Katalog

VOL Zincirleme volkan patlamalar Özellikle Pasifiği çevreleyen zincir üzerinde volkanların birbir ardına harekete geçmesiyle, dünya yoğun volkan patlamaları dönemine mi girdi? Yeniden yazsız yıllar mı yaşanacak? ünya 80' li yıllarda ve 90 h yılların (başlarında bir yanardağ patlamaları olayı yaşıyor.Küçük dinlenme zamanlarını bir konara bırakacak olursak, hiç dinmeyen Sicilyanm Etna gibi yanardağlarınt bir kenara bırakacak olursak, özellikle Pasifiği çevreleyen yanardağlar zincirinde yerallındaki kızgın mağma kendini dışarıya, yeryüzune, atmosfere "fırlatmaya" başladı Pasifik sahillerini çevreleyen tektonik tayuksekliğc kada puskürtınuştu. Kokos ormanlarının üzerine 40 cm kalınlıgında kul yağdı Çevre köylerinden insanlar gökteıı yağan kaynar çamur ve kor halindRki taşlardan kaçarak canlarını kurtarmak zorurıda kaldılnt. 35 bin Filipinli başka bolgolere göçetti Volkanologlar, Pinatubanın mağma odasından bugünfi dek 100 milyon rnot re küpten daha fazla taş ve kıilün yeryiı/üne çıktığmı belirtiyor ve bölgede yeni volkan patlamaları beklıyur. Kosta Rıka'da İrazu volkanı huzuısuz Ku/cy Hıııdistan'da Banghli volkanı nın beş koz iç hareketı karşısında çevre boaaliıldı Japon Unzen'den sonra ünlü Fujiyama volkanından da homurtulaı yükseliyor ğindek. dev dalgalar (tsunami). Pa&tftği binlerce km boyunca etkiledi 1980 yılında ise Amerika'nın Batı yakasındaki Sl. Helen dağı kilometrelerce boyunca agaçları ateş ve kül altında bırakıp yakıp yıktı Atmosferi yü/lerce km uzaklıktan görülen volkan dumanları kapsadı. Dünya iklimine yeni bir ciddi tehdit Tabakalar çarpışması Bütün Pasifik bir ateş cemberi ile çevrilmiş durumda. Ateş kusan yüzlerce dağ sahilleri tehdit altında bulunduruyor. Yakın tarihin hemen hemen bütün büyük ve önemlı volkan patlamaları bu bölFilipinlerdekiPinatubo volkanı 600 yıllık dinlenmeden sonra lav gede gerçekleşti: ve küllerini 25 km yüksekliğe püskürttü. 1815te Endonezya'da Tambora. Bu büyük volkan baka zincirinde, geçen yıl Japon Unzen yapatlamasından bir yıl sonra nardağı ve 600 yıllık bir aradan sonra Filidünya ve özellikle bu bölge pinlerde Plnatuba volkanının faaliyete yazsız bir yıl olarak tarihe geçmesi, Pasifik bölgesini çevreleyen plageçti, kanın gerilim ve zayıf noktalarında yeni 1883 teKrakatau volvolkan patlamalarıyla sarsılma ihtimali kanı Sumatra'nın hegündemegeldi. men önündeki büBilindiği gibi, iki Fransız volkanolog Matün bir adayla urlce ve Katia Kraffl'lar, 141 volkan patlabirlikte havaya malarını Unzen'de yaşarken ölmüşlerdi uçtu. Pasifikte Ancak Unzen'in önemi sadece iki bilim oluşan 40 adamına mezar olmaktan ileri gelmiyor. metre Unzen Pasifik bölgesinde zincirleme patlayuksekli maların da habercisi oldu. Unzen'den hemen bir kaç ay sonra, aynı tektonik tabakanın bir başka kenarında Filipinlerde Pinatuba harekete geçti. Pinatuba, lav ve dumanlarını atmosfere 25 km Yaşadığımız yıllar yazsız "Pasifiktoki bu ateşten koro. kıtaların kızgın bir mağma denizinin üzerinde yüzdüğünü bizlere yeniaen hatırlattı. Orta Okyanusun sırtlarından Güney Amerika'nın Doğu sahillerine kadar deni/altındaki volkanik yar.klardan, mağma yeryüzune doğru fışkırma çabası içinde, Bu nedenle genç okyanus tabanı oluşuyor ve bu taban Pasifik ve Filipın okyanus tabakasını Asya ya doğru sıkıştır lyor Asya kıtası, Guney Çın denızinds. bir bu/kıran gibi Filipinlerin Okyanus tabakası ü?Giıno kayıyor, burası böylece baskı altına giriyor ve sonuç olarak manto mağması tarafından yutuluyor. Bilim adamları, Bu çokme bölgcsındcki tabakalar çarpışması sırasında, okyanusun ince tabanının 150 km kadar altında, sürtünme sıcaklığı oluştuğunu, eriyen taşların kızgın kabarcıklar halinde yukarı doğru çıktığmı ve su yüzüne doğru kendine yol açtığını belirtiyorlar. Bilim adamları bu kızgın taşların çoğu Pasifik Okyanusu'nda yapılan çalışmalarda, y yanardağ görülüyor. nun yolda donduğunu, bir kısmının ise, tabandan sadece 23 km derinlikteki mağma odalarına kadar yükseldiğini belirtiyorlar Basınç orada düştüğünde ise dramatik değişiklikler başlıyor. Derinlerdeki mağmada açılan bir şarnpanya şişesinde olduğu gibi ga? kabarcıkları oluşuyor, bunlar yukarı doğru zorluyor ve mağma kitlesini de beraberinde sürüklüyor Bu arada basınç giderek daha da azalıyor, daha fazla gaz kabarcığı serbest kalıyor ve mağma güçlü bir patlayışla kendini yeryüzünün özgür atmosferine bırakıyor... Müthiş bir patlayışla bütün mağma kitlesi volkandan dışarı püskürüyor Sıcak su buharı, kül, is ve kükürt dumanları dikey olarak atmosferin üst tabakalarına kadar yükseliyor Sözgelimi Pinatuba patlamasıyla magmadan kusulan malzeme, 12 km yüksekliğe çıktı, orada toz, kül ve gaz bulutları hortum halinde stratosfere yükseldi Büyük fırtınalar duman ve isi hızla yeryüzune indirdiler 1982 de ilk kez bilim adamları uydu fotoğraflarından. El Chichon yanardağı patlamasından sonra, duman bulutlarının 70 km hızla batıya sürüklendiğini saptadılar. 3 hafta içinde ise dumanlar gezegenimizin çevresinde yayılmıştı Volkanlar bu etkinlikleriyle yeryüzünü iklimini önemli ölçüde etkileyebilirler 1816 yazında, Tambora nın patlamasından sonra, New Englandda kar yağmış, bütün ekin donarak volkana kurban gitmişti.. Avrupa'da da ekinler etkilenmiş ve açlık baş 9 Vezüv Kotmal Krakatau Santohnı Taupo Tambora 16O0 av J C 186 181!=, Laki PeleeDağı St Helen, Mazama iklim tehlikede! En son püskürdüğü zaman < 88;': ŞlddetJ 4 8 6 0 av J C 0,5 15 2548 20 30 50