çıkarıp ışlıyorlardı Bu imparatorluk, Ispanyollar'ın bölgeye 1519'da gelişınden sonra yıkıldı. Aztekler, Efsaneye göre Kızılderililer yerin al