Katalog

KONGRELERDE N KISA KISA Kültürler arası psikoloji Topallamayan kimliğini arıyor • elektronik bacak Vstuıı Öngel* r ulturler arası psikoloji bır kaç ay once Lıege Belçika da yapıldı Amerıkalı psıIkologların onculuğu ıle kurulan Kulturler arası Psıkolojı Bırlıği (Internatıonal Assocıatıon for Cross? Culturel Psycology) ılk defa kardeş bırlık dedıklerı Fransız psıkologların kurduğu Kulturler arası Araştırma Bırlıği (Association Pour La Recherce Interculturelle) Ile bırlikte organıze etmıştı kongreyı Benzer yaklaşımların Öte yandan Turkıye den Çığdem kağıtçıbaşı olduğu varsayılan bu ıkı bırlığin buluşması Ikl son donem bırlık başkanı olma avantajlarını ayrı dılde araştırmalarını yurüten pslkologlar çok lyı kullanarak bır adım oteye gıdıyor probıçın bulunmaz bır fırsat olarak gorunmuştu başlem merkezlı yaklaşım kabul etmekle bırlikte ta fıkırlerın yuz yuze alışverış sonucu daha model kuram gelıştırme gereklılığını vurgulazengınleşeceği umuluyordu Ancak sonuç pek yarak, son başkanlık soylevınde yaklaşık 10 yılbeklendığı gıbı olmadı Dağ fare doğurmadıysa dır suren gerçekten çok başarılı çalışmasını da da sonuç pek parlak değıldı Ikl bırlığin adırv somut ornek olarak gösterıyor ve kulturler aradan da anlaşılacağı glbı Amerıkan olanı, sadesı psikoloji çalışmalarına yenı bır yön verıyor ce psıkoloıı araştırmasıyla ılgılı bunun yanında du özet olarak ıkı uçlu bıreysellık kollektıvı"cross cultural ıçın Turkçe de kulturler arası zım kavramsallaştırmasını yuzeysel ve yeterdeğıl de kulturler boyu demek sız bularak, özelhkle çocuk gelışısankı daha uygun Ancak kulturler ^ ^ M M I mınde bu IKı özelllğın bır arada yaarası kavramı şımdılık kullanılan Belçika'da rarlı olacağı alternatıl bır model gekavram Ote yandan Fransız Bırlık lıştırıyor On yıldır başarıyla yuruttudısıplınler arası bır araştırma an yapılan ğu çalışmasının sonuçları ıse bu Ipyışına sahıp antropolojı sosyo kültürler arası modelın uygulamada da karşılık bullo|i psıkolop ve eğıtım bllımlerı duğunu belırgın bır şekılde kanıtlıbırbırlerıyle etkıleşım ıçınde araş Psikoloji yor Burada bu çalışma ve modelın tırmalara yon vermekte Bırlığin Birliği'nin derınlemesıne değerlendırılmesını adındakı Interculturel (hatta eleştırısını) yapmak mumkun ıse crosscultural deyımıne kı toplantısından değıl sadece Hındıstan ıle bırlikte yasla kulturler arası dlye adlan izlenimler nasıl alternatıt model arayışının gedırılmaya daha uygun lıştığıne ornek olarak vermekle yetıKabul otmek gerekır kı larklı gö ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ mı^m^m neceğlm runen ıkı bırlığin kuruluş nedenle ~~~~~~~~ ~~~~~~ Bu durumda şoyle bır değerlen rıne bakmadan bu ıfadelerın ne anlama geldldırme yapmak pek yanlış olmasa gerek Kulturğını tam olarak bulmak kolay olmasa gerek lerarası psıkolojının' olgunlaşması Sınha ve Kağıtçıbaşı da orneğını gordugumuz turden Ilk Hong Kong kongresıne baktiğımızda katılarklı kulturel yapılara aıt özellıklerın dıkkatlı ınlan psıkoloqların çoğunluğu ıkı grupta toplanıcelenmesı ve farklı modellerın gelıştırılmesı ıle yorlar Bır grup ABD başta olrnak uzere Ingıltodoğrudan oranlıh Bu Batı nın evrensel psikolore Kanada Avustralya gıbı gelışmış ulkeler dı ji ıddıalarını hedeflerını belkı geçıktırecek bır ğer grup ıse Hong Kong başta olmak uzere Af anlayış ancak eğer boyle bır hedefe ulaşıla rıka ve Uzakdoğu dan çeşıtlı eskı somurge ul caksa ne kadar uzun surerse sursun başka keler 1992 ye baktığımızda bu gruplaşmanın kolay yol olmadığı da aşıkar hâlâ varlığını surdurduğunu soylemek olanaklı ancak değışen gelışen ulkelerın yoğun etkısınArada bır yerde sorduğum soruyla ılgılı klşıde yaşayan ulkelerın (ıster tam somurge olsun sel tercıhım bılımsel gorunen aslında daha Hındıstan gıbı ıster yoğun mısyonerlık uygulaçok polıtık bır mucadele gerektıren farklı yapı malan yaşanmış olsun Turkıye gıbı) geçmışın ların varlığının kabul edılmesının ancak cıddı hatalarından kurtulmak ısteğı ıle farklı modelyoğun ve bağımsız kuramsal kavrambal alter ler anlayışlar peşınde olmaları Bu elbette bır natıfler yaratmak yoluyla olarağı yonunde olmasına karşın yukarıda kısaca sozunu ettığ m şekılde ABD Kanada ve Ingıllere kaynaklı evıkı örnek (D Sınha ve Ç Kağıtçıbaşı) genel anrensel psıkoloıı hedelıne ve ıddıasına ters layışın ıçınde kalarak da alternatıf modeller doğrultuda gelışen bır anlayış Ancak bunun uretılebıleceğını kanıtlıyor yanında Hındıstan (Durganant Sınha) ve Turkı ye den (Çığdem Kağıtçıbaşı) evrensel bılım duLıege de eskı başkanlardan Mlchael Durojaışuncesınden ve genel doğru kabul edılen deye nın (Nijerya) soyleşımız sırasında bana akneysel (ampırık) bılım yapma anlayışından tardıkları ıle bu yazıyı bıtırmek ıstıyorum bu uzaklaşmadan sadece bır kulture aıt ozellıklerı kongrede teblığı yoktu sadece dinleyicl olarak vurgulayan onde gelen psikologların varlığı da katılmıştı Duşunsel anlayışı bılım pratığıne söz konusudur mola vermesı sonucu doğurmuştu özet olarak Durganand Sınha (Hlndistan) geçmişte Kulşoyle dedı Benı başkan seçtıklerlnde bılımturler arası Psikoloji Blrlığı nın donem başkansel anlamda en başarılı psikologlerdan bırı delığını da yapmış yerel psikoloji olarak tercüğıldım ama slyah derillyim ve Afrıkalıyım yanı me edılebılecek 'ındigenous psychology nın kulturler arası psikoloji vıtrınlne tamamiyle uybaşlıca savunucularından bırı Özetle gelışgundum Yerel psıkoloıı dedığımız şey rrelez mekte olan ulke olarak Hındıstan ın kendıne olmaktan öteye geçmedı henuz geleceğı de ozgu sorunları olduğunu ve bu sorunların psışımdılık mechul kolojı tarafından anlaşılması ve çozumlenmesı"• Araştırma Q6r. Çukurova Üniv Eğltlm Fek nın ancak yerel psikoloji çalışmaları ıle mum(Inglltere Suss»x Ünivertltesi'nde pslkolojl dokkun olabıleceğını öne suruyor Yöntem olarak tora öğrenciai) da problemmerkezlı (problemcetered) bır yaklaşım gelıştırmeye çabalıyor Eğıtımde or ganızasyonlarda nufusla ılgılı sorunlarda ol dukça da uygulama şansı buluyor bu yaklaşım Ancak bıraz yakından baktığımızda kuramsal kavramsal altyapının karşı çıkılan Batı kaynaklı altyapı olduğunu goruruz Bu yuzden de çok geçerlı bır alternatıl olarak kabul edılme şansı bıraz zayıf gorunuyor tum lyı nıyetll gayretlerı mıze rağmen Yapay bacak kullanan sakatlar, elektronik havalı sistemle çalışan yeni bir protezle istedikleri hızda yürüyebilecekler. \z ustu yapay bacak kullanan sakatlar yakında İstedikleri hızda topallamadan yuruyebılecekler Akıllı protez denen bu buluşun sırrı, kullanan havalı sıstemı ayarlayabılmesı Boylece bacak kolayca hareket edebılıyor Havalı sıstem ve bu sıste mın mıkro ışlem denetleyıcıle rı bır Japon şırketı olan Kobe Çelık ın Ojaka Unıversıtesı ve Hyogo Sağlık Anonım Şırketı ıle yaptığı ortak çalışmaların sonunda gelıştırıldı Kobe Çelık protezın yapımı ıçın bağlı şırketlerınden bırı olan Bobco ya ve Basıngstoke dakı bır Ingılız protez uretım şırketı Blatchford a uretım haklarını verdı 20 yıl once bır trafık kazasında, sol bacağı dız kapağının ustunden sakatlanan Yoshıakı Sosa yenı urunun dene melprını gerçekleştırdı "Dizın hareketi çok yumuşak, istediğim hızla hareket edebilıyorum dıyen Sosa yenı protezle geleneksel yapay bacakla yuruduğunden^ daha hızlı ve kolay yuruduğu gıbı topallamasının da kaybolduğu nu bolırttı Oız ustu yapay bacaklarda çoğunlukla yururken bacak cne atıldığından bacağın ayak a uyumunu sağlayan havalı sönumler vard'r Farklı hızlarda yuruyuş farklı sonumler gerektırır ama yapay bacakların .oğu kullanan kışının yuruyuşune uyar ortalama bır değere gore duzenlenmışlı rdır Bu nedenle değışık hızda yurumek yorucudur ve bacağı ıdare etmek zord ır A>ıllı protezde, kullanan kışınin bacağa yerleştırılen beş dampıng duzeneğı bulu ıur Dızdekı hıssedıcı bukulme oranını tespıt ederken bır mıkro ışlemcı denetımli vıtes doğru duzeneğı seçmek ıçın havaı sılındırdekı basıncı ayarlar Basınç yuksek olunca yurume hızını arttırmak ıçın dız hareketlerı hızlanır AKIIII protezın geliştırıcılerınden bırı olan Masoshı Sawamura "Daha öncekl yapay bacakları kullananlar yaya gecitterlnde uzun zaman harcıyorlardı, ancak yenı bacakla gecKlerden daha hızlı gecebllecekler." dıyor Strothclyde Unıversıtesı bıyomuhen dıslık bolumunde gorevlı John Paul akıllı protezler uzerıne yaptığı çalışmanın verılerını ıncelıyor Paul, yenı protezı kullananların bacaklarını daha lyı denetleyebıldıklerlnı daha az zorlandıklarını ve daha az tokezledıklerını soyluyor Nabco, yeni urunu 22 klşıde denerken Blatchford'un Almanya, Ingıltere ve Amerıkada denenen 12 protezı bekleyen bırkaç problem olduğunu belırtıyor örneğın sıstemın ancak 10 ay kullanılabılen lıtyum pıllerının kullanım surelerının uzatılması Ingıltere de yenı yapay bacakların Ulusal Sağlık Hızmetı kanalıyla gelecek yılın ortalarında pıyasaya suruleceğını soyluyorlar Blatchford yapay bacağın yapımında karbon elyafı kullanıyor ve akıllı denetleyıcılerın maliyete 360 sterlın ekleyeceğı tahmın edılıyor Boylece kullanan kısı akıllı yapay bacağı 2500 sterlıne alacak Nobco nun gelıştırdığı yapay bacak alımınyumdan ve daha buyuk kırılma açısına sahıp çunku Uzak Asya ulkelerınde çomelme Batıya gore daha yaygın (New Scientlst, 12 Ekim 1992) Çeviri Nazlı Furker Büyük Işletmeler içln su giderek daha pahalı bir mala dönuşuyor. Oarmstadt Ünlversltesl geçan yıl 1 mllyon DM su parası ödeylnce • yağmur suyu kullanmak Için bir depo yapma karan aldı.Depo 160 bln m3 kadar su alabilecok. 29710