Katalog

K ISA K ISA Uyku ile savunma Kafesteki hayvan: JeanMichel Cousteau İki kanat arası uzunlukları 2 metreyi bulan gökyüzünün bu muhteşem yaratıkları, hâlâ Exxon Valdez kazasının sonuçlarını atlatamadı Petrol, kel kartalları olduruyor A vusturya'nın Innsbruck kentınde Alp Hayvanat Bahçesi'nde çalışan zoolog Mırcea Pfleıderer, aslanlar, vahşi krediler ve vaşaklar üzerinde üç yıl boyunca yaptığı araştırma sonucunda, uykunun hayvanların kafes yaşantısından kaçma yolu olduğunu ortaya çıkardı. Vahşi kediler, doğal ortamlarında, türleri arasındaki hiyerarşiyi bakışlarıyla belirlerler; onları görmezden gelerek kendilerinı stres duygusundan arındırırlar. Oysa, kafes içinde yer darlığından dolayı bu uygulama olanaksızlaşıyor. Ayrıca, her gün hayvanlar dünyasını tanımak isteyen ziyaretçilerin verdiği sıkıntı da bu olumsuzluğa ekleniyor. Bu durumda pasif savunma yolunu benimseyen hayvanlar, yerlerinde büzülerek gözlerinı kapıyorlar, uykuya dalarak karşı karşıya kalmak istemediklerı sıkıntılardan uzaklaşıyorlar. Bu uyku, gün boyu sürebiliyor. Zoolog Pfleiderer, hayvanların kafeslerınde bir ölçüde daha rahat edebılmelerı ıçin, kafesin buzlu camlarla çevrelenmesini öneriyor. (y.ö.) I " ğneyle kanı alınırken, kartalın güçlü pençeleri bükülmüştü. Muhteşem kuş, bu pençelerle avına kenetleniyordu. Ancak burada, yükseklerde süzülme, avlanma, gökyüzü yoktu. Kuşun keskin gözleri, sakinleşmesi amacıyla deri bir bantla kapatılmıştı. Yaralı kuşları tedavı etmede uzun deneyimleri olan veteriner Dr. James Scott, gereksındiği kan örneğini dikkatlice alırken, ben de kartalı tuttum. ikı yıl önce, kartal Exxon Valdez tankerınden dökülen petrole bulanmıştı Bugün, kuş Alaska'da, Anchorage'daki bir bakım merkezinde yaşıyor. Scott'un yönettiği bakım merkezi, kuş kurtarma ekipleri tarafından getirilen 20 kartalı tedavi etmeye çalıştı. Bunlardan altısı hemen öldü, ikısi daha fazla acı çekmemeleri ıçin yetkıliler tarafından öldürüldü ve birı başka bır merkeze aktarıldı. Merkezde şu anda on bır kartal bulunuyor. Bunlardan, doğadakı yaşamlarına yenıden dönemeyecek kadar hasta olan ıkısı hartç dokuzu bır süre sonra serbest bırakılacak. Amerika'nın simgesi olan kel kartal, Alaska hariç ABD'nin tüm eyaletlerinde yok olma tehlikesiyle karşı karşıya bulunuyor 48 eyalette yapılan çalışmalar sonrasında, bazı eyaletlerdeki programlar, kel kartal tehlikedekı hayvanlar listesınden çıkartılabilecek derecede başarılı oldu. Scott, bu çalışmalarda çiftleştirilen kuşların çoğunun Alaska'dan gıttıgını belırtıyor Alaska Amerika'nın muhteşem kuşunun son doğal yetışme yeri dan düştükleri zaman tilkiler ve ayılar tarafından yendi. Scott ıle bırlıkte çalışan bır bıyolog olan Dr Karolann KemenoshLongo, Alaska'da, Haınes'de, kışa doğru alabalık avına aşağı yukarı 5 bın kartalın geldiğıni söyliiyor. 1989'da ıse, yalnızca 450 kuş sayılmış. Kanatlar: 2 metre İki kanat arası uzunluğu iki metreyi bulan bu büyük avcı kuşlar, korkutucu ve şaşırtıcı oranlarda Valdez facıasının kurbanları oldu. Alaska Balık ve Doğal Yaşam Kuruluşu'na gore, Prınce VVilliam Geçıdi'ndekı kirlenmışbölgelerde, 1989'da, kartal yuvalarının yaklaşık yüzde yetmişi yavru vermedi Bölgedeki yuvaların yüzde yüzü doğrudan petrolün etkisi altında kaldı. Scott'a göre, kartal yumurtası kabuğuna bır damla petrol düşmesi, embrtyonun ölmesı ıçin yeterli. "Bu, pantolonunuza kızgın yağ damlaması gıbı, hemen ıçerıye sızıyor." Kısır yuvalann yüksek oranda oluşu, petrol kırlilığinin kartal topluluğuna etkılerının yıllar boyunca süreceğinı gösteriyor. Kırlilığın yetışkin kuşlarda da derin etkıleri var. Kazadan sonra, Prince VVilliam Geçidi'nde yaklaşık 150 ölü kartal bulundu, ancak önemli sayıda ölü kartal da bulunamadı çünkü hasta kartallar ağaçlar Balıkla besleniyorlar Kartallar, göç eden kuşlar değıl. Çoğunlukla balıkla besleniyorlar, ayrıca kıyılarda zayıf duşmüş ve ölu denız kuşlarını ya da ötekı küçük hayvanları yıyorlar. Bakım merkezındekı kartallar, buraya ölüme çok yaklaştıkları bir zamanda getirilmiş. Petrole bulanmış bir halde ya da petrole bulaşmış hayvanları avladıkları için bağırsaklarında petrolle merkeze gelmişler. Hasta kuşlarda, kansızlık, ciddi iç kanama, petrolün vücutlarına taşıdığı zehırlerden dolayı böbrek ve karaciğer hasarları görülmüş. Petrolle kaplanmış bir kartal, uçabılse bile yucelığıni yitırır. İçinde bulunduğu bu açmazı anlayamaz ve hâlâ yükseklerde uçmaya çalışır. Merkezde elimde tuttuğum kartala "Tek Kanatlı" adı verilmişti, çünkü kartalın uçmak için umutsuz çabalarından sonra kırılan kanat kesilmişti. Kuş, çaresizce yarayı toza bulaştırmış ve bir enfeksiyona neden olmuştu. Ciddi biçimde yaralı bu kuş, buna karşın yaşama sarıldı ve ötekı hasta kartallar ıçin kan verıci oldu. F 21216 ransız doktor Thierry Richard, suda doğum yapılmasını mümkün kılan küvet gelıştirdı. SaıntNazaıre Hastanesi'nde çalışmalarını sürdüren Dr. Richard, fotoğrafta küvetin nasıl kullanılacağını gösteriyor. Suda doğum yöntemı, Sovyetler Bırliğı'nde bır doktor tarafından geliştirıldı ve suda doğan bebeklerin doğaya uyumda çok daha başarılı oldukları ve sağlıklı büyudukleri ileri sürüldü. Ancak bazı Fransız doktorlar, bu yöntemi eleştiriyor... Suda doğum için küvet Kaıadan sonra, kartal bakım merkezi ülkenin çeşitli yerlerinden gönüllüler tarafından üç hafta içinde kuruldu. Bugün, Scott ve Longo ile birlikte 14 gönüllü çalışıyor. Kuşları besliyorlar, egzersiz yaptırıyorlar, kan örneğı programını yürütüyorlar. Kartallar duzenlı olarak tartılıyor, gagaları ve pençeleri düzeltiliyor, doğadakı etkınlıklerinden uzak oldukları için, bunlar çok fazla uzuyor. Kel kartalların gördüğü zarar, Exxon Valdez efsanesinir. en üzücü bölümlerinden biri, fakat Scott ve arkadaşlarının şevki ise en coşku verıci olan bölümü. Prince VVilliam Geçıdı felaketınden berı Alaska'da karşılaştıgım birçok ınsan gıbi Scott da önce gözyaşı ve ofke *çınde kalmış, fakat sonra doğal yaşamın yok olmasını onleme savaşına girişmiş. Kartalı saygıyla tutarken ve kalp vuruşlarını hissederken, bu duyguları ben de yaşıyorum Doğada daha önce kartallar görmüştüm, fakat birisıne hiç bu kadar yakın olmamıştım. Görkemli, muhteşem yaratıklar. Bu muhteşem kuşta, gücün ve yaralanabilirliğin simgesinı gördüm Scott'un nazikçe kuşu almasını, gözlerinde okunan büyük bir saygı ve gözetici bir sevgiyle Alaska'nın bembeyaz karlarıyla kaplı yere bırakmasını ızledım. Kartalın başının üstündeki mükemmel tüylerı, karlar gıbı bembeyazdı. (m.a. LATS) LJ