Katalog

unsuru olmamalıdır 26 Dtvlıt, unıvcrsıtelerın araştırma vc gelıştırme faalıyetlcrını malı açıdan desteklemelıdır Destek duzeyının bclır lenmesınde, unıvcrsitenın ınsan gucu potansıyelı bır olçut olarak kutlanılmalı dır Ayrıca unıversıtenın ınun gucu potansıyelı, gclısmı; olan uzmanlık alan ları, mukemmelıyct merkcvı olarak (ma kınc, tcthızat ve malzeme bakımından) daha fazla guçlendırılmelıdır Mukcm melıyet merkezlerının oluşturulması ıle temcl araştırmalar ve teknoloııye donuk araştırmalar ozendırılmtlıdır 27 Ulkemız kalkınmasında yenı urun ve teknolo)i gelıştırme ve uygulama yolu tercıh edılmelı ve bu pnlıtıka nın sağlıklı olarak uygulanmasında tcknopark sıstemı desteklenmclı ve bu amaçla devlet desteğı sağlanmalıdır Teknopark yasası vıkarılmalıdır 28 Unıversıtenın arastırma ve dıger hızmet potansıyelı ıle endustrı ve dev lctı verdığı hızmetler genış olçude duyurulnıalıdır 29 A + O çalışmalarının temel gırdılerınden bırısı olan enformasyonun onem ve yararı konusunda ulkemızdc bılınç eksıklığı mevcuttur Bu bılıncın yerleştırılerek konunun devlet duzeyın de ele alınması, plan ve programa bağlanarak bılgılerın ekonumık ve koıay bır bıçimde akısını saglayacak ulusal enformasyon Mstcmı'nın uygulamaya geçırıl nıesı ıçın lalısmalar başlatılmalıdır 30 Unıversıteler, fakülteler, bolum ler, fLrtler ve endustrıler arasında bılgı nın toplanması ve yazılması ıçın bır "verı cabanı agının" kurulması başta olmak uzere bu organızasyonlar arasında 111> kılerın kolayca gerçekleştırılebdır hale gctırılmesı gerekmektcdır 11 A + G faalıyetlerı ıçın yapılacak har camaların GSMH'nın % l'ıne çıkarılma sına ılışkın hedcf cn kısa zamanda uy gulamaya konulmalı ve bu harcamaların gcnel koordınasyonu, yonlendırılmesı, kontrolu ve degerlendırılmesı, mer kczı bır kuruluşa verılmelıdır 32 Unıversıteler, sanayıye kalıtelı eleman yetıştırmek îçın çagın gerekle rıne uygun olarak programlarında gerek lı değışıklıklerı yapmalıdır 33 Fen lısesı mezunlarının teni?l ve teknık bılımlere kaydınlması ıçın teşvık edıcı onlemler alınmalıdır 34 Araştırıcı personel yetıştırmek uzere yurtdışına gonderılmesı zorunlu olan dallarda tum elemanların seçımının merkezt bır sıstemle yapılması ve bu elemanların, zaman ve paradan tasarruf ıçın yurtıçınde yabancı dıl hazırlık kurslarından geçırıldıktcn sonra gonderılmclerı sağlanmalıdır 35 '1 eknolojı degerlendırme merkezı kurularak teknolo|i seçımınde ve uygulanmasında rasyonel karar vermek ıçın gereklı ıncelemeler yapılmalıdır Bu kapsamda, teknolojı uygulamasının yaraılı ve zararlı etkılerırnn ılk uyarlamalarını yapmak, alternatıf teknolo)ilerın olup olmadığını oğrenmek, alternatıf yontem ve programların etkılerını karşılaştırmak ve tahmınler yapmak, tahmınlerın de ğerlendırılmesı ıçın gereklı olan ılk araş tırmaları yapmak ve bılgı toplamak gı bı hususlar bu merkezın oncelıklı gorev lerı olmahdır 36 Unıversıtelerımızın nıtelık ve nıcelık bakımından çağdaş unıversıteler duzeyıne çıkarılması, buna paralel ola rak yuksek lısans ve doktora program larında bu durumun da goz onunde tutulması gerekmcktedır vesinde alınması gereken önlemler aşağıda sıralanmıştır: Uzun vadede endüstrinin teknoloji üredr hale getirilmesi için üniversiteendüstrı işbirliği çerçeDosya 3. Hazıran 1990 37 Uygulanıalı arastırma projelerı kurumsal bır yapı ıçınde yurutulmelı dır Fndustrının sorunları genellıkie bu yuk olçeklı vc dısıplınlerarası nıtclıkte dır Bu sorunların ustesınden, ancık ko nu ıle ılgılı farklı dısıplınlerden oluşa cak proje ekıplrrı tarafından gelınebılecektır Bu ekıplerın oluşması, çalışma ların yurutulmesı ve denetımı ıçın ku • Memlcketımızde, uluslararası alanrumsal bır yapı gereklıdır Endustrının da da rekabet edebılır ve beraberınde kuçuk sorunlarına danışmanlık duzeyın ınovasyonları getıren teknolojılerın urede eğılınse bıle bu hı/metın verılmesın nlmesı zarundır Arastırma ve Gelıştırde artştırma kurumunun denetımıne ıh mc ıçın gereklı kaynakların sağlannıası tıyaç vardır Aksı takdırde unıversıtenın ve rasyonel kullanımı, araştırmanın etdenetımındcn uzak ogretım uyelerının kın bır yonetıme kavusturulmasım teendustrıye verdıklerı çeşıtlı.çalışmaların mın edecek duzenlemelerle nıtelığı tartısılabılecek ve unıversıteler mümkundur yara alabılecektır • Turkıye'de A + G faalıyetlerı, kamu, 38 Unıversıtelerdc endustrı temsıl özel sektor ve yabancı kaynaklar ılc fı ulerınden olusan danısma kurulları olu^ nanse edılmcktedır VI Bes Yıllık Kal turulmalıdır kınma Planı'ndakı "Bılım ve leknolojı" 39 Teknolo)iye dayalı kuçuk ve or ılke ve polıtıkalarına uygun olarak uyta boy ıjlctmeler özendırılmelıdır gulanacak fınansal tesvıklerde, her ne ka40 Ünıvenıtecndustrı ısbırlıgı kav dar vergı kolaylıklarının iaydaları var ramı surcklı gundemde tutulmalı ve ge olarak kabul cdılıyorsa da mevcut kaynıs bır kesımın bu konuda bılınçlenmesı naklara ılavetcn ctkın bır kontrol altında sağlanmalıdır devletın dogrudan subvansıyonu daha 41 Yabancı sermayenın yatırımların faydalı olacaktır da yerlı bır fırmayı kullanma zorunlu • Plandakı hedeflere daha kolay ulağuna ko>ut olarak ınusavır fırmaların sılabılmesı ıçın ozel sektorun ve ozelılklc A + G personelı ıstıhdamı veya unıver bankaların (tesebbus sernıayeM de dahıl) sıcclcrlc ısbırlığı konularına açıklık ge A + G ve A + G harcamalarına kaynak tırılmelıdır aktarımı sağlanmalıdır 42 A + G ıçın ınsan gucu arzı hızla • Ulkemızde yatırım yapacak yaban arttırılmalıdır 6 Beş Yıllık Kalkınma cı firmaların yatırımlarının belırlı ora Planı hedeflerı dogrultmunda hcr on bın nınının A + G harcamalarına kaynak kısı ıçın lw) yılda 15 arastırmacı yetıstırılccek sekılde arastırmacı sayısı arttırılmalıdır 43 Unıversıteendustrı ısbırlıgının yurutulduğu arastırma gelıştırme mer kezlerıne ılave kadro saglanmasına ça lışılmalıdır 44 Unıversıteendustrı mensuplarım daha <ık bır araya getırmek, karşılık lı bılgı alışvcrısı yoluyla ılışkılcrı gelıstırmek amacı ılc ıhtısas derneklerı, va1. Ilerı teknolop alanları ıçın en onem kıflar gıbı muesseselerın kurulması teşlı unsur, nıtelıklı ınsan gucudur Bunla vık edılmelı ve sanayıı temsıl eden mes rı yetıştırecek olan unıversıtelerın akalck tcşekkullen ıle unıversıteler arasındemık kadro ve laboratuvar olanakları da bolgescl danısma kurulları olusturul bakımından guçlendırılmelerını sağlaya malıdır cak destekler vc bunların sureklılığı sağ45 Bolgesel problemlerın en yakın lanmalıdır unıversıte tarafından çozulme^ı teşvık 2. Ilerı teknolojı alanlarında çalısan edılmelıdır yuksek nıtelıklı arastırmacıların "elıt" 46 TUBITAK, koordınasyon ve nıtelığının gcrcgı olarak başka ulkelerdeyonlendırme kurulu olarak bılımsel ve kı ne benzer sekılde maddı ve ozellıkle teknolopk arastırmalann koordınasyomanevı bakımdan tatmın edılmelerı nu gorevıne ağırlık vermelı, TUB1 gerekır TAK'a bağlı arastırma merkezlennın ba 3. Butun ılerı teknolojılerın etkın bır ğımsız arastırnu kurumlarına donuştubıçımde ıslenebılmelerı ıçın kuvvetlı bır rulmesı ıçın gereklı çalı;malar yapıltemel bılımler altyapısına ıhtıyaç vardır malıdır Bu ncdcnle temel bılımlerde nıtelıklı 47 Unıversıteendustrı ışbırlıgının kadroların yetıştınlmelen ve temel bıbır kanadı olan endustrı, A + G faaîıyet lım arastırmalarımn desteklenmesı, ılelerı ıle ılgılı genel felsefe vc slrate)ilen rı teknolojılerde gelısmc sağlanabılmesı belırleyıp A + G faalıyetlennın etkılı hale ıçın zorunludur. getınlebılmcsı ıçın gereklı duzcnlemc4. Ilerı teknolojı alanlarındakı A+G Ierı yapmalıdır Gereken hallerde kuçuk çalışmalarının desteklenmesı ıçın kurusanayıter sektor bazında ortak ara&tırma lacak fona yapılan çalıjmaların sonuçlagelıştırme bırımlerı kurmalıdır Bu du rından dogrudan yararlanma durumunzenlemeler, A + G taalıyetlerını metododa olan kamu kuruluşlarının yıllık but lop ve gereksınmelerının etkın bır bıçelerının, ozel sanayı kuruluşlarının cıçımdc kapsayacak bır duzcyde olmalı, rolarının bılırlenecek oranları ıle katılsanayı kuruluşlarında A + G talebıntn malarını sağlayacak yasal duzenleme yaarttırılmasına ımkân yaratılmalıdır pılmalıdır. 48 A + G faalıyetlcrını uluslararası 5. Sanayı kuruluslarının ılerı teknolojı bır standarda gore tanımlamak ve bu taalanlarında yapacakları A+G çalışmalanımın ulke çapında benımsenmesını sağ . rı yasal duzenlemelerle teşvık edılmelıdır lamak gerekmektcdır Bu tammların ısı 6. Ilerı teknolojı alanlarında ulusal ğında 1 BılımTeknolo|i Şurası'nda or kaynaklardan yararlanılarak yapılacak tayaçıkan A + Goncelıklerının Bılım ve atılımlara ek olarak Turk unıversıtelerıTeknolojı Yuksek Kurulu'nda gozden nın, arastırma ve sanayı kuruluşlarının geçırılıp karara bağlanması en kısa za NATO, AT gıbı ulkeler arası kuruluşlarmanda gerçeklcstınlmelıdır A + G, Teknoloji Teşvik 1 A + G Sisteminin Finansmanı olarak aktarılmast ve Turkıye'de A + G yapmaları özendırılmelıdır • A + G kuruluşlarının icvk ve ıdaresındc, uzun vadede stratejık ıhtıyaçlar ıle bırlıkte, endustrının yenılık ıhtıyacının, dısa'açılmanın doğuracağı netıceler goz onüne alınarak gereklı •yılestırmeler yapılmalıdır • Ûncelıkle ozel sektorun katılımını sağlayacak mevcut ve yenı rnodeller çerçevesınde, arajtırma kuruluşlarının, ıslevlerını etkın bır jekılde ıcra edebılmelerı ıçın, a) Araştırıcı personelın statülerı A + G iaalıyetlerının devamhlıâmı temın edecek sekılde lyılestırılmelı, b) btkın bır ınsan gucu planlaması yapılmalı, personelın seçımı, ucretı ve terfıınde lıyakat ve verim esas alınmalı, c) Ust ve dıger kurulujlarla ılıskısınde etkın koordınasyon sağlanmalı, d) A + G faalıyetlerınde plan ve prog ramlara dayalı olarak burokratık forma lıteler asgarıyc ındırılmclı, e) Bılımsel ve teknolojık değerlcndırme ve kontrol mekanızması kurulmalıdır 2. A + G Kuruluşlarının Sevk ve İdaresl 3. Teknoloji Itansferi • Teknolojı Transfen, A + G faaîıyet lerı ıle bırlıkte yurutulmelı, bırbınm ta mamlamalıdır Teknolojı transfcrını kolaylaştırmak ıçın, a) Bılgı ağları, , b) Patent arsıvı, c) Yabancı ulkelerdekı Turk asıllı bılım adamları vb kaynaklardan azami şekılde yararlanılmalıdır Bu mcyanda "lnnovatıon Center", "Tıncubatıon Ccnter" ve "Teknopark"ların kurulma sına baslandığı mevcut ortamda gereken yasal düzenlemelcr yapılmalıdır 4. TeşvikMevzuat • Mevcut yatırım teşvıklerı, A + G fa alıyetlerını dc hı/landıracak bır yapıya kavusturulmalı ve dığer tefvık onlcm lerının ılavesı ıle A + G sisteminin etkın lığı arttırılmalıdır 5. Yukarıdakı onerılere ılaveten A + G faalıyetlerını koordınc etmek uztrre "Bı lım ve Teknolo)i Bakanlığı"nın ve TBMM'de "Bılım ve Teknolojı Komıs yonu" kurulması fıkrı komısyonumuz ca benımsenmıştır Ortak öneriler İleri teknolojiler, savunma ca desteklenen projelere katılmaları ıçın gereken destek sağlanmalıdır 7. Sanayıde çalısan mühendıslenn, ılerı teknolojı alanlarındakı yenıhklerı ızlemelerı ve bılgılerını ycnılemelerı amacı ıle unıversıteler tarafından yaz okulu vb eğıtım programları duzenlenmelıdır. Enerji 1. Turkıye'nın artan enerji açığını, kendı kendıne yeterlı olma ılkesınden harekctle telafı etmek ıçın uzun vadelı ted bırler olarak ener)inın venmlı uretılmesı ve kullanılması konularında her turlu yenı teknolojılerden yararlanılmalıdır 2. Yerlı enerjı kaynağı rezervlerının gelıştınlmesı ve venmlı uretım yapabılecek hale getirilmesi ıçın arama ve uretım tek nolojılerının gelıştırılmesıne ağırlık verılmelıdır Bu maksatla kuruluşların A+G unıtelerının her bakımdan hızla takvıye edılmesı gereklıdır 3. Yenı ve yenılenebılır enerjı kaynaklarının bır an once kullamlır hale getırılebılmesı ıçın A+G faalıyetlerıne gereken onem verılmelıdır 4. Teknıklcrı gclışmcdığı ıçın henuz kullanılamayan duşuk kalorılı yakacakların kullanılmasını sağlayacak A+G faalıyetlerı başlatılmaiıdır 5. Emnıyetlı nukleer santrallar kurarak elektrık uretımınde hıdrolık potansıyelın tam kapasıte ıle kullanılması ıle bırlıkte nukleer enerjıden yararlanılması ıçın bır an evvel tesebbuse geçılmelldir 6. Her şeye rağmen enerjı açığının kapatılabılmesı ıçın ıthalı gereken enerjı çeşıtlerının seçımınde konunun teknık, ekonomık ve polıtık yonlerı lyı etüt edılmelıdır 1. Savunma alanında ihtiyaç duyulan ana silah ve malzemelerın A+G'ye dayalı olarak üretilmesi ileri ülkelerde bile en az 1520 yıllık bir süreye ihtiyaç gosterdığı goz önunde bulundurulduğunda ulkcmizde savunmanın ihtiyacına yönelik teknoloji olusturabilmek için uzun vadeli ihtiyaçlann belirlenmesı, bu faaliyetlerin temel Usı olarak degerlcndırılmektedir. Bu nedenle I.S.K.'nın uzun vadelı ana silah ve malzeme planını hazırlaması zorunluluguna ınanılmaktadır. 2. Daha sonra belırlenıp, yayımlanan uzun vadelı plandakı ıhtıyaçları oluşturan alt sıstemler ve bunların ıçerdığı tek nolojıler M S B'lıgı koordınatorluğunde, bu alanda bılımsel arastırma yapan ku rum ve savunma sanayı temsılcılerınden olusan bır komısyon tarafından degcrlendırılcrek oncelık sırasına konulmalıdır 3. Ikıncı maddede ıfadc edılen değerlendırmelere ışık tutmak amacıyla bu faalıyetlere paralel olarak TUBITAK tarafından dvnyada ana silah ve malzeme teknolojılerınde beklenen gelışmeler ve Turkıye'de bu alanda mevcut durumu saptamak amacı ıle bır envanter çalışması yapılması gerektığıne ınanılmaktadır 4. Belırlenen oncelıklı teknolojı alan larında, ulkede gereklı potansıyelı oluş turmak ıçın projelendırme faalıyetlerı MSB'lığı koordınatorluğunde, ılgılı ku ruluşlarla ısbırlığı ıle yurutur Gereklı go'rulurse gorevlendırme yoluna baş vurulur 5. Soz konusu teknolojılerın olusturulmasında NATO ve IEPG de yurutu İleri TeknolojUer