Katalog

EÖİTİM PSİKOLOJİSİ Cocuklarda öğrenme güclüğü Dilin yazılı ve sözlü kullanımında gerekli olan aşamalarda karşılaşılan bozukluklardan ötürü kendini gösteren öğrenme güçlüğü; muhakeme yürütmede, konuşmada, yazmada ve matematikte beceri eksikliğidir. iz Pamilk Kllnlk pslkolog, Davranış Billmlerl Enstftüaü ır çoçukta "öğrenme guçlüğü" olduhatta kımı zaman normalın ustu ya da par'ğunu duyduğumuzda aklımıza ılk lakduzeydedır ' gelen varsayımlar, o çocuğun zıhın3) Bu çocukların %75 kadarı hıperaktıf sel becerılerının yaşıtlarının gerısınde olarak tanımlanır Bu çocuklar sureklı haolabıleceğı, bazı duygusal sorunlarından raket halınde olmak ısterler, sıralarında oturu kendısıne sunulan bılgıierı oğreneuzun bır sure oturamazlar medığı, duyu organlarıyla ılgılı bazı so4) öğrenme guçluğu olan çocukların runları olabıleceğı (görme veya ışıtme kugenellıkle dıkkat surelerı de çok kısadır ve suru gıbı) ya da sosyoekonomık duzeyı dıkkatlerı çok dağınıktır Dıkkatlerını genedenıyle bazı bılgıierı öğrenme fırsatı nellıkle kendılerınden pek bır şey eklemebulamadığı şeklınde sıralanabılır Ancak lerı gerekmeyen televızyon gıbı alanlara yukarıda bahsettığımız olasılıkların hepsı ya da başarılı oldukları uğraşlara verırler çok boyutludur ve etkılerını yalnızca oğ5) Bu çocuklar bedenlerını lyı kontrol renme alanında değıl sosyal ve duygusal edemezler, yuruyuşlerı duzgun değıldır, alanlarda da gosterırler sakardırlar Ince motor becerılerı de kımı Öğrenme guçluğunun tanımını yapmazaman bozuktur, yazıları kargacık burgadan once kısaca ' ög>enme"nın ne olducık gorunur, sozcuklerı satıra dızmede ğunu gozden geçırelım öğrenmek bır kozorlanırlar nu ya da beceri hakkında bılgı ve becerıyı 6) Gorsel alanda algılama bozukluğu sergıleyebılmektır Bır bılgıyı kısının kazasonucu gorduklerı şekıllerın onemlı ayrınnabılmesı ıçın çeşıtlı aşamaları yerıne getılarına dayanarak onları ayırt etmede, tırebılmesı gerekır Bunlar gorduğu şeklın pozısyonunu tespıt etme1) Bılgının duyu organları yoluyla beyne de zorlanabılır ve harflerı ters algılayabııletılmesı olarak tanımlanabılecek algılalırler, om b/d, u/n, p/g gıbi harflerı karıştıma, rabılırler önemlı bır fıguru çevresınden 2) Beyne gelen bılgılerın anlaşılabılmebağımsız olarak algılamada da zorlanabısı ıçın sıralanması, soyutlanması ve dulır ve bu nedenle de okurken belırlı bır zenlenmesı olarak tanımlanabılecek besozcuğun uzerınde odaklaşmada, sozcukyındebirleştirme, lerı soldan sağa ızlemede ve bır satırdan 3) Beyındekı bu bılgının daha sonra kul dığerıne geçmede hatalar yapabılırler lanılmak uzere depolanması 7) öğrenme guçluğu olan çocuklar ışıt4) Bu bılgının sozel ve motor bır blçimsel alanda da bazı algılama sorunları yade sergllenmesldlr. şarlar Sesler arasındakı bazı ınce ayrımÖğrenme guçluğu, dılın yazılı ve sozlu ları algılayamadıkları ıçın benzer kullanımında gerekli olan, yukarıda bahsozcuklerı karıştırabılırler, or "vırgul' sedılen aşamaların herhangı bır tanesındendığınde " ışaretını yapmak yerıne de veya bırkaçında karşılaşılan bozukluk"bır gun " yazabılırler Kımı zamanda bır lardan oturu çocukta kendını gösteren, sesle bır harfı bırleştırrrvHJe zorlanabılırdınlemede, muhakeme yurutmede, koler or b" sesını duyunca "m" yazabılırnuşmada, yazmada ve matematikte bır ler beceri eksikliğidir Bu temel eksıklıklorın Işıtsel alanda da dıkkat edılmesı gereyanında boyle bır çocukta dığer bırtakım ken sesle çevredekı seslerı bırbırıne ka özellıkler de gozlenır rıştırabılırler Örneğın, televızyon seyreYapılan araştırmalar 50 kışılık bır sınıtta derken bırısı adını soyledığınde 2 ıla 4 çocukta öğrenme guçluğu olabılealgılamayabılır ceğını gostermektedır Ayrıca bu sorun Bazı çocuklar da seslerı yeterınce hızlı 4 1 oranında erkeklerde ortaya çıkmaktaalgılayamazlar ve bu nedenle de kendıledır rıne bırkaç ış bırden soylendığınde sadece bır kısmını yapabılırler örneğın "Baköğrenme güçlüğünün belirtileri kala gıt, bır ekmek al, sonra da komşuya Bır çocukta öğrenme guçluğunun olup ona çaya geleceğımı soyle" dendığınde olmadığı nasıl anlaşılır? sadece bır ekmek alıp gelebılır 1) Genellıkle bır çocukta öğrenme guç8) öğrenmenın aşamalarının ılkının 5 luğu olup olmadığı ılkokulun bırıncı sınıfınve 6 maddelerde bahsedılen algılama da ortaya çıkar Ancak okul oncesı doıkıncısının de beyınde bırleştırme oldunemde de zekâsı normal olduğu halde ğundan bahsetmıştık öğrenme guçluğu hıperaktıf, dıl gelışımı yavaş, koordınasyoolan bır çocuk bır bılgıyı doğru olarak algınu zayıf, algılama bozukluğu olan dıkkat lasa bıle bunu doğru sırada duzenlemesuresı kısa çocukların ılerıde boyle bır soyebılır Bu yuzden de bır sozcuğun harflerun yaşayabıleceklerı gozonunde bulunrını yanlış sırada yazabılır, or ' ev" yerıne durulmalıdır "ve" gıbı, ya da bır oykuyu anlatırken 2) Okul oncesıne ılışkın ozellıklerden de olayların sırasını karıştırabılır, sonunda anlaşılabıleceğı gıbı öğrenme guçluğu butun bılgıyl doğru olarak verse bıle konu olan çocukların zekâ duzeylerı normal, anlaşılmazolabılır 2346 öğrenme güçlüğü çeken çocukların yaptığı çalifmalardan bazılan Bu çocuklar soyut düşünmede de zorluklar yaşayabılırler, ör "Annem yarım gun çalışıyor" yerıne "Bazen sabahtan öğlene kadar, bazen de oğlenden akşama kadar çalışıyor" dıyebılırler, soze dayanan şakaları anlamada zorlanabılırler 9) Bu çocukların uzun donemlı hafızayla ılgılı bır sorunları olmadığı halde, or yıllar once olmuş bır olayı hatırlayabıldıklerı halde, kısa dönemll hatızalan çok zayıftır Bır bılgıyı hatırlamaları ıçın çok sayıda ve aralıklarla tekrarlamaları gerekır, aksı takdırde bır konuyu bır oncekı gun çok lyı oğrendıklerı halde ertesı gun hıç bır şey hatırlamayabılırler 10) Bu cocuklarda ifade zorluğu da goze çarpar Geçmışlerıne bakıldığında yaşıtlarına oranla daha geç konuştukları gorulur Konuşmayı kendılerı başlattıklarında cumlelerı duzgun olduğu halde bır soruyu cevaplamaları gerektığınde yanı kelıme ve konu seçımınde bağımsız olmadıkları durumlarda gramatık cumleler kurmada zorlanabılırler Bunların yanında bır nesneyı ısımlendırırken de uygun sozcuğu bulamayabılırler, or "şemsıye' yerıne "yağmur şeyı" dıyebılırler 11) Bu cocuklarda çok gorulen bır özellık de odevlerını çok yavaş, dağınık ve dıkkatsız yapmalandır 12) öğrenme guçluğu olan çocukların zaman ve mekân kavramlarında da bazı aksaklıklar görulur Bu çocuklar el tercıhlerını geç yaparlar, sağısolu ayırt etmekte zorlanabılırler, derınlığı doğru olarak tahmın edemeyebılırler, dunbugunyarın kavramlarını doğru olarak kullanamayabılırler 13) Butun bu ozellıklerın sonucunda beklenebıleceğı gıbı bu çocuklar okulda okuma, yazma, arıtmetık ışlemlerı yapma ve problem çozmede, sınıfta anlatılan bır konuyu ızlemede ve okulla ılgılı gorevlerını yerıne getırmede çok zorlanabılırler Ancak hatırlanması gereken bır nokta butun bu ozellıklerın tek bır çocukta ortaya çıkmayacağıdır Her öğrenme guçluğu olan çocukta bu ozellıklerın sadece bır kısmı gorulur Nedenleri üzerine tartışma öğrenme guçluğunun nedenleri nelerdir sorusuna bugune kadar tatmın edıcı bır cevap bulunamamakla bırlıkte, son yapılan araştırmalar bu durumu beynın sağ ve sol hemlsferlerlnln yapısına bağlama eğılımındedırler öğrenme guçluğu ıle beyın yapısının ılışkısını araştıran çalışmalarda denek olarak daha çok okuma sorunu olan çocuklar kullanılmış ve bulgular dığer alanlardakı guçluklere de genellenmıştır Harvard Medıcal School da çalışmalarını surduren Galaburda ve arkadaşlarının surdurduklerı otopsı ve komputerıze tomografı yontemıyle yapılan be yın ıncelemelerı okuma zorluğu olan kışılerde normalde rastlanılması gereken ıkı lob arasında dılle ılgılı bolgelerın lehıne olan asımetrıye rastlanmadığını gormuşlerdır Ayrıca dılle ılgılı bolgelerde noronların duzenlenmesının ve pozısyon larının ozellıkle sol hemısferde, daha değışık olduğunu gozlemışlerdır Bu sımetrı, okuma guçluğu olan kışılerde genellıkle soldandaha az gelışmış olan sağ hemısferın daha gelışmış olmasından kaynaklanmaktadır ve bu bulgular öğrenme guçluğu olan kışılerde gelışmış gorsel mekânsal yeteneklerın yanında varolan sözel alandakı zorlukları açıkla