Katalog

GERİYE BAKIŞ DÜŞÜNBUL İlk hava tahmini Üç yüz yıl önce 14 Mayıs 1962 tarihli "A Collection for Improvement of Husbandry and Trade" adlı dergide yeni başlatılan hava tahmin raporu şöyle tanıtılıyordu: "Bilimsel bazı yöntemlerin kullanılması, bu konuda yapılan bazı kehanetlerin kullanılması, bu konuda yapılan bazı kehanetlerin önüne geçecektir" Tanıtım yazısının altında bir sonraki haftanın yedi gününde, bir önceki yıl yaşanan basınç, sıcaklık ve rüzgâr olçumleri liste halinde veriliyordu. Gresham Kolejin'den Henry Hunt tarafından sağlanan bilgilerı okurlar değerlendiriliyordu. Onyedinci yüzyılda termometre, barometre ve higrometrenin geliştirilmesi atmosferın uç temel unsuru olan sıcaklık, basınç ve nemın ölçümünü olanaklı kılmıştı. Böylece söz konusu unsurlar ile rüzgar hızı bulutlanma ve yağış gibi meteorolojik olaylar arasındaki ilışkiler saptandı. Ancak başlangıçta tekniklerin ve gözlem sayısının yetersizliği nedeniyle geniş çaplı atmosfer modelleri yapılamıyordu. Dergiyi çıkaran John Houghton'un bu denemesi daha sonra başkaları tarafından benimsendi. 1711 yılında "Aylık Hava Raporu" adlı bir dergi çıkarıldı. Otuz günlük hava tahmini yapılan sözkonusu dergide, bol astroloji, tahmin ve çok az bilimsel katkıyla yapılan değerlendirmeler, çoğunlukla şans eseri doğru çıkıyordu. Doğru ve bilimsel hava tahmin raporları ilk defa 31 Ağustos 1848 tarihinden itibaren Charles Dıckens'ın "Daily News" gazetesinde verilmeye başlandı. Her gün sabahları saat dokuzda çeşitli meteoroloji istasyonlarında yapılan ölçümler telgrafla Londra'ya iletiliyordu. Bilgilerin Greenvvich gözlemevinde James Glaisher tarafından değerlendirılmesiyle ertesi günkü gazetede yayımlanacak olan hava tahmin raporu hazırlanıyordu. Meteoroloji bürosunun yöneticisi amiral Robetr Fitzroy, 6 Şubat 1861 gününden itibaren denize açılacak gemiler için resmi fırtına tahminlerı yayımlamaya başladı. Bir süre sonra tüm kamuoyu bu hizmetten yararlandı. "The Times" gazetesi 1 Ağustos 1861 gününden itibaren hava tahminleri yayımlamaya başladı. O gün ülkede havanın açık ve yağışsız geçeceği belirtiliyordu ama bu ilk tahmin raporu aynı zamanda ilk yanılgı oldu Radyolarda ilk hava raporu ise Birleşik Devletler'in VVİsconsin eyaletinin Madison kentinde universitenin 9XM adlı radyo istasyonundan 3 Ocak 1921 günü yayınlandı. Mors alfabesiyle yayımlanan hava raporları ise istasyonun faaliyete geçtiği 1917 yılından beri sürüdürülüyordu. BBC günlük hava raporu yayınına 26 Mart 1923 günü radyoda, 29 Temmuz 1949 günü de TV 'de başladı. Hava tahminlerinde 1950 lere kadar çoğunlukla atmosferın yere yakın tabakalannda basınç sistemlerinin oluşumunu ve hareketlerini gösteren elle çıkarılan meteoroloji haritalarından yararlanıldı. Atmosferin üst tabakalarının gözlemi olanaklı duruma geldikten sonra, bu bölgelerdeki hava yapısının daha basit matematiksel modellemeye daha uygun olduğu anlaşıldı Atmosferik hareketlere ilişkin bilgi ve gözlem olanaklarının artışıyla 12 km ye kadar olan katmanlardan birkaç haftalık tahminler yapılabihyordu Bugün basınç sistemlerı gözlenerek 15 güne kadar kesın tahminler yapılabılmekte, daha uzun dönemli tahminler ise atmosferin genel özelliklerine dayandırılan istatistiksel ve (daha önce benzer hava olaylarına dayanılarak) örneksel yöntemlerle yapılmaktadır. Her ulke kendi bölgesinde hava koşullarına ilişkin bilgileri toplayarak bunları Birleşmiş Milletler'e bağlı Dünya Meteoroloji örgütü'ne iletir Armağanlıbulmaca Torbada kaç taş vardı? Yılbaşı gecesi tombala benzeri bir oyun oynadık. 1, 2, 3 şeklinde sırayla giden belirle sayıda taşımız vardı. Bunların hepsıni bir torbanın içine koyduk. Oyuna katılanlar 200 lira ödeyerek torbada n bir taş çekebıliyordu. Sayı baştan ve sondan okunduğunda aynıysa, oyuncu ödül kazanıyordu. örneğin çekilen taşın ustündeki sayı 3, 77 ya da 515 ise oyuncu ödüllendiriliyordu. BehiçAk Temkinli oyuncuların kazanma şanslarının ne olacağını soracaklarını bildığım için, baştan bu yönde bir çalışma yaptım Böylece taşların yüzde kaçının kazanan taş olduğunu söyleyebildim. Yüzde olarak verdiğim sayı, bir tam sayıydı. Üstelik bu sayı ödul kazanma koşuluna uygundu Oyunculardan biri, tüm taşlardan yuzde birini torbadan çekmek istedi, ancak bu bir tam sayıya eşit olmadığı için, 4000 liralık taş çekti (yüzde birden çok az daha fazla) Torbada kaç taş vardı? Bu soruyu doğru çözen 20 okurumuza Sean O'Casey'in "Kırmızı Güller" adlı kitabını armağan ediyoruz. Çözümler ve kazananlar Ekonomik toplama Bu sorunun birden fazla yanıtı vardır. Yanıtlardan birisi şöyledir: 54341 7202 + 849 62392 Yaşayan Yıldınm Diyarbakır. özlem Bacaksız Bahkesir, Mehmet HasbakkalAnkara, Comal Erdem Ankara, Erol Ergün Bursa, Murat Blrlclk Oiyarbakır. Çiğdem Akın Istanbul, Aydın GüngörBolu Hasan Taşçı Zonguldak, Mensur Süer Eskışehir, Baran Kaya Ankara, Kemal Hoşgeçln Ankara, Ayşe ÇellkkolIzmir, Hüseyln Soysal Istanbul, Ender ömek Istanbul, Erdlnc Gülşener Kocaeli, Kudret Coşkun Ankara, Hüseyln Alkılınç Istanbul, Murat Durukan Gıresun, llhan Sözüer Istanbul. Yankı Yazgan'ın sorulannın yanıtını bu haftadan başlayarak bir hafta sonra yayınlayacağız 25215 "Erkek Hikâyelerl" adlı kttabı kazananlar: Mum ışığında