Katalog

BİLİM GÜNDEMİ BİLİM KÜLTÜR Mlkozlann Mrolo|ik tanımı Dr Zehra AlAli, Cerrahpaşa Mıkrobıyolojı Anab D Sem Sal , 18 şubat 1330 Gastroantarolojida vaka takdlmi Prof Dr ismaıl Dınç Cerrahpaşa Gastreonteroloji Bılim D Sem Sal , 19 şubat, 11 00 Burun rokonatrükalyonu Dr Zekı Güzel, Cerrahpaşa Plastik Cerrahı Anab D Sem Sal, 19 şubat, 1430 TCK'nın 46, 47, 48. maddalarlna göre haatalıklar Uzm Dr Coşkun imrağ, Çapa Adlı Tıp Anab D Kıtaplığı, 19 şubat, 15001600 •Ras genteri w ürünlarf Dr Şükriye Yılmaz, Cerrahpaşa Temel Bil Kuçuk Amfı II, 20 şubat, 1330 •Vantriküller ve bazal slatamalar Dr Tufan Hiçdönmez, Çapa Nöroşirurjı Anab D Kıtaplığı, 20 Şubat, 14 00 Evcll hayvanlann embrlyo tranaferi üzerlna çalıamalar Araş Gör Sema Usta, I Ü Veterıner Fak Reproduksıyon ve Sun'ı Tohumlama B D Sem Sal (Avcılar), 20 Şubat, 1400 Eatetlk ve sekonder rhinoplatty Dr Nurullah Yıldırır Cerrahpaşa Plastik Cerrahı Anab D Sem S a l , 21 şubat, 1430 Jüvenll mlyoklonlk •pllapsl Dr Baykan Kurt, Doç Dr A Gökyığıt, Çapa Edıp Aktın Kıtaplığı, 21 şubat, 1430 Aatrosttoınalann radyoteraplalnde tadavl sahası aeçlmi Doç Dr A Karadeniz, Dr M Baş, Çapa Onkoloji, Enstıtusu Kıtaplığı, 22 şubat, 103012.00 •Dapraayonun biyoklmyaah Dr Mert Savrun, Cerrahpaşa Psıklyatri Anab D Sem Sal , 22 şubat, 1300 Mitokondriyal mlyopatller Doç Dr Feza Deymeer, Çapa Edıp Aktin Kitaplığı, 22 şubat, 1430 Blvoflzigln gellalml Prof Dr Ferit Pehlivan, Ankara Un Tıp Fak Deontolojı Anab D , 21 şubat, 1500 •Renovaakülcr tanısında nOkleer tıp yöntemlart Dr E Alper, Ege Ü Tıp Fak Radyodıyagnostık Anab D Topl Sal, 18 şubat, 1300 EpllepakJa genatlk Dr I Palalı, Ege Ü Tıp Fak Nöroşırurji An D Dershanesı, 18 şubat, 1300 Sosyal gorontoloji Dr A A Tırımcı, Ege Ü Tıp Fak Halk Sağlığı An D Sem Od , 19 şubat, 1000 Poat antlblyotlk etkl Dr K Yüce, Ege Ü Tıp Fak Mıkrobıyoloji An D Intanlye Alt Ders, 19 şubat, 11 00 Inaülln dlranci Dr H Omar, Ege Ü Tıp Fak iç Hast, An D Ders , 20 şubat, 8.45 T hucresl reaeptöru Dr A Güçlü, Ege U Tıp Fak Patalojı An D Kutup , 21 şubat 845 Paranteral beatonme Ege Ü Tıp Fak Gastroenterolojı Bıl D Kutüp , 21 şubat, 1000 Pratoin blyoaentezl Dr F Kutay, Ege Ü. Tıp Fak Atatürk Kültür Merk , 21 şubat, 1730 Aorta amallyatlannda uygulanacak arwatazlnln ozallikleri Dr H Aksu, Ege Ü Tıp Fak Anestezıyolojı ve rean An D Ders , 22 şubat, 800 Yanık yarası Dr M Yazıcı, Ege Ü Tıp Fak Çocuk Cer An D Sem Sal, 22 şubat, a30 FakomatozlarEge ÜTıp Fak. Göz Hast An D Sem Sal, 22 şubat, 830 Büyük artar anomallarl va tranapozlsyonlan Dr F Okur, Ege U Tıp Fak Kalp Damar Cer An D Kbnsey Sal, 22 şubat 900 Yapay zakâ Dr S Sorıas, Ege U Tıp Fak Necmettin Arkan Kltap . 22 şubat, 11 00 Uzay çağı neler getirdi? Sputnik'in dünya yörüngesine oturtulmasıyla başlayan uzay çağı, astronomiye deneysellik kazandırdı. Vehbi Belgil Tabıı bunlar ılk adımlar llerde daha da önemlı adımlar atılacak Dört boyutun ve deneyselliğin yararları Sözün bu aşamasında bu ıkı yenılığın bilıme nasıl bir katkıda bulunduğu akla gelıyor ilk katkı, tabıı, gerçeğı olduğu gıbı görmek insan gözu ıçın çok boyutluluk doğa yasası Bız her şeyı çok boyutlu olarak algılıyoruz Içınde yaşadığımız dunya çok boyutlu bır dunya Bır çıçek, sadece resmıne bakılarak ıncelenemez Çıçeğı butun boyutları ıle ıncelersek gerçeğı oğrenebılirız Ay'ın hlçbır zaman göremedığımız arka yüzünu Sovyetler resımle kanıtladığı zaman buna kımse ınanmamıştı Oysa arka boyut, bır bınaya arkasından da bakmak kadar doğal bır şeydır Ama bu olayın gerçekleştırıldığı 7 Ekım 1959 tarıhıne kadar bunu yapacak teknolojı yoktu Arka yuz, bıze Ay'ın sadece oluşum şeklı hakkında bılgı vermedı, oradakı goktaşları, yakın ve uzak uzayın tarıhsel yapısını da çızdı Şimdı, Guneş'ın kuzey ve guney kutuplarını ıncelemek uzere 370 kıloluk Dıscovery aracı Ulıs (Ulyyses) Projesı çerçevesi içınde yola çıkarılacak Bu da Guneş'ın görüntüsüne yenl boyut getırecek Hele dunyanın uzaydan resımlerının bılıme katkısı hıçbir şekılde azımsanamaz Bunlarla dunyamızın hem yuvarlaklığı, hem hıçbir yere dayanmadan uzay boşluğunda dönduğu, hıçbir kuşkuya yer bırakmayacak bıçımde kanıtlandı ve Isa'dan 500 yıl önceden berı bu konuda surdurulen kuramları kesınlıkle doğrulamak yolu ıle insan zekâsının gucunu bır kez daha vurguladı U zay çağı Sovyetler Bırlığı'nın, ılk Sputnık'ı, 4 Ekım 1957'do dunya çevresınde yörungeye oturtması ıle başladı Sonrasını bılıyoruz Ne getırdı ınsanlığa bu yenı çağ? Uç boyutluluk, hatta dört boyutluluk getırdı astronomiye ve bu bılım dalını deneysel bılımler arasına kattı Bılımsel açıdan önemlı bır aşama bu Inceleyelım Dört boyut: Astronomı, bılımlerın en eskısıdır Fransız fılozof ve matematıkçı Auguste Comte (Ogust Kont) bılımlerı sıralarken onu matematıkten sonra, ıkıncı sıraya koymuştu Ampere, matematık, fızık, doğa bılımlerı ve tıp dıye en başa koyduğu dört bılımın ortak adına "kozmolojık bılımler" demıştı Ingılız Spencer ıse kendı sıralamasında astronomıyı uçuncu grubun başına koymuş, grubun adına "somut bılımler" demıştı Bu grupta, astronomıyı, jeolojı, bıyolojı, psıkolojı ve sosyolojı ızliyordu Evet, her uç fılozof da astronomiye, başlarda yer vermıştı Comte, sıralamasında, "kesınlık" derecesını baş ölçu almıştı Ampere matematık, fızık ve doğa bılımlerı ne, yine kesınlık derecesıne göre öncelık tanımıştı Spencer, somut bılımler kumesınden saymıştı Bu sıralamaların her bırının kendıne özgu bir mantık çerçevesı var Ancak astronomının baş eksıklığı, scmutluğuna rağmen, deneysel ve boyutlu olmayışı ıdı insanoğlu, gök olayları karşısında, tarafsız seyırcı durumunda ıdı Bunları, oluşmalarını etkıleyemedığı gıbı başka bır boyuttan da gozleyemıyordu Ikı buyuk eksıklıktı bu Bılım adamları, kozmos olayları karşısında, çok lyı çekılmış bır resım karşısında gıbı ıdıler Ama uzaya açılmanın ımkânsızlık sayıldığı bır zamanda bu eksıklıkler rahatsızlık yaratmıyordu Hatta doğanın normal ışleyişınin bır parçası sayıhyordu Auguste Comte, ölumunden bırkaç yıl öncekı bır yazısında (17981857), ınsanoğlunun, yıldızların neden yapılmış olduklarını hıçblr zaman öğrenemeyeceğını kesın bır dılle vurgulamıştı Bır cısmın neden yapılmış olduğunu bilmek ıçın ele aiıp ıncelemek veya gıdlp ıncelemek gerekıyordu Böyle bır şey ıse duşunulemıyordu Algı için üç boyut Bır cısmı, bır bınayı, bır dağı tam algılayabılmemız ıçın uç boyut gerektığını bılıyoruz Makıne ressamları, muhendısler, mımarlar, çızdıklerı teknık resımlerde, yapılacak cısmın her uç boyutunu ayrı ayrı gösterırler Astronomıde ıse gök cısımlerı, fotoğraftak' gıbı tek bır cepheden görunurler işte uzay çağı, astronomiye bu çok boyutluluğu getırmıştır Hatta genışlık, uzunluk, yukseklıkten oluşan uç boyuta, zaman boyutunu daeklemıştır Guneş kumemızdekı bır gezegene gıtmek de oradan ha ber göndermek de çok zaman ıstıyor Amerıkalıların ıkı Voyager aracı 1977'de fırlatılmışlardı Voyager1, ancak 2 yıl sonra Jüpıter'ın, yıne ancak 1980 kasımında, yani 3 yıl sonra, Satürn'un, 9 yıl sonra da Uranus'ün uzağından geçtı Bu araçlarla haberleşme bile saatier ıstıyor Elektrik dalgalarının sanıyede 300 bın kılometre hıza yakın bır hızla gıtmelerıne rağmen Bugun Ay'ın ön yuzunu de arka yuzunu de bılıyoruz Dunyamızın uzaydan çekılmış resımlerı okul kıtaplarında yer alıyor Deneysellik: Astronomının ıkincı buyuk eksıklığı deneysel olmayışı ıdı Deney, bır araştırma kolunun bılım adını alabılmesı ıçın genellıkle baş koşuldur örnek olarak kımyayı alalım ikı hıdrojenle bır oksi|enin bırleşmesı ıle suyun oluştuğunu soylemek, bunun laboratuvarda gerçekleştırılmesı ıle anlam ve kesınlık kazanır Uzay çağına kadar boyle bır olanak yoktu astronomı ıçın Butun yapılabılen, gok taşlannı ıncelemek, gök cısımlerınden gelen ışıkları ayrıştırarak (spektroskopı) bunların hangı elementlerden oluştuklarını öğrenmektı Bugun, Ay'dan getırılen taşlar, topraklar dunya unıversıtelerınde bırçok bakımlardan ıncelenmıştır Sovyetler Bırlığı'nın uzay laboratuvarları Ay topraklarını Ay uzerınde ınceleyıp sonucu dunyaya bıldırmışlerdır İnsan yapısı uydular dunyanın çevresınde her an dönuyor Yakında, Amerıkalıların Freedom (Özgurluk) adlı bır uzay ıstasyonu uzayda göreve başlayacak Venus'un romantık peçesının arkasında nasıl bır cehennemın var olduğunu bilıyoruz Deneyselliğin yararları Yukarda da belırttığımız gıbı uzay çağı, sırf kuramsal bır bılım olan astronomıyı deneysel bır bılım yaptı Ancak bu deneysellik, fızık, kımya ve bıyolojıdekı deneysel lıkten oldukça farklı Daha doğrusu, kendıne özgu Evrenın nasıl oluştuğunu laboratuvarda mını çapta gerçekleştıremeyız Halley kuyruklu yıldızını her ıstedığimız zaman karşımıza getıremeyız Zaman boyutu buna engel Sonra yıldızı yolundan çevırıp başka bır yöne göndermek ıçın nasıl bır guç gerektığını de tam bılemıyoruz Ama Ay'a 6 kez ayak basıp hatta orada otomobil kullanmış olmamız deney boyutlarını da zorlayan olaylardır Yeryüzunde yaptığımız butun ıncelemelerı gezegenler de de yıneleyebılıyoruz Uzay çağının astronomiye etkısı bu ka dar değıl elbet Bu yenı çağ, astronomının başlıca araştırma, ınceleme aracı olan teleskopu dunya atmosferının kırlı havasından kurtardı, uzayın sureklı temız havasına çıkarıp gök boşluğunun sonsuzluğunı^ daha tyı ınceleme ımkânını verdı Uzay çağından önce uçak ve balonlarla da çok boyutlu bır evren yaratılmaya çalışılmıştı Fakat bunun etktsı çok olmadı Asıl gelışme, atmosferı'n ötesıne çıkmak la başladı Bunları da ılerkı yazılarımızda ınceleyecegıZ 20513