Katalog

İNSAN VE D A V R A N I Ş I HAFTANIN GÜNDEMİ Çocukveaile içindeki etkileşimler Çocuğu içinde bulunduğu ailenin biriyleriyle ilişkisinden yalıtan değil, aileyi bir sistem olarak gören anlayış başarılı olur. DoÇan Cıudoğlu Los Ançeles ıleye bır ılıskıler sıstemı olarak ba kış 1950 lerın ortalarında Amerıkalı psıkolog ve sosyologlar tarafından kabul edılmıştır Bır dızı birımlerın araralarındakı ılışkılerı belınlı kurallar çerçevesınde tanımlayan duzene sistem de nır 1950 ortalarında psıkologlar ve psıkı yatrıstler davranıs sorunlan olan kışıle rın aıle duzenlerıyle ılgılenmeye başladılar Bu ılgı bır dızı araştırmalara yol açmıs elde edılen bulgular kışılerın davranıs sorunlarıyla ıçınde yetıştıklerı aıle duzenının sıkı ılışkı ıçınde olduğunu gostermıştır Unlu sosyal bılımrı Gregory Bateson aıle ıçındekı ıletışım turunun kışılığın ya pılaşmasında pn onemlı rolu oynadığını savunmustur çocugun ruhen sağlıklı ya da sağlıksız yetışmesınde aıle ıçındekı ıletısımın etkısı on plandadır Bateson un bu gozlemlerı aıle psıkıyatrısı adı altında yenı bır psıkıyatrı dalının gelışmesıne yol açmıştır Yıne unlu psıkoterapıstlerden Vırginia Sapir aıle sistem patolojlsi adını verdıgı bır kavıam gelıştırmıstır hem yp tıskın hem dp çocuklara psıkoterapı uy gularken bu kavramdan yararlanmıştır A tulup atılgan bırı halıne gelmesı ıçın ondan yardım ıstedıgını duşunelım Eger psıkoterapıst aıle ıçındekı ılışkılerı ıncelemeden Sıtkı Bey gıbı Tanju nun dav ranışının onun ıstemınden kaynaklandı ğını duşunur ve değışık koşullama yontemlerıyle onun çekıngenlık davranı şını değıştırmeye yonelırse çok buyuk bır hata ıslemış olur Çocuğa etkileri Çocukbaba ilişkisı Okuyucu "butun bu soylenenlerm benım gunluk yaşantımla ılgısi ne? "dıye dusunebılır Bır ornek verorek açıklayalım Tanju utanydi, sıkılgan ıstedıgını soylemekten çekınen bır cocuktur baba sı oglunun bu tur davranıslarına kızıyor Tanju dıger çocuklarla oynarken sureklı çekıngen davranıyor dıger çocuklar onun oyunragını elınden aldıgında kendı hakkını koruyamıyor gozlerı yasıl anne sıne kosup ondan yardım ıstıyor Tan|u nıın babası Sıtkı Bey kenıden guvenlı itılqan sınırlı herkese kondıne sozunu dınletmek ısteyen baskın kısılığı olan bı rı Oğlunu dıger coruklarla oynarken boyle çekıngen ve pısırık gorunce çok kı zıyor ve oglunu cagırarak Eger senı bır daha oyle çekıngen go rursem ba«;ka bır çoruga elınden oyun cagını bır kere dana aldırır ve annene kosarsan sana ne yaparagım bılıyor musun? O oyuncagı senden alıp obur rocuga verecegım ayrıra kemıklerını kı rıncaya kadar senı doveceğım1 Bak o za man anlar&ın pısırık olmanın odulu ney mış1 Bon kımseye Sıtkı Bey ın oğlu pısıngın korkagın bırı dedırtmem 1 Ogluyla yukardakı gıbı konusan Sıtkı Bey e gore anlaşılan Tanju ısterse pısırık ıstprse cesur vc atılgan bırı olabılır Sıtkı Bey çocugunu korkutarak onun atılqan ve gırışkon bırı olmasını ıstıyor Sıtkı Bey ın Tanju yu bır psıkologa go turduğunu oglunun çekıngenlıkten kur Aıleyı bır sistem olarak kabul eden psıkotprapıst ıse Tanju nun çekıngenlık davranısının aıle duzenı ıçındekı ıletısım turunden kaynaklandıgını duşunur Baskın kışılıklı Sıtkı Bey ın aılesındekı ıletışım ılışkılerı gozlenırse buyuk bır olasılıkla karısının da çekıngen bır kışı olduğu gozlenecektır Esas uzerınde du rulması gereken Tanju nun babasıyla olan ılıskısının turudur Bu ılıskı duzeltıl medıkce Tan|u nun sağlıklı bır kısılık kazanması olanaksızdır Buyuk bır olasılık la Tanıu kendine saygısı olmayan, kendı duygu ve duşuncelerıne guvenemeyen otorıteye koşulsuz boyun egen, çekıngen ve mutsuz bır kısı olarak yetışecek ıçın de yetıstı aıle gıbı mutsuz bır yuva kura cak ve kendısı gıbı mutsuz çocuklar ye tıştırecektır Tanıu yu ıçınde bulunduğu aılenın ıletışım oruntusunden yalıtarak ınceleyen ve uygulayan pısıkoterapı yaklaşımları etkın olamaz Aıleyı tum bır sistem olarak goren tum aıleyı psıkoterapıye alan yaklaşımlar daha başarılı olur Aıle ıçındekı bıreyler degısık roller alırlar bu roller aracılığıyla ortaya değışık aıle sıstemlerı çıkar Her bırı sistem VP bu sistem ıçınde yer alan her bır rol kendine ozgu bır kısılık ve davranıs ya pısı oluşturur Bu kısılık ve davranıs tur lerını bazıları uyuma bazıları ıse uyum suzluğa goturur Önumuzdekı haftalarda aıle ıçındekı bıreylerın uzerlerıne almib oldukları degışık rollerı ve bu roller aracılığıyla orta ya çıkarmış oldukları degısık aıle sıstemlerını ıncelemeye devam edecegım okn. 1 ı lııl Vnnt ı w/< \ı nııı Koıtı Pn ı Rın aıaştıınıa ı;< mısnlı 11;< ıknrmılı st \ıı dnoııı. D<n llusıun luıı Bııılı nııı Ba^kanlı^ındakı bılınıst I ıkıp ıkı \ıl stıuuk aıa^ııınıınla tknızlıı ıınızde \ı \cıkııı ultnlaıaunı \ıdaiıkı hulık stoklat ıııı \aptt\oıluı Bılıı lem n hol^ı Itıdı t,t$ıtlı ıkıınlıkhu dıpiıolu aldnoı \aiini \aat \onıa trol <,ıkılı\oı </(,' lundıkılıı çııuıtıu dokıdtnoı bcdıklm sınıflandııılnoı sınılnoı btnlaıı <>l{iıhnoı \a$laı/ hchıh ıınm ıııuk Hi'nçı \aptımı\oı \b Sonınta butıııı hılyıkı hazıı loımlaıa ktntkdıhsoı liııtun huııhııın hcpsı zımnUmt \apılı\oı Gi'leıek tıoh kııdııı Inı^ı \m bıinu \ı ı^ıuk l)ınrh ıınıızdı bıılık tnı kaldı da \tok saptama <,<ılıy)i<ısı \apnoııı: dı\ı («A haklı hıı soıu akla i>ılı\oı Tcııını \eOınuın Bakanln>ı nııı \aplııdı^ı hu ard^nmiü nııı <,ok %n kıılınnuıdı nu' lııhıı <,<>k çı ( Bılmı adamknımu 10 hatlıı 20 \donci \apdnuı\ı tf< nkııdı hu aid^nınıanın dnotlctı O ztımunlaı \apıha\dı \e {in;dui kınnıık \oıutıını anlınıy çıliflııılıhıhı \dı hııiiiııı denizltnnu.de bıılık sıfııı tıtkttımnu$ ohııdıı DoÇııı hıı tnlunma polıtıku\ı ızlenııdı Kanıdınızlı hıılık<,ı \kdcnr dt luınısı ko\aluı dııııınm dııym:dı $ınulı bır (inlumda tukenen bıılık stoklannı sııpttmunu idlı^noııız Balık tukenmestm ragınen budtnııınun a,i'nktndn>ı polıtıkulaıın ıı\v.ulandıv,ıııı so\li'\i'»u \ız luılıı 7luuıı IkınkıiM nııı bıılık^lıııa ıııır iıkııı kııdıkıının suıduçıınubtlııtnoı bılmı ııdamlanmtz A<,ık ıkııız balık(ılı^ı lı vs ı ık ı dık'blıı Balık a \ ııuı (ok ki'sııı sınıılaı ıj< ///ıkbıln Stok saplanuı <,alışmakııı somındu tııtıut edeı r A /(,'<( kalnıi}, da ol\a doğı u kararlar alınır \e mgulanır Aıa^/ırmaların (ıırpu ı \ onu, Kaıaıknız m hıı, ilıkkıue ıılınınanıası ve Karadeıuz ı kınıp bılmı} dtııız gozu\le bakılması Slok (,ali}nıalaıı \apnıa\a bık geı ek goı ulını ntış Maı nun a dan eldı ıdıknılk sonu<,laı bılmı n gcrçeçı dogrutu\uı A}iıı ınlannıa \ı dınız kıılıh^ı Marnıaıa \ı bıtıınıış / (< ık •, ' berraklık sıııeıken Maınıaıa btılaııık ı>ınunın Itıııız sıt ılık ııkn t ılurlaıı kırlılık \epıslıkiın lıkannıı^ Bn ık Kauukıır de hınMinlaı ı<,ın balık \ımı uııtın 2224 bıılık MIIII fahııkenı \aı Bıınlar m okuak denızık bıılık bılııuı ' Dtnrtkn <,ıkan pıolı ınk 11 lııılka \idunnnm \ollan aıaştııdaıav.ına kohnıntt v,ıdıknk balıklaıı lıa\ \anlaiu \em \apan tlıı^ııiHi ık kısa \uııdı ı/lııs ı llı lunlın l'ııt Rın lıkı Japotılaı haltçııı hıı tuıunu ıuıdt\\t dtııudı \ayı\tm bıılıın < anlıkıı ı \ noı MııuptU {ito'latını hık kın utklaı ındtın tuiııp \tnu\ı luışln oı laı brıın t< nııı ık ı ın » ha\>ı tlın ti(,ılan ffi>k 11 ontındı }anlaımda paktlkı nıııtk ktıı ııiıılmu$ ıkıır unınltııııı ıksık ıinınoılaı aııııı hu <,ıydıntkıı Bndınru bınııın soıuuıı oııatkı ı$it bakın onltıı neııdı bızıitııık dı\oı l'nı Rı ı\ {alıymlaııını kolın (nlntk lununltsnt kııdııı çuzılbn lıa/lıı dılı klıı ııııilı OKURDAN Dilimize sahip çıkalım! Dorgınızde konu edılen ve oldukça da onemlı htılduğum bır tartışma konusuna ben de katılmak ıstıyorurn Turkçe dılının anlaştınlmdsı dılbılım ve bu bağlamda pek çok tartışmalar olmaktadır Tabıı kı bızler bır Turk olarak Turkçenın doğru kullanılma%ı konusulup okunması ıçı çaba saıfetmelıyız Turkçenın genıs kıt lelor taralmdan doğru kullanılmasını sağlama cabalarma katılmalıyu Bu da ancak btandart an bır Turkçe ıle olabılır Dığer batı dıllerınde olduğu gıbı bazı yabancı kaynaklı kelımelerın dılımıze gırıp onu lengınlestırme^ı bence guzel dır Bunun orneklerıne Almanca ve Ingı lızce de lastlamaktayız Ancak Turkçemı zın lemelının bozulmamdsı gerekır BIZE Bunun ıçınde basta Turk Dıl Kurumu ol mak uzere ogıetmenlerımıze ve devlete buyuk gorevleı gusmektedır Dılı gelısmıs zengınleşmış olan ulke lerde ınsanların kendine ozguvenı vaıdn o ulkeler gelışırler (heı yonden) Turkçe de dığer ulke dıllerı gıbı bn bılım dılı evrensel bır dıl olabılıı ve olmalıdır (Tabıı kı bu konuda çaba saıfetmek sarr/y/a) Yaman Dikerdem Ekonomlıl CumhurlyetBİLİM TEKNlK«No 231 17 Ağustos 1991 •C.umhıırıyplMatbaacılık veGazetecıhkT A Ş •Kutucusıı Yunus Nadi • Genel Yayın Yonetmenı HasanCemal • Muessese Mııriuru Emine Uşaklıgll • Yazı Işlerı Muduru OkayGonensın • Yayın Yonetmenı Orhan Bursalı • Gralık Yonetmenı Tüles Hasdemir 231 3