Katalog

19. CVel veya kamu sektorundc çalı şanların doktora yapmaları ozendırılme lı vt kolaylaştırılmalıdır vc bır yaptırırn cı mev/uata baglanmalıdır Çeşıtlı scbcplcrle yurtdışım gıden bılırtıcılerın gcrı gelmeltrı viglanmalıdır 20. B + Tdc ınsan gucu yetıştırnıck ıçın lısans ustu egıtıme ağırlık verılme lıdır Bırkaç unıvcrsıteyı lısans ustu cgı tım yapar halc getırmclı, hatta bu alan da ycnı unıvcrsıtclcr kurulrrulıdır I )ı ger unıversıuler guçlu oldukları dallar da lısans ustu egıtım yapmalıdır Yara tıtılıgı oruya koyucu ve gelıştırıu mu nakaşa etmeyı sağlayıu demokratık »r tam yaratılmalıdır Yurtıçınden veya yurtdısından ogre tım uyelerının dığer unıversıtclerde kısa surclı gorevlendırılebılmelerı ıçın mcv zuat uygun hale getırılmelıdır öğretım uyelerı dcrs vermekten çok araştırma yapacak zamana kavuşturul malıdır Araştırma yapan oğretım uyc lcrıne daha fazla ımkan sağlanmalıdır Lısans ustu tez vc çalışma konularının kalıte ve orıjınallıgı tıtızlıkle korunma lı vc uygulanmalıdır Insan gucu yetıştırme, bellı bır sıstem yaklaşımı ıçınde ele alınmalı, ıhtıyaylar lyı belırlcnmelıdır Insan gucu planlama sı çalışmasına başlanmalıdır, bu ış TU BITAK bişkınlıgında yapılmalıdır 1. Ulusal Fnformasyon Polıtıkasının* saptanıp / planlanıp / uyguianmaya başlanması artık cn kısa donemın en ıvedı hedcflcrındcn bırıdır Ulusal enformasyon polıtıkası, ulusal bılını pohtıkasından ayrı duşunulemez, onunla butunlcsık olarak ulusal ana planda ycr almalıdır 2. Fnformasyon konusundakı mev cut açıgımı/ı kapatıp, gereklı duzeye gc lebılmemız ıçııı bırıncıl sorun, konu ılc ılgılı mevcut hcrturlu kaynak.donanım, deneyım, bırıkım vb olanakların ulkc gcreksınmc vc koşullarına uygun bır bı çımde, eşgudum ıçınde planlanıp ulusal kullanıma açılamamasıdır Bu sorunun nedenı ısc, ulusal enformasyon sıstenıı planlaması yapıp uygulamaya koyacak bır orgut veya yapının bugune kadar oluşturulmamış olmasından kaynaklan maktidır Bır ulusal enformasyon sıstemı plan laımsı sureklı bır ışlemdır Planın uy gulanmasının koordıne edılıncsı vc ı/ lcnıncsı degışcn koşullara vc polıtıkı lara uyunuınıın sağlanması, gerektı^ın de yenı planlarm ha/ırlangiası itin bıı ulusal koordınasyon kuruluşuna ıhtıvae vardır Gercklı yasal duzcnlemcUrlt cıı formasyon sıslcmı ıle ılgılı dunyıdıkı yenı tck'iolo]ilerdcn ıstıfade edecek M ya r>7gun teknolojıler gelıştırecck boy le bıı kuruluş oluşturulmah vc bu ku rulusun temel gorevlerınden bırı dc ulu sal enformasyon polıtıkasını bclırlemek olmalıdır 3. Enformasyon sıstemının plınhıı masında uc temel patametrcnın dıkk\ te alınması gcrekmcktedır aLnfornıa'îyon kullanıcısı bFnformasyon ıçerıgı ctnformasyon sağlama vc yaynıa bı çımı fcnformasyon sıstemının tasarlanma sında aSıstemın temel mantıgı ve hedeflerı bEnforma.yon sektorunde bckle nen gtlışnulır ' cLnrormısvon kullanıcılarının ka rakterıstıklerı dMcvcut entormasyon altyapısı ' Dosya 3 Hazıran 1990 II. Enformasyon Slstemi Komısyon çalışmaları tıraıında etntormasyon sıstemının model lenmesı fOncelıklerın ve zaman çızelgesının belırlenmesı dıkkaıc alınmalıdır 4. Enformasyon sıstemının temel mantığı, uygun enformasyonun, uygun yer ve zamanda bulunabılmesı ve optı mal zaman, format ve malıyetle sağlanabılmesıdır Bu temel mantıktan hareketle sıstemın planlanmasında aToplumun enformasyon gereksı nımlerının belırlenmesı, bBelırlenen gereksınımlcre gore ge rekJı koşulların sağlanması, cEnformasyon kaynaklarının etkın kullanımının ozendırılmesı hedeflenmı lıdır 5. Mevcut enformasyon altyapısı oıellıkle * Insan gucu * Materyal, donanım, fızıksel durum * Örgutsel konum * Verılen enformasyon dokumantasyon hızmetlerı * Butçe vc odenekler açısından ınce lcnmelıdır 6. Planlamaya temel olacak mevcut enformasyon altyapısının saptanması, kullanıcı gerekstnımlerının ve sıstemdcn beklenecek pcrformansın belırlcnebıl mesı ıcın ıstatıstıksel çalışmalara en kı sa zamand < başlanmalıdır Enformasyon polıtıkası vc planlaması ıle ılgılı kalıu bır kuruluş bclırlenıp / kuruluncaya ka dar bu çalışmaların yapılabılmesı ıçın ılgılı kurulushrın (DPT, TUBITAK, YOK, TORB DIE, TSE, TAEK, Sana yı vı Tic un Bık , Fncr|i vc Tab Kıv Bak , TarımOtman ve Koy I>1 Bak Başbakmlık Basın Yayın Fnformasyon Genel Muduıluğu, TMMOB, vb ku rumların) u/manlarından bır ad hoc koınıu oluştuıulması, bu komıtenın yeterlı cleman vc k.n n ıkla desteklcnmcsı Bılım ve Teknolnp Yuksek Kurulu'na tcklıf cdılebılır So/ konusu komıtc mevcut altyapı ılc ılgılı araştırma ve ıntelemc c,a lışmalarını \onuerek koordıne cdıccgı gıbı uzun v ulclı enformasyon polıtıka sı vc planmı temel oluşturacak orta va dclı phn, buiçc vc standardızasyonla ıl yli calıvmilırı da başlatabılecektır 7. UniMrsıtclerarası lyı vc cn genış bır bılgı akısı vc yararlanma saglanma lı, ycnı bılgı vc belge saglamada sınırla ma, tasarruf dujunulmeden yıtırım nı telıgınde milı ımkân yaratılmılıdır 8. Hcr yerdc dokumantasyon mer ke/ı ycrınc mcrkcvı bır dokumantas )on mcrkı/ı kuıulmah vc bu mcrkczlc burun unıvcrsıtı'lcr arasında bır bılgı agı kurulmalıdır Bu sıstcm, carı paralarla dcgıl, yatınm kaynaklan ılc gcrccklcj tırılmelıdır Unıversıtelenn dergı ve kıtapla bcslenmesının yolu, mutlaka bulunmalıdır Ta;ra unıversıtelerının kutuphanelerıne nıtelıklı eleman sağlanmalıdır 9. Unıversıtelerdekı enformasyon sıstemlerınde standardızasyona gıdılmelı dır 10. TUBITAK'ta bılgı tarama hızmetlerı, unıversıtc araştırıcıları ve devlet ku ruluşla'nna bedava veya ucuz bır fıyatla yapılmalı, bunun ıcın dt TUBITAK'a ek destek sağlanmalıdır 1. lurkıyt nın diL,cr ulkclcrle, hangı alanlarda bılımsel ve teknık ışbırlıgı yapmasına eerek duyuldugunun ayrıntılı bır sekıldc Mİırlenmesı, Belırlenen alanlar ıcın ulusal çıkarlar doğrultusunda oncelıkltrın belırlenmesı, Öncelıklen belırlenmış alanlarda ışbırlığının hangı kuruluşlarımız aracılığıyla yapılacagının tespıt edılmesı, gcrck mektedır Bunun ıcın, mevcut durumun belırlenen amac vt ılkeler doğrultusunda bır bılımsel degerlcndırmeye tabı tutulma sı faydalı olacaktır 2. B + T'de Dıj Ilışkılcr Komısyonu ya da Arajtırma Grubu TUBITAK bun yesı ivinde kurulabılır Dışışlerı Bakan lığı, DPT, YOK vc ılgılı dıger kurum vc kurulusların temsılcılerınden olu^a bılecck bu komısyon, anılan kurumlar arası koordtnasyonu gerçeklcştırebılecek çalı^malar ve bu konuda Bılım Tcknolo|i Yuksek Kurulu (BTYK) gun demkn ıçın ha/ırlıklar yapibılır J. Uluslararası B+T Işbırlıgı ve Tek nık Yardım konusunda bır bılgı bankası olusturulması faydalı olacaktır Yeterlı kjynak vc destek sağlandığı takdırdc TUBITAK tırafından oluşturulabılır 4. Dı> tcmsılcilıklcrımızde Bılım Pcknolo)i ataşclıklcrı oluşturulmalı vc bu kadrolara atamalaı bılımsel krıterlcrc gorc yapılmalıdır 5. B + T'dc uluslararası ılışkılerımız Bılım Teknolo|i Yuksek Kurulu'nun bır toplantısının tck gundem maddesı olma lıdır Dışışlerı Bakanlıgı, TUBITAK ve DPT'nın ortaklaşa hazırlayacagı gun dem dokumanı, toplantı ıçın ^ok lyı bır hazırlık olarak duşunulcbılır DPT tek nık yardım konusunu ışlerkcıı, TUBI I AK bılımsel ışbırlıgı konusunda tartış ma dokumanına katkıdı bulünabılır 6. AT A + G Programları, COST ve LUREKA gıbı Avrupa'nın bılımsel \e tcknolojık uluslararası ışbırlıgı program larına ctkın bır şekıldc katılabılmek ı^ın, ulke çapında yaygın tanttım, gereklı but III. Uluslararası çenın ayrılması, kurumlararası koordı nasyonun kurulması, 7. Teşvık tedbırı olarak * Bılımsel temaslar ıçın yurtdışına çı kışlarda Konut I onu alınmaması, * Bılımsel toplantılara katılımın ko laylaştırılması ıçın ızın ışlemlerının basıtlcstırılmcsı, * Işbırlıgı anlasmaları çcrçevesınde alı nan hıbe arav gcreç ve sarf malzemesı nın ıthalının kolaylaşunlmisı, 8. NGO'ların (hukumct dışı orgut lcr) uluslararası ılışkılerdekı rollerının onemı ortadadır Ayrıta, NGO'lar, ul kemızın tanıtılması bakımından da ıh mal edılmemesı gereken kurumlardır Bılım sahasında faalıyet gosteren NGO' ların bır an cvvel ulkcmızde kurulması ıçın gereken teşvık ve duzenlemelerın yapılması Bılımsel derncklerımızın uluslararası kuruluşlara uyelıklerı konu sunda gereklı malı desteğın sağlanması, 9. Turkıye'de çıkarlanmız dogrultu sunda başlatılmış bulunan projelere, uluslararası alanda surdurulen benzer ça lışmalar ıle eşgudum kurulmak suretıy le destek sağlanması ve yurtdışında su ren bu faahyetlerden yararlanma yon temlerımn araştırılması, 10. Uluslararası duzeydekı toplantılara uygulamaya donuk bakanlık ve kuruluş temsılcılerımızın de katılmasının temı nı ve genelde bu toplantıların ızlenmcsınde sureklılığın sağlanması, 11. Bılım ve teknolojıde meydana ge lcn degışıklıklenn sureklı olarak ızlen mesı ve ulusal teknolojık enformasyon sıstemınc aktarılması, 12. Uluslararası bılımsel kuruluşlarda Turkıye'yı temsılen uye olan karrftı ya rarına kurulmuş derneklerın uyesı ol dukları uluslararası kuruluşlara olan yıl lık aıdatlarının devlet tarafından karşı lanması, yararlı faalıyetlerdır IV. B+T'de Sosyal ve Kültürel Boyut 1. Bılım, uygun bır kultur ortamın da gelışır Bu scbeple, gelışmış ulkelerın yaptıklan gıbı, her şeyden once bılım adamları (pozıtıf, sosyal beşerı bılım adamlan) maddı vc manevı yonden onore edılerek onlara uygun bır bılımsel qrtam yaratılmalıdır 2. Dunyada, ozellıkle Batı'dakı bı lımsel gelışme ve değışmelerı yakından ızleyebılmek ıçın, bılımsel kıtapların vc penyodıklerın orıjınallen veya tercumelcrı bır merkezde toplanmalıdır 3. Bılımsel gclışmelerı ızleyebılmelerı ve oncelıkle yabancı bılım merkezlerı vc çevrelenylc tcmas kurabılmelerı ıçın, p<v zıtıf, sosyal beşerı ayırımını yapmadan zaman zaman bılım adamlarımız yurtdışına gondcrılmclıdır 4. Yetışmelen ıçın yurtdışına gondc rılen lısansustu ogrencı sayısını po/ıtıf, sosyal beşerı bılımlcrde arttırmak gere kır Ancak, yurda donuşlerındc daha ve rımlı olmaları ıçın, onlar u/manlık alan larında ıstıhdam cdılmelı vc ıhtısaslan nı yaptıkları ulkelerle temaslarıra surek lılık kazandırılmalıdır 5. Bılımsel duşuncc surcçlerının ku çuk yaşlarda kazandınlması gcrektığı varsayımından çıkarak, araştırıcı çotuk lar yetıştırmenın onem ve yonıemlerı konularında anababalar, ana baba okul ları ve TRT kanalları ıle eğıtılmelıdıı 6. Bılımsel araştırmaya yatkın kışı ler yetıştırcbılecek cgıtım yontemlerı, kuçuk capta, uzun ve orta vadelı deney scl araştırmalar olarak denenerek, başa rılı olanlaı ba/ı ılk vc orta egıtım ku rumlarında uygulamaya konulabılır 7. Gençler kışısel ılgı vc yetenckle rı, ış olanakları ve değışık ışlerın nıte lıklerı konularında bılgılendırılıp, meslek seçımınde yonlendınlmelıdır Ayrıca burslarla, sosyal bılımler gcnçler ıçın çe kıcı kılınmalıdır 8. Tarıh boyunca toplumun kultur konusunda aydınlatılması ve bılımsel, tcknolojık ve kulturel bılgılerle donatılması hcr zaman olumlu sonuç vermış tır Bılımsel ve teknolopk gelışme, kulturel gclışmcyı, buna karşılık kulturel gelışme de bılımsel ve leknolo|ik gelış meyı etkıledıgındcn, bıl>m vc tcknolo)iye yapılan yatmmlann benzerının kul turcl alana da yapılması gerekır Bu da Dıl, dın, tarıh, felsefe, sanat, çevre bılı mı, kutuphane, dokumantasyon, arşıv, edebıyat, muzık, folklor, gelenekler, temaşa, kukla, Karagoz, ortaoyunu, tıyatro, sınema, plastık sanatlar, Turk susleme sanatı, Turk halk muzığı, muze ve bılım muzelerı kurulması, radyo ve TV yayınları gıbı konuiarda bılımsel ve teknık arastırmalarla olur 9. Bılımsel, teknolojık ve kulturel araştırma ve calışmayı ustlenecek 'Insan'a onem vermek ve ona yatırım yapmak gerekır Bunun ıçın de, TUBITAK ornegınde oldugu gıbı, sosyalbeşerı bılımlerı kapsayan bır kurumu, ya TUBI TAK bunyesınde, ya da mustakıl olarak kurmak, son derece ısabetlı bır davra nış olacaktır Hatta daha ılerı sevıyede Turk bılım akademısı kurulmalıdır 10. Kultur kavramının en onenılı ıkı ogesının toplumun ınanış ve buna buyuk olçude dayalı olan davranış bıçımlerı olduğu dıkkate alındığında, toplumun dunya goruşunu gclıştırmcdc bılı nen en geçerlı yolun eğıtımden geçtığı açıkça anlaşılır Ancak, geleneksel eğı tım sıstemının, bır kışıden dıgerlenne verı, bılgı aktarımı surecı, gunumuzde yerını ılerı egıtım teknolojılerının yenı yontemlerınc bırakmaktadır Yenı telefon teknolojısı uygulamaları, yenı kab lolu televızyon teknolojısı uygulamala rı, optık fıber ve uydu teknolojisı, bıl gısayar desteklı egıtım teknolo)isı, vıdc oteks, optık dısk ve elektromk tahta gıbı ycnı uygulamalarla daha genış kıtlelerın, daha kısa zamanda egıtılmesıyle, bılgı çagının ınsamnın yetıştırılmesı ve rasyonel dunya goruşunun daha yaygınlaşma sı sağlanmalıdır 11. Ulkenın genel eğıtım ve kultur duzeyını yukseltecek alanlarda, venı ve ılerı teknolo|inın ıthalı ve kullanımın dan kaçınılmamalıdır VI Beş Yıllık Plan Ozel Ihtısas Komısyonu raporunda aynen denıldıgı gıbı, Turkıye'de bılım teknolojıdc, bılımsel duşuncc tar /ının benımsenmcsı, kamu ve o/el sek torun cn kucuk bırımlerıne kadar kal kınmamız, gclışmemız vc yuksek mede nıyete sahıp bır ulkcye donuşmemız ıçın mutlaka bılımsel duşunce yaklaşımının hem uzun, hcm orta vadelı pro)elerımız de, hem de gunluk hayatımızda benımsenmesı ve uygulannıası ttmel duşunccsının yeıleşmesı gcrcktır Bu amaç ıcın, » basın yayın ımkânları, unıversıteler, ka mu ve ozel kuruluşlar bırkaç yıl sure cek bağımsız bır kampanya hareketı ıçınde olmalıdırlar Gıderek bu, surek lılık kazanmalıdır' 12. Bılım ve sanatta yaratıcı ınsan gu cu yetıştırmek uzcre cğıtımogretım programlan u/crınde çalışmalar yipıl malıdır 13. Gençlerc Turk bılım adamları ta nıtılmalı, bılımın sonucları her sevıyedckı halka ındırılmelıdır \4 Bılımscl ve ttknoloıık gelışmclc rın gırışı ıle toplumsal deger yargıları uzcrındc dogacak tahrıbatı onleyicı eğı tım tedbırlerı ortava konmalıdır Dcvamı hafuyaJ