Katalog

BİLİM G Ü N D E M İ B İ L İ M K Ü L T Ü R \ • Plastik cerrahi girlşimlerinin ruhsal yapı üzerlne etklsl Prof Dr Erdem Yormuk, Ankara Un Tıp Fak Deontolojı AD, 11 Nısan, 1500 • Alerfi ve medlatörier Prof Dr Seval Gu neşer, Çukurova U Tıp F Balcalı Hast Konf Sal , 12 nısan 1300 • Çocuk lösemllerlndo güncel todavl Yard Doç Dr Lebrız Sağlamer, Cerrahpaşa Çocuk Sağ ve Hast AD Kıt, 11 Nısan, 13.00 • İstanbul heyelanları Prof Dr Ahmet Ercan, İTU Maden Fak Jeofızık Muh B ö l , 12 Nısan, 1500 • Tüberküloz Immünolojisi Dr F Bacakoğlu, Ege U Tıp F Göğüs Hast AD Ders , 8 Nısan. 900 • Toplumda karşılaşılan sosyal hastalıklar Dr A Mandıracıoğlu, EUTF Halk Sağ Sem Od 9 Nısan, 1000 • Sosyal psikiyatrl II Dr A Çelıkkol, EÜTF Nec Arkan Kıt 9 Nısan, 1030 • G.I.S 'de saptanan mikroorganizmalar Dr A Sayıner, EUTF Intanıye Alt Ders , 9 Nısan, 11 00 • Normal splne Dr S Ahmed, EÜTF Radyodıag AD Topl Sal , 9 Nısan 1300 • Somatostatln'ln flzyolo|lk aktlvltelari Dr S Aydan, EUTF Fızyolojı AD Küt, 9 Nısan, 14 00 • Bllglsayarlı tomografl, MIR Dr K Kumral, EUTF Norolojı AD Ders , 10 Nısan, 1000 • Hematolojlde replasman tedavlsl Dr E Göker, EUTF Iç Hast AD Ders , 10 Nisan, 1030 • Klmllk bozukluğu, kllnlk ve todavi özelllkleri Dr B özkan, Dr A Erol, EUTF Çocuk Psik BD Ders , 10 Nisan, 14 30 • Prenatal orken tanıda kullanılan yöntemler Dr C Gunduz, EUTFTıbbı Bıy AD Kut , 11 Nısan 11 00 • Böbrek tümörlerl Dr G Ghorbanalızadeh, EUTF Urolojı AD Ders 11 Nısan, 1400 • Major travmalarda değerlendlrme resüsitasyon Dr B Kayaaltı EUTF Anestezıyo loji ve Rean AD Ders 12 Nısan, 800 • Mıde kanserinde cerrahi uygulamaların prognosdakl öneml Dr M Akyıldız, EUTF Genel Cer AD Sem Sal , 12 Nısan, 830 • Foniatrlk reedukasyon Or Ü Uluöz, EUTF Kulak Burun Boğaz AD Sem , Sal, 12 Nısan 830 • Derlnln mallgn tümörieti Dr E Songur, EUTF Plastik ve Rekonst Cer AD Sen Sal, 12 Nısan, 930 • Nükleer onkolojıde son gelişmeler Dr Y Osman, EUTF Radyodıag AD Topl Sal , 12 Nısan, 1300 • Serbest kas transplantasyonları Dr O özdemır, EUTF Ortopedı ve Trav AD Küt, 12 Nısan 1330 • Radyolyot tedavllerl Dr K Kumanlıoğlu, EUTF Radyasyon Onk AD Kut, 12 Nısan 1500 "Tüy sıklet" diyebileceğimiz içtiğimiz suyu tanıyoruz. Peki "ağır sıT'yun özelliklerini bıliyor musunuz? Vehbi Beigil ğır sıklet" bır spor terımı Güreşçfleı ıçın kullanılıyor ı Başka şey ıçın kullanılamaz mı? Dıyelım su Içın? Kullanılabılır Çunku suyun da "ağır"ı var, "super ağırı" var Hatta "tuy sıklet" olanı var Bu sonuncuya, "su" dıyoruz, ıçtığımız su, temızlıkte kullandığımız su Işın tuhafı bu suların hepsı bır arada bulunuyor "tuy sıklet" suyun ıçınde Hanı bır fıkra vardır Ateş, su ve namus arkadaş olmuşlar Kayboldukları zaman bırbırlerını bulmak ıçın şunları önermışler Ateş, sıcaklık olan her yerde benı bulabılirsınız, demış Su, rutubet, ıslaklık olan her yerde ben varım, demış Namus, ben bır kez kaybolunca, bır daha bulunmam deyıp ışın ıçınden çıkmış Arama formulu bu kadar basıt olduğu halde "ağır su" ıle "süper ağır su"yu, ınsanoğlu, ancak yırmıncı yüzyılın llk çeyreğınde bulabılmış Yanı, Molıere'in Kıbarlık Budalası'ndakı Jourdaın'ın (Jurden) duzyazı şeklınde konuştuğu halde bunun farkında olmayışı gıbı, ınsanoğlu da, tarlhı boyunca ağır su ve süper ağır su kullandığı halde bunun billncınde olmamış 1934 yılına kadar Çünkü Amerıkalı Harold Clayton Urey, ağır suyun varlığını bılım dunyasına tanıttığı ıçın bu tarıhte Nobel Kımya Ödulu ıle taçlandırılmış "Tuy sıklet su" dedığımız suda 2 hıdrojen atomu bır oksıjen atomu ıle bırleşıp ıçtığımız, her gun kullandığımız suyu meydana getırmış Ağır sudakı hıdrojen bundan farklı Ağır suyu oluşturan hıdrojen daha ağır bır hıdrojen Bu yuzden, buna, ağır hıdrojen de denıyor ve "D" harfı ıle sımgelenıyor Adı "döteryum" (deuterıum) Normal su "H 2 0" formulu ıle gösterıldığı halde ağır su "D 2 0" formulu ıle gösterılıyor Ikıncının bıraz daha ağır olması dışında ıkı su arasında hemen hıç fark yok Ağır su, normal sudan %10 daha ağır Normal su 100 gram ıse ağır su 110 gram gelıyor Ancak Mendelyef'm Periodik Çızelgesınde "D" dıye bir elemente rastlayamazsınız Çunku ağır hıdrojen element değıl, asıl hıdrojenın bır ızotopudur (Izotop, bır elementın farklı atom ağır lığındakı şeklıdır) Ağır su, normal suda yedı bindl bır oranında mevcuttur Başka bır deyişle, 7 000 lıtre suyun sadece 1 lıtresı ağır sudur Bu suyun elde edılebılmesı ıçın hafıf suyun buharlaştırtlması gerekır Hafıfı su, ağır sudan 6 kez daha çabuk uçar Uçan suyun yerınde kalan su ağır sudur Tonlarca suyun buharlaştırılarak ağır su elde edılmesı çok zaman alıcı bır ış oldu ğundan su elektrık akımı ıle oksıjen ve hıd rojene ayrıştırılır Bunlar uçup gıdınce gerıye kalan su ağır sudur Ağır sıklet sular A de bır köşeye saklandıklarını anlamışlardı Zamanla, ağır suyun başka mârıfetlerı bulundu Döteryum, atom santrallarında veya fabrıkalarında sıcaklığın aşırı dere celere çıkması halınde ateş uzerıne kul et kısı yapıyor Enerjıyı yaratan uranyum çubuklarının ağır suya daldırılması, sıcaklığın normal ınmesını sağlıyor (Grafıt bloklarında aynı ışı göruyor Ancak ağır su az yer tuttuğundan, daha kuçuk ve daha basıt santralların yapılmasını mumkun kılıyor) Bu ıkıncı özellığın ortaya çıkmasından sonra ağır su uretımı bırden arttı Uretım, fabrikanın ılk kurulduğu sırada gunde yarım kılo ıken, savaşın başladığı 1939 yılında 4 kıloya yukseldı Işte muttefık uçaklarının Norsk Hydro (Norveç Su) fabrıkasını yok etmeye çalışmaları bundandı Ancak uçakların yapamadığı bu ış ıçerıden başarıldı Fabrıka havaya uçuruldu Bu yolla, Hıtler ın nukleer bomba gırışımlerı yarıda kaldı Ağır su Amerıka'da da uretılıyordu Normal suyun özgul ağırlığını 1 sayarsak ağır suyunkı 1 10775'tır Normal suyun egıme noktasına " 0 " dersek ağır suyunkı 3 81 oluyor Ağır su 3 8 santıgrat derecede buz oluyor Ağır buz Bu su normal sudan 1,5 derece daha fazla sıcaklıkta kaynıyor Normal buz 4°C'de en yuksek yoğunluğuna ulaştığı halde ağır su 11 6°C'de bu duruma gelıyor Yukarıdakı açıklamalarımız normal suda çok az mıktarda ağır su olduğunu göstermıştır Ancak butun sularda durum aynı değıl iç denızlerın suyunda (Hazer, Karadenız, Aral Gölu) ağır su, açık denız suyundakinden çok Neden' iç denızlerde buharlaşma çok olduğundan nermal su daha çok uçuyor, ağır su daha çok kalı yor Tıbet'tekı bır gölde ağır su oranının açık denızdekınden %1O fazla olduğunu bılımsel araştırmalar ortaya koymuştu Israıl topraklarındakı Lut Golu'nun ağır suyu %20 fazla Volkan kökenlı sulardakı ağır su mıktarı ıse %50 daha çok (Yerden kaynayan sıcak sularda) Yıne yukarıda belırtıldığı gıbı, ağır su elde etmenın normal yolu, normal suyu buharlaştırmadır Guneş sıcaklığı ıle veya yakıtla 250 000 ton sudan, bu yolla " 1 " ton ağır su elde edılebılır Bu nedenle, yakıtın çok ve ucuz olduğu hallerde bu yola gıdılır (Petrolu bol yerlerde) Batı Anadolu, Japonya, Yenı Zelanda sıcak su kaynakları bakımından çok zengın Yenı Zelanda'da yeraltı suları kızgın buhar şeklınde yukarı çıkıyor Bu ulkede bu yolla, normal suyu buharlaştırıp ağır su elde edılmesı ıçın gırışımde bulunuldu Yenı Zelanda'nın Kuzey Adasının VVaıra keı kentınde 1954'te bır ağır su fabrıkabinın kurulmasına karar verılmıştı Tesısler 1958'de bıtırılecektı fakat 1956 da bu ış ten vazgeçıldı Buraya kadarkı açıklamalarımız akla su soruyu getırıyor Ağır suyun daha da aö,ı rı var mı? Yanı hıdroıenın ıkıncı bır ızoto pu? Normal suya gore 3 kat daha agır bır hıdrojen'' Evet, var Ozellıklerı bambaşka olan bır sı per ağır su Bunu da başka bır yazımız da ınceleyeceğız , Ne kadar ağır? Nedir ağır su? II. Dünya Yenilenebilir Enerji Kongresi VVorld Renevvable Energy Congress, 1318 Eylul 1992 tarıhlerınde Ingıltere'de Readıngde yapılacak Kongrede, yenilenebilir ener jının genış çaplı kullanımı ıçın önerıler, bu alandakı son yenılıkler sera etkısı, ozon delıöı gıbı çevre sorunları tartışılacak Kongre nlh ana başlıkları şunlar Fotovoltaık teknolojı guneş oner|isının ısısal uygulamaları ruzgâr enerjısı, bıyokutle, guneş enerjısı ve duşuk enerji mımarısı, hıdrojen uretımı tek nolojısı, dalga ve gelgit enerjısı yenilenebilir enerjı ekonomısı ışletmesı ve planlama sı Daha ayrıntılı bılgı ıçın Hacettepe Un Fı zık Muh Bolumu nden Prof Dr Demır Inan'a muracaat edılebılır (Tel 4235 25 51) ilk ağır su üretım fabrıkası 1935'te Norveç'ın Rjuken kentınde kurulmuştu ve Ikıncı Dunya Savaşı sırasında çalıştırılıyordu (Fabrıka belkı de ılklerden bırıydı) Savaşta fabrıka, muttefık uçaklarının saldırılarına uğruyordu Amaç, fabrıkayı yerle bır etmektı Rjuken kuçücuk bır kasaba ıdı Neden orada kurulmuştu ağır su fabrıkası Daha doğrusu, neden Norveç'te kurulmuştu? Yukarıda da belırttığımız gıbı Norveç, suyu bol bır ulke Ağır su hafıf sudan çıkanlıyor Bunun ıçın bol elektrık lazım Suyu bol Norveç'ın elektrığı de boldu Yanı bu ulke, ağır su uretmek ıçın bıçılmış kaftandı Esasen bu kasabada, yıne elektrığın ucuzluğu nedenı ıle, daha önce de sudan hıdrojen uretılıyordu Suya elektrık verılınce hıdrojen ve oksıjen ayrışıyor Ikısı de gaz halınde oldukları ıçın hıdrojen ıhtıyacı olanlara satılıyor Ama, ağır su bulunduktan sonra ışler değıştı Bu su önce k'mya laboratuvarlarınca aranır oldu Bır maddede normal hıdrojen yerıne doter yum, yanı ağır hıdrojen kullanırsanız kımyasal reaksıyonlarda bunun ne hallerden geçt'ğını ızleyebılırsınız Döteryumla yapıl mış bır ılacı ıçtığınızde ılacın vucuddakı do laşımını ozel araçlarla her an gormek ka bıldır 100 000 kışının toplanmış olduğu bır meydanda, baştan ayağa kırmızılar gırmış bır ınsanın butun hareketlerını görebılırsınız Bıyokımyacılar bu ızleme ıle yağların vucutta, enerji verme ışı yapacak yer Tanrıdan torpilli yerler