Katalog

KISA KISA Suyu arındıracak yeni yöntem I ISAAC ASIMOV sraıl'de Volcanı Center'dan Prof. Aurel Acher ve VVeızmann Enstıtusu'nden Prof. Yehuda Mazur, kırlı suyun arındırılması ıçın fotokımyasal pratık bır yöntem gelıştırmek uzere çalışıyorlar Klor veya başka bır klmyevl madde kullanımına gerek bırakmayacak bu yaklaşım, lağım sularında toksık mıkroorganızmaları da yok edebılır Yenı teknolojı sonradan guneşe bırakılacak suya çok az mıktarda ippm'den daha az mavı metılen eklenmesını önerıyor Boya, ışıkenerjısını emer ve sonra da bu enerjıyı suda erıyık halde bulunan oksıjene aktarır Bunun sonucunda yuksek oksıjen enerjısı temas ettığı her mikroorganizmayı öldurebılecek guçte bır oksıdan elde edılır Bu şartlar altında suyun guneşte bır saat bırakılması, bakterı kolıform, enterroccoccı, vs bınlık orandan fazla, genellıkle klorlamaya dayanıklı polyo vırusunu de 100 oranında azaltır Bu uygulamadan sonra lağım suyundakı mıkrop sayısı lyı nıtelıklı taze su kaynağındakı sayıyla karşılaştırılabılır Araştırmacılar şu sıralar ışığı mavı metılenden daha etkılı bır şekılde yuksek oksıjen enerjısıne çevırebılmek ıçın boyayı sentetık hale getırmeye çalışıyorlar Bu, yenı su arındırma metodunu gerek ekonomık, gerekse de çevresel açıdan daha çekıcı kılacaktır D Karadaki yumurta İskoçya'da 338 yıllık sürüngen fosili bulundu. Fosil deyip geçmeyin, sürüngenler olağanüstü önemli yaratıklardır Çeviri: Ali Kaleli G G elıştırılen basıt ve kolay uygulanabılen bır yöntemle kalp krızının (myokard enfarktusu) erken tanısı yapılabılmekte Hazırlanan toz karışımın kullanılmasıyla, her doktor yırmı dakıkayı geçmeyen bır sure ıçınde hastanın kalp krızı geçırıp geçırmedığını anlayabılecek Kullanılan karışım, hastanın kan ve ıdrarındakı kas kökenlı hemoglobın ve myoglobın mıktarını belırlemektedır Bu mıktar, kalp krızı geçırmekte olan hastada 520 kat artmaktadır Yöntemı uygulayabılmek ıçın hastadan alınan kan ve ıdrar örneklerının, bır pıpet yardımıyla, hazırlanan tozla karıştırılması gerekır Karışım sonucunda oluşan çökeltının özellıklerı gerçek myoglobın duzeyı hakkında bılgı vermektedır Gelıştırılen bu yenı tanı yöntemının, radyoimmınolojik yöntemler kadar duyarlı olmasının yanı sıra, zaman kazandırıcı ve oldukça basıt olduğu vurgulanmaktadır (SCIENCE in the USSm Yirmi dakikada teşhis eçen ay Cambrıdge Regıonal College'dan T. R. Smfthson, İskoçya'da bır surungen (Reptıl) fosılı bulduğunu bıldırdı, bu fosıl, bu gune kadar bılınen en eskı surungen fosılıne benzıyor 338 milyon yıllık olmalı Aslında bu pek o kadar önemli bır şeymış gıbı durmuyor, çunku çoğumuz sürungenlere önem vermeyız yılanlar, kertenkeleler, kaplumbağalar, tımsahlar bızı ılgılendırmez Ne kı onları yok saymakla yanlış yaparız, çunku surungenler, olağanustu önemli yaratıklardır Nıye önemli olduklarını anlamak ıçın bıraz gerıye gıdelım 450 milyon yıl kadar önce Dunya henuz 4 000 milyon yaşındaydı ve en az 3 000 milyon yıldır Dünya üzerınde yaşam vardı Ama butun bu zaman boyunca yaşam, sadece ve sadece suyun içlnde surmuştu Kuru kara sterıldı 450 milyon yıl kadar once, kıyıda Ilk bıtkıler ortaya çıkmaya başladı ve gelgıt bölgelerı yeşıllendı En erken kara bıtkılerımn köklerı ve yaprakları yoktu, ama, evrımın baskısı ıle kökler, yapraklar ve gövdeler oluştu, 400 milyon yıl önceye gelındığınde ılk ormanlar karayı kapladı Böyle balıklar karada gıtgıde daha uzun sureler kalabılme yeteneğı gelıştırdıler Suyun dışında solumalarını sağlayacak ılkel akcığerler gelıştırdıler Bunlar, ılk olarak 370 milyon yıl önce ortaya çıktıkları sanılan "amfıbıyen"lerdır Amfıbıyenler, ılk buyuk kara yaratıklarıdır Bazılarının boyu ve görunumu bugunku tımsahlar gıbıydı ve haylı urkutücu yaratıklardı Ne kı bunların da önemli bır kusuru vardı Yumurtalarını suda yumurtlamak zorundaydılar ve ergenlığe doğru gelışme surelerı boyunca balık kalıyorlardı Bugun en lyı bıldığımız amfıbıyenler kurbağalardır. Kurbağa yumurtalarından ırıbaşlar çıkar ve bunlar yavaş yavaş kurbağaya dönuşur Yanı sözun kısası amfıbıyenler suya bağlı ıdıler ve tam anlamıyla kara yarattığı değıllerdı Daha sonra ıse sürüngenler geldı, surunge'nler yenı bır tür yumurta ortaya çıkardılar, bu yumurta amnıon adı verılen karmaşık embrıyonık membranlar ıçerıyordu Yumurta, ıçerı havanın gırıp çıkmasına ızın veren, ama suyu geçırmeyen bır kabuğa sahıptı Içınde gelışmekte olan embrıyon ıçın yeterlı su vardı, atıklar ıse amnıon ıçınde birıklyordu İşte bu "amnıot yumurta"y* karada yumurtlamak ve bu yumurtanın ıçındekı yavrunun karada çıkması mümkundu, böylece sürüngenler, ılk sahıcı kara omurgalıları oldular 250 milyon yıldan fazla bır süre surungenler karaya hâkım oldu Dunyada gelmış geçmış en görkemli yaratıklar sürungenlerdendı, bugun onlara dlnozor dıyoruz Kuşlann da aslında modıfıye olmuş surungenler olduğunu hatırlamak önemlıdır Kuşlar sıcakkanlıdır, tuylerı vardır, fakat kuşlar da bır amnıonlu surungen yumurtası yumurtlarlar Memelller de modıfıye olmuş sürungenlerdır Memelıler de sıcakkanlıdır, kılları vardır, ama ılk ortaya çıktıklarında bundan 200 milyon yıl kadar önce, onlar da amnıonlu bır surungen yumurtası yumurtluyorlardı Kuşlarla memelıler başarılı olmadılar, buna karşılık sürüngenler Dunya'ya hâklm oldu. Kuçuk yaratıklardı ve pek göze çarpmadıkları ıçın de yaşamda kalabıldıler Bunlar, bugunku serçelerle sıçanların eşdeğerlısıdır, buyuk surungenlerın gölgesınde varlıklarını surduruyorlardı Şayet bundan 65 milyon yıl once bır asteroıd çarpması sonucu dınozorlar yok olmasaydı, belkı de kuşlarla memelıler hâlâ esamesı bıle okunmayan yaratıklardan kalacaklardı Bız dahıl her şeyı mumkun kılan ışte bu amnıot yumurtanın gelışmesı olmuştur Dolayısıyla en eskı surüngenın fosılını bulduğumuzda, elımızde karada yumurtayı ıcat etmış olan yaratığın kalıntılarını tutuyor olabılırız, kı, bu fevkalade önemlıdır Sürüngenler sahnede Yaşam ve kara Yaşamın karada ortaya çıkması nıçın bu kadar uzun zaman almıştır? Bır kere kara, dost değıl duşman bır çevredır, yerçekımı guçludür, sıcaklıklar aşırıdır, kuruyup gıtme olasılığı yuksektır Yaşamın bütun bu guçluklerın ustesınden gelebılecek donanımı gelıştırebılmesı, bınlerce milyon yıl almıştır 50 milyon yıl boyunca bıtkısel yaşam karada tecrıt halınde surdu Sonra onu hayvanlar ızlemeye başladı Bıtkıler bol besın oluşturuyordu ve kara yaşamına dayanmanın yollarını gelıştırebılmış olan her hayvan serbestçe çoğalabılmekteydı Karada, ortaya çıkan ılk hayvanlar, ılkel örumcekler, akrepler, salyangozlar, solucanlar ve nıhayet böceklerdı Bunların hepsı de mınık yaratıklardı Mınık olmak zorundaydılar kı yerçekımının gucü fazla gelıp onları hareketsızleştırmesın Buyuk kara yaratıklarının gelışmesı ıçırr kollar ve bacaklar, ayrıca kemıklerın sertleştırdığı gövdeler gerektı Kısacası, omurgalılara, ıhtıyacımız vardı Dört yüz milyon yıl önce pek çok omurgalı mevcuttu, ama hepsı de suyla yaşıyordu Bunlar balıklardı ve Dunya okyanuslarına hâlâ balıklar hâkımdır Bazı balıkların yuzgeçlerı ıncecıktı, bu yuzgeçler sadece gövdeyı yönlendırmeye ve one doğru ıtıcı guç vermeye yarıyordu, bazı balıkların yuzgeçlerı ıse kalın, etlıydı, âdeta mınık bacakları andırmaktaydılar Bu etlıyuzgeçlı balıklar, genel olarak ötekı balıklar kadar başarılı değıldıler, ama bır avantajları vardı Içınde yaşadıkları su acılaştığında ya da kuruma tehlıkesı başgösterdığınde, surüne surune karayı aşıp daha buyuk başka bır suya erışebılıyorlardı Günde bir havuç olesterole karşı savaş açtıysanız, havuç, lahana ve soğan yıyın, çunku hepsı de kan kolesterolunu duşurucu "kalslyum pektat" ıçerırler Yakın zamanda yapılan bır çalışma 3 hafta boyunca gunde ortalama 200 gr havuç yıyen sağlıklı kışılerın kan kolesterol duzeylerının % 11 oranında duştuğunu bıldırıyor Kalsıyum pektat safra asıtlerı ıle bağlanıyor Karacığerde kolesterol safra asıdı yapımında kullanıldığından, kana daha az kolesterol verılıyor Sonuçta kolesterol duzeyı duşuyor Ayrıca soğan, lahana, elma greyfurt, fasulye, yulaf gıbı bıtkılerın de kolestrolu duşurucu etkılerı bıldırılıyor (e.k.) K