Katalog

JacquesYves Cousteau Şarkı söyleyen buzlar ülkesi .: .• ;• ' Antarktika'da balinaların % 90'ını, fokların yarısını yok edecek; penguenleri pişirecek kadar vahşileştik. Şimdi madenler yüzünden Antarktika'yı doğallığından çıkararak insan soyunu tehlikeye düşürüyoruz. I nsanoğlunun gözleri Antarktika'nın engin beyaz güzelliğini görene kadar, uzakiık ve şiddetli iklim koşulları bu duyarlı ekosistem için doğal bir koruyucu nıteliği taşıyordu. Bu ekosistem her şeye karşın Antarktika koşullarının güçlüklerine dayanabilecek kadar güçlüydü. Ne var ki kâşifler Antarktika'nın varlığını dünyaya duyurunca, fok ve balina avcıları da hemen arkalarından bölgeye akın ettiler. Boston'un, San Francısco'nun ve Valparaiso'nun kenar mahallelerinden toplanan ayaktakımı, Antarktika'yı yağmaladı; balinaların % 90'ını, fokların yarısından çoğunu katletmekle yetinmeyip, zaferle evlerine dönmeden önce yağlarını çıkarmak için penguenleri plşlrecek kadar vahşileştiler. Queequeg'leri övücü şarkılar söyleyen, böylelikle eli kanlı zıpkıncıları efsanevi kahram'anlar gibi yücelten bazı Melvilliler'"' bile vardır. Dünya kamuoyu bu katliamı durdurana kadar onlarca yıl geçti. Bugün Antarktika'nın yüz yüze olduğu tehlike, doğrudan kasaplık değil, çok daha sinsi bir sorun. VVellington, Yeni Zellanda'da haziran 1989 yılında imzalanan ve VVellington Anlaşması olarak da bılınen Antarktika Maden Kaynaklarına ilişkin Etkınliklerin Düzenlenmesi Anlaşması'nda (The Convention on the Regulation of Antarctic Mineral Resource ActivitesCRAMRA) Antarktika'dan petrol, kömür, altın, uranyum ve ağır metaller dahil bütün madenlerin çıkarılması öneriliyor Anlaşma metnınde olası istismarlara karşı çevre koruma önlemlerinın alınmasından söz ediliyor. Güç Antarktika koşullarında daha doğru ama yapılması daha az olası bir konu bu Bazı ülkeler bu anlaşmayı çoktan kabul ettiler; öbürlerı kararsız. Ancak artık Hindistan, Belçika ve giderek artan sayıda ülke tarafından desteklenen Fransa ve Avustralya bütünüyle farklı bir alternatıf öne süruyor. Yalnızca madencilik etkinliklerine yönelmektense Antarktika'da çevreyi korumak için bir Uluslararası Koruma Alanı oluşturma nihai amacıyla, dünya çapında bir anlaşma yapılmasını öneriyorlar. VVellington Anlaşması'nı duyduğumdan beri bu öneriyi destekliyorum. Bugünkü sorun Cousteau'nun gemisi "Alcyone", Alaska'nın buzlu sulannda ilerliyor, Antarktika denlzleriyle katştlaşUnldığmda burası bir çocuk bahçesıne benzetılebıhr Bu türden bir dünya anlaşması Antarktika'nın bütün çevre sisteminin hava, kara ve buz korunmasını öncelıkle sağlamalı, ancak hiçbir zarar vermeyeceğinden emin olunduktan sonra maden çıkarımına izin vermelidir emin olabilmek için geleceğe bırakılmahdır. Yalnızca Fransa da bir milyondan fazla kişi Antarktika'daki çevre sistemlerinin gelecek nesiller için bütünüyle korunmasını talep eden dilekçeler imzaladı. VVellington Anlaşması'nın hedefi olan maden kaynakları, elbette, hâlâ varsayımsaldır. Ama asıl sorun bu değil. VVellington Anlaşması'na karşı çıkmamızı 20210 Karşı çıkılacak noktalar... gerektıren başlıca nedenler şunlardır: • Dünyanın bu kuramsal kaynaklara gereksinımi yoktur. Dünya çapında, bilinen petrol, gaz, uranyum ve ağır metal rezervleri yıllarca yeter de artar bile. Ayrıca sera etkisini denetlemek için pek çok uzman fosil kökenli yakıtların kullanımının azaltılmasını öneriyor. Henüz başka yenılebılir enerji biçimleri geliştirmemişken ya da anlamlı enerji tasarruf yöntemleri uygulanmamışken, gereksiz yere Antarktika'yı yağmalamanın anlamı nedir? • Ekonomik yaşamlarını hemen hemen bütünüyle maden kaynaklarından sağlayan Zambiya, Şlli ya da Zalre gibi ülkelerden hammadde almak varken Antarktika'yı delık deşik etmenın nedenı nedir? • Antarktika hem büyülü hem de tehlikeli bir bölgedir; iki kilometre buzun altındakı madenlere inmek ya da buzun üstünde saatte 200 mıl hızla fırtınalar eserken altındaki kayalann doğası gereği hareket eden buz tabakalarını kazmak için gerekli olan karmaşık sanayi tesisleri, dünyanın en sert hava koşulları nedeniyle er ya da geç felakete uğrayacaktır. • Exxon Valdez'den Alaska'nın eski Prince VVilliam Sound'ına dökülen ve denetlenmesi 1 milyar dolara mal olan petrolü anımsayacak olursak, lojistik sorunların başa çıkılmaz nitelikte olacağı Antarktika'da böyle bir kazayı göze alabilir miyiz? Bu yıl Arjantin malzeme gemisi Bahia Paralso karaya oturduğunda, Antarktika petrolün tadını ilk kez aldı. Bu genıı hâlâ duruyor; durduğu yerde yavaş yavaş dönuyor ve hâlâ yakıt sızdırıyor. Hiçbir ülke, harcamaları karşılamaya gönüllü olmadığı için kurtarma ekibı gemiye ulaşamıyor. • Her şeyden önemlisi, Antarktika'nın kör edici beyaz yüzeyi güneş ışığını yansıtır. Geniş buz tabakalan dünyanın en büyük soğuk deposunu oluşturur. Antarktika, dünyanın iklimini sabitleştirmede, özellikle dünya çapında ısınma ve denizlerin yükselmesi gıbı tehlikeler karşısında yaşamsal öneme sahiptir. Sanayileşme buzun üstüne gri toz yayacak ve erimesini hızlandıracaktır; böylece Antarktika'nın sıcaklığı dengeleme rolünü tehlikeye atacak ve gezegenimizin üstündeki yaşamı tehdit edecektir • Antarktika uzun dönemde İnsan türü için büyük yaşamsal önem taşır. Bu nedenle mantıksal olarak, artık Antarktika'daki sisteme ilişkin kararlar bizim sorumluluğumuzdan çıkmıştır. Bu, çocuklarımızın ve torunlarımızın sorunu olmuştur. Onların son şansını hangi hakla yok edlyoruz? Bunun yerine neden Antarktika'yı arkamızdan gelen nesiller için tamamen korumayı seçmiyoruz? Neden buzun altında şarkı söyleyen foklar ve balinalar gibi onları da susturalım? (g.a.) (') Melvil: Kuzey Buz Denlzi'nde, Kanada'ya ait bir ada.