Katalog

ULAŞIM TEKNOLOJİSİ Avrupa ikinci Teknoloji, trenleri müzeye konmaktan kurtardı ve Avrupa ülkeleri, trenleri 20. yüzyılınulaşım araçları olarak belirledi. Hızlı trenlerin büyük atağı demiryolu devrimini yaşamaya başladı ~&vmş «»«11. kuzeylnden gececek ve DanlmarkaAlmanya arasındaki mesafeyi kısaltacak daha kestırme bir yol pro|esı uzerınde çalışmaya başladılar Proienin önemli halkalarından biri de Fransa ve Italya'yı en kısa yoldan birbirine bağlayacak olan LyonMilano hattı. Büyük bir kısmı Alp'lerin altından geçecek olan bu yolun gerçekleşmesi ıçn 54 km yi bulacak dünyanın en uzun tünelinin kazılması planlanıyor Artan hızlı tren sefelerinin uçak yolcusunun önemli bir kısmını kendisıne çekmesı kaçınılmaz bir gelışme. Ancak havayollarının da bundan şu aşamada büyük bir rahatsızlık duymayacağı düşunülebilir. Zıra Avrupa'nın otuzdan fazla önemli havalimanı yüzyıl sonuna kadar kapasıtelerınin sınırına gelmış olacaklar. Eğer demiryolları kısamesafe yolcularının yükünü üstüne alırsa havayolları da uzunmesafe uçuşlarında yoğunlaşabilir. Yeni demiryolu hatlarının yapımında bir patlama olduğunda hızlıtren karşıtı çevreci muhalefetin büyümesi de kaçınılmaz görünüyor Aslında demiryolları şimdiye kadar ulaşım konusundakı çevreci tartışmaların buyük ölçüde dışında kalmıştı. Bunun bir nedenı trenlerin çevreye otomobiller ve uçaklardan daha az zarar verdıği gerçeğı ise diğer bir nedenı de son zamanlarda muhalefete değmeyecek kadar önemsiz mıktarda yeni demiryolu döşenmiş olmasıdır. Gene de Fransız demiryollannın hızlı tren hattı TGV'yi güneye, Provans bölgeslne doğru uzatma projesı ciddi bir muhalefetle karşılaşmıştı Avrupa demiryolu şirketleri çevreci muhalefete karşı savunmalarını şu noktalarda yoğunlaştırıyorlar 1 Demiryolları araziyi en tutumlu biçimde kullanır Bir gıdışgelış tren hattı altı şeritli bir karayolunun kapasıtesi kadar yolcu taşır. 2 Trenler aynı zamanda diğer ulaşım araçlarına kıyasla çok daha az enerji harcarlar ve bunun sonucu olarak da çok daha az karbondioksit üretirler. Bir otomobıl ya da uçak yolcusu km. basına aşağı yukarı iki megajül enerji tüketirken bir hızlı tren yolcusu bunur* yarısı kadar enerji tuketır Alman demiryolu şirketi yeni açtığı hatlardan bırınde yolcular otomobillerini evde bıraktıkları için güzergâh boyunca hava kirliliğinin % 15 oranında azaldığını hesaplamış 3 Trenler üstelik güvenli ulaşım araçlarıdır. örneğin Ingiltere de geçen yıl karayolu kazalarında günde 14 kişi ölürken demiryollarında son iki yıl içindeki toplam can kaybı sadece dört kişiydi. (1) Kısa mesafe uçuş yapan bir yolcu uçağının hızı saatte ortalama 700 km dır. Çevreci tarbsmalar: vrupa geçen yüzyıldakıni aratmayacak bir demiryolu devriminin eşiğinde. Planlanan hızlıtren yolu şebekesi gerçekleştiğinde kıtanın okonomlk coğrafyası tumuyle değişecek. Ekonomik, sosyal ve politik alanlarda tam bir birliğe hazırlanan Avrupa ülkeleri, ulaşım alanında da "hızlı trenlerle" aralarındaki mesafeleri kısaltacak büyük bir hamlenin başlangıcında bulunuyorlar. Şu anda Avrupa'da dört demiryolu şirketi hızlı trenlere sahip. Saatte 515 km. ile dünya rekorunu elinde tutan Fransız demiryolu TGV (1) (traın grand vıtesse) bunların en gelişmışlerden biri. Ayrıca Almanya, Italya ve Ispanya da yüksekhız eşiği kabul edilen 250 km/saat sürati aşabilen trenlere sahipler. Şimdi yeni hazırlanan projelerde ıse sadece AT ülkeleri değil, aynı zamanda Doğu Avrupa ülkeleri de hızlı tren yolu şebekesi ile birbirine bağlanıyor. Geçen nısan ayında Brüksel'de toplanan Demiryolcular Bırliğı ve Avrupa Demıryolları Topluluğu'nun ev sahipliğini yaptığı hızlıtren konferansında ilk kez açıklanan projelerin boyutları gerçekten de nefes kesici. 1990 yılı aralık ayında alınan ve AT ulaşım bakanlarının onayladığı kararlar doğrultusunda hazırlanan projelere göre, Avrupa'da şu anda mevcut otoyollarının iki misli uzunluğunda yeni demiryolu yapımı planlanıyor. Projeye göre hızlıtren yolları 1996 yılına kadar 3000 km.'ye, yuzyıl sonuna kadar da 7400 km ye ulaşacak. Toplam 180 milyar Ecu'ya (180 milyar Pound) çıkması beklenen proje tamamlandığında, 20 bin km yeni demiryolu inşa edilmiş ve mevcut hatlardan 15 bin km 'lik bir kısım da hızlıtrenlere uyum sağlayacak şekilde tamamen yenilenmiş olacak. Ancak şımdıden Avrupa hızlı tren projesini bekleyen pek çok güçlük vaı' Her şeyden önce projede yer alan bazı yeni hatların gerçekleştirilebılmesi ciddi bazı mühendlslik problemlerinin çözumüne bağlı. Projenin tümünü bekleyen önemli handikap ise elbetteki nakit para sıkıntısı. özellikle yeniden yapılanma sürecinin sancıları içinde bunalan birçok doğu Avrupa ülkesinin yakın bir gelecekte hızlı tren yollarına gerekli nakit parayı ayıramayacaklarını görmek için kâhin olmak gerekmlyor. A M: Demiryolculukta yeni bir dftnüm nokta "Her şeye rağmen varılan bu aşama bundan kısa bir süre öncesine kadar çağını doldurrruış bir teknoloji gözüyle bakılan demiryolculuğun kaderinde önemli bir dönüm noktası sayılabilir Toplantıda konuşan Ingiliz demiryolu heyetinin başkanı John Prideaux "1060lı yıllarda Ingiliz demiryolu şirketi ciddi olarak LondraEdinburg hattını kapatmayı düşünüyordu" dedi. 1970'li yıllarda ise Avrupa'da demlryollarına yapılan yatırım bütün zamanların en düşük sevlyesine inmişti. Aslında şu anda bile Avrupa'da kullanılmakta olan tren yolları büyük ölçüde geçen yüzyılın yapımı. Bu yüzyılın büyük kısmında demiryolları sürekli gerilemedeydi. Motorlu araçlar 1920lerden itibaren kısa mesafe trafığini ele geçirmeye başladılar. 1960'lara gelindığinde ise bir taraftan devamlı gelişen otoyollar demıryolculuğu iyice köşeye sıkıştırırken, diğer yandan uçaklar da uzunmesafe yolcularına el koymuştu. Çarkı geri çevirmeye başlayan, 1964le hizmete soktukları TokyoOsaka hızlı tren seferleriyle Japonlar oldu. "Mermi" trenler denilen TokyoOsaka trenleri dünyada 160 km/saat'ın üstüne çıkabilen ilk trenlerdi. Avrupa neredeyse yirmi yıllık bir aradan sonra Japonya'yı izledi. Fransız hızlı treni TGV güneydogu hattı 1981 ve 1983te iki aşamalı olarak hizmete gırdi ve ParisLyon arasındaki yolculuk süresını yarıya indi. Şu anda ekspres tren iki şehir arasındaki mesafeyi iki saatte katediyor ve bu hatta taşınan yolcu sayısı da üçe katlanmış durumda. Italya'da ise ilk hızlı tren hattı gene 1980lerde FloransaRoma arasında acıldı. 1970'lerden berl hızlı tren seferlerini devreye sokmayı planlayan Almanya'da ise gelişmeler hem daha uzun sürdü hem de daha pahalıya çıktı. Etkili bir çevreci muhalefet birçok yerde hatların döşenmesi için gerekli arazinin sağlanmasını engelledı ve Alman demiryolu şirketi pekçok yerde yeni hatları uzun tünellerle toprak altından geçirmek zorunda kaldı. Bu da yeni bir teknik zorunluluk ortaya çıkarttı. Yüksek hızla tünellere girip çıkan trenlerin içinde oluşan basınç değişikliklerinin verecegı rahatsız edici etkiden yolcuları korumak için, trenler uçaklarda kullanılana benzer bir sistemle yalıtıldılar ve kabiniçi basınçları kontrol altına alındı Bütün güçlüklere rağmen 1990lara gelindiğinde süreç hızlanmaya başlamıştı. Geçen yıl Almanya ilk kez iki hızlı tren hattını, Fransa da ikinci TGV hattı AüanUk'ı devreye soktu. Nıhayet geçen nisan ayında Ispanyol demiryolları da TGV teknolojlsinin kullanıldığı MadridSevil hattını açarak "saatte 250 km'yi aşanlar kulübune" katılan dorduncu uye oldu Avrupa'da önümüzdeki dört yıl içinde altı yeni hızlı tren hattı daha açılacak. Bunlardan Yüzyıl sonuna kadar neler bekleniyor? üç tanesi Fransa, birer tanesi de Avusturya, Belçıka ve Almanya'da. Manş tüneli açılıp da LondraBruksel ve LondraParis seferleri başlayınca Ingiltere de bu gelişen hızlı demiryolu ağına bağlanmış olacak. Ne var ki vagonların ve lokomotiflerin teslimindeki gecikmeler yuzünden seferlerin başlaması 1994 başlarından önce pek olası görünmuyor. Paris'i Manş tüneline bağlayacak olan TGVkuzey hattının ise önümüzdeki yıl açılması gerekıyor. Ama Bruksel bağlantısının 1996dan önce açılması pek olası değıl ve aynı şekilde Londra'yı Manş tunelıne bağlayacak olan hızlı tren hattının açılması da belirsızlık içinde. Bütün bu sistem tamamlandığında ParısLondra arası yolculuk yarım saate inmiş olacak. Bir başka deyişle Avrupa'nın ıkı önemli başkenti birbirine aynı şehirdeki bir banliyö mesafesi kadar yaklaşmış olacak. Avrupa hızlı tren projelerinın uluslararası boyutu ülkeleri birbirine bağlayan bunun gibl anahtarhatlar' oluşturulması ile belirleniyor. ParlsLondra hattı bunlardan en önemlilerınden biri. Diğer bir 'anahtarhat' Iskandı navya'dan Avrupa anakarasına uzanacak. Danımarka 1995e kadar karayo ludemiryolu kombınasyonu ile Avrupa hızlı tren taşımacılığı sistemine dahil olacak. Isveç ve Danimarka hükümetleri geçen yıl Kopenhag ve Malmö arasında 1999'da tamamlanması beklenen ortak Lızbon ) bir otoyol ve demiryol hattı inşa etmek üzere anlaşma imzaladılar. Almanya ve Danımarka ulaşım bakanhklarıı da geçen yıl Hamburg'un Derleyen.Evcimen Perçin Trans Avrupa yüksek hız tren hatları 000.7