Katalog

1 0 0 Y I L Ö N C E B İ L İ M D Ü Ş Ü N BUL Mendel'in bitki melezi deneyi 8 yıllık titiz çalışmanın getirdiği "genetik bilimin babası" unvanı G regor Johann Mendel 125 yıl önce 8.2.1865 tarihinde bitki melezleme deneylerine ilişkın sonuçları Brünn kenti (bugün Brno, Çekoslovakya) Doğabilimleri Cemıyeti'nde dinleyicilere açıklamıştı. Toplantıya katılanlar arasında tanınmış uzmanların bulunmasına karşın Mendel'in açıklamaları yankı yaratmadı. Herhangi bir soru sorulmadı, konuya ılışkin bır tartışma açılmadı. Ancak 35 yıl sonra Mendel'in deney sonuçları bilim adamlarınca yeniden "keşfedlldl". Çalışmaları ıncelendığınde liğin diğerinden bağımsız olarak ve "karışmadan" parental kuşaktan melez kuşaklara aktarıldığı sonucuna vardı. Bir Augustın rahıbı olan Mendel, gençliğinden beri doğabılımlerine ılgı duymuştu. Öğretmenlik sınavlarını kazanamadı, ama 1856 yılında manastırda yöntemlı kalıtım çalışmalarına başladı. Sekız yıl boyunca sürdürdüğü çalışmaları Mendel'e "genetik bilimlnln babası" olma onurunu kazandırdı. (İ.M) Kaç para var? Geçen akşam, Büyük Marvello'nun gösterisi sırasında bır anda kendimı sahnede buldum. Marvello, bana üzerinde sayılar bulunan kutular gösterdi. Kutuların kapakları üstündekı sayılar 1, 2, 3 biçimınde gıdiyordu. Marvello, her kutunun içinde en az bir metal para olduğunu söyledı ve benden bır sayı söylememı ıstedı. 15 dedim. Sayımı 6 ıle çarpmamı ıstedı Yanıtım 90 oldu Sonra, kapağında 15 sayısı bulunan kutuyu açtı ve içindekı metal paraları saydım ve bu sayıyı sahnede bulunan kara tahtaya yazdım. Bundan sonra, Marvello üzerinde tahtadaki sayının bulunduğu kutuyu açmamı istedi Paraları saydım. Bu sayıyı doksandan çıkardığımda kara tahtada yazılı olan sayıyı buldum. Seyırci Büyük Marvello'yu çılgınca alkışlıyordu. Gösteriden sonra, Marvello "hangi sayıyı seçersem seçeyim, bu sonuca ulaşacağımı, sonuçta kara Jahtada yazılı sayıyı bulacağımı" söyledi. Kutunun kapağının üstünde 1990 sayısı olsaydı içinde kaç metal para olurdu? Bilmeceyı doğru olarak çözen 20 okurumuza "Sodom ve Gomore" kitabını armağan ediyoruz. •Behiç Ak~ Çözümler kazananlar Gregor Johann Mendel (18221884) kalıtım yasalarını buldu. Mendel'in olağanüstü titizlik göstererek yaptığı deneylerin sonuçlarının kesinliği ve hayvanlar dünyası ıçin geçerli olduğu anlaşıldı. Kalıtıma ilişkin deneylerınde malzeme olarak Mendel bezelye bitkisini kullanmıştı. Bezelyenin görülme olasılığı yüksek 7 karakterlstlk varyasyonunu seçen Mendel, 355 yapay dollemeyle 12.890 melez bıtkı elde etmışti. Bu sayı, deney sonuçlarının istatistiki olarak değerlendirilmesine yetiyordu. Mendel, deney sonuçlarını üç ayrı yasa şeklınde özetledi. Günümüzde Mendel yasaları olarak bilinen bu kalıtım ılkeleri, soyaçekimin araştırılmasında büyük bir adımdır: 1. Birinci melez kuşak daima aynı tiptedir: 2. Daha sonraki melez kuşaklarda parental (atasal) özellikler baskınlık durumunda, şayet bunlar tek bir özellikle ayrılıyorsa 3:1 oranında ortaya çıkarlar; 3. Çok sayıda farklı özelliğin çaprazlanmasında ise mevcut kombinasyon olasılığı kadar farklı özellik ortaya çıkar. Mendel, buna dayanarak her bır özel A ile B berabere kaldı; A, C'yı yendi; A, D'yi yendi; C, B'yi yendi; D, C'yi yendi; B, D'yi yendi. Maçın sonucunu bulun? "Stalin Baroku" kitabını kazanan okurlarımız önder Okyay Ankara, Hüsnü Yakın Kütahya.Doğan Mersin Istanbul, A. Köksal Hocaoğlu Nevşehır, Nazik Aydoğmuş Izmır, Fatma Avşar Ankara, A. Kubllay Küçün Ankara, Nesrin Alkan Samsun, Bülent Demirbas Samsun, Erdem Ofll Sakarya, Orhan ütkan Istanbul, Halll İbrahlm Yaman Nazilll, Turgay Can Uşak, Mehmet Murat Tan Muğla, Volkan Çilingiroglu Saruhanlı, Erdal Yalazan Ankara, Ferhat özşlşll Ankara, Kasım Kıroğlu Samsun, Necdet Perlnden izmir, Necah Büyükdura Ankara. "Ben aslında normal değillm" Maalesef. bu ülkede (yanı, o ulkede!) normal olmadığını sözlerle, cümlelerle ıspatlamak mümkün değil Malum, normaller, hertürlü şeyi soyleyebilir Doğru da söylerler, yalan da söylerler Yanı, normal olmadığınızı ıspatlayacak her şeyı bır normal de kılını kıpırdatmadan soyleyebilir Geçmış olsun.bır dahakı sefere ıspatlayabıleceğıniz bır ülkeye düşersınız ınşallah. 19