Katalog

TŞ SAÖLIĞI Dişlerdeki renklenmeler neyin habercisi? Belki de zehirleniyorsunuz, ama farkında değilsiniz... Çeşitli işkollarında metal ve kimyasal maddelerden etkilenmeler, dişlerden ve ağız içi değişikliklerden saptanabiliyor... Celâl Nefesoğlu Kartal Meslek Hastalıkları Hastahanesl Dlş Heklml Meslek hastalıkları 1246'dır S S K verılerıne gore 1973 yılında toplam meslek hastalıkları sayısı 208, 1974 yılında 150 vaka olarak bıldırılmıştır Meslek hastalıkları hastanelerı çalışmaya başladıktan sonra, yılda gorulen vaka sayısı bır tek hastane ıstatıstığınde bıle 1980 yılından sonra ıkı mıslıne ulaşmıştır Sonuç olarak bu konu ıle uğraşan kuruluşların sayısı arttıkça, halkımızın sağlığı açısından konunun ne kadar onemlı olduğu da daha ıyı ortaya çıkacaktır ! I şyerı ortamından kaynaklanan bedensel ve ruhsal hastalıklara meslek hastalıkları adını verıyoruz Meslek hastalıkları çok uzun surelı etkilenmeler sonucu ortaya çıkabıleceğı ıçın hasta durumunun farkına varmayabılır Duzenlı muayeneler esnasında tesbıt edılen kuçuk bulgular bıle kesın tanıya yardımcı olur Klınık muayeneler sırasında ağız ıçı yumuşak dokularda ve dıslerde gorulen değışık bulgular sırasında kesınlanısı ıçın laboratuar tetkıklerıne başvurulmdlıdır Mesela kurşun ışleyen bolumde çalışmayan, ancak kurşunla çalışılan bolume yakın yerlerde çalışan ışçılerde de kurşun zehırlenmesı gorulmuştur 40 mıkro gramdan fazla bulunan kurşun sevıyesı tehlıkelıdır Kurşun vucuda solunum yolu ıle alınır, akcığerlerden kana karışır, çalışırken sıgara ıçılırse kana karışma daha çabuk olur Sındırım yolu ıle alınan kurşun daha az onemlıdır Derı yolu ıle vucuda organık kurşun (kurşun tetra metıl) gırebılır, kurşun motorlarda vuruntuyu onlemek ıçın benzıne karıştırılır Ayrıca akaryakıt tanklarının temızlenmesınde kullanılır Sağlıksız Işyerierinde çalışan Işçller meslek hastalıklanndan yakalannı kurtaramıyorlar Laboratuvarda kan tahlillennde kurşun oranı %40'ın altında çıksa bıle, kurşun kemiklerde depolanabılıyor mada, soğutma sanayıınde, alımınyum elde edılmesınde temızlık tozlarının yapımında kullanılan fluorum absorbsı/onuna (emılımı). bağlı olarak ıskelet dokusu ve dıslerde guve yenığı gorunumu şeklınde kahverengı lekeler meydana gelır Bu lekeler bu ışyerierinde çalışan kadın ışçılerın çocuklarını emzırıyorlarsa çocuklarında da ortaya çıkabılır Dıslerde gorulen bu değışıklıkler, butun ıskelet dokusunu tutan patolojık değışıklıklerın de belırtısıdır Fluor ışleyen fabrıkaların cıvarında oturanlarda, bu ış yerlerınde çahşmasalar bıle fluorosıs gorulebılır Fosfor uretımı, fosforlu bronz yapımı, donanma fışeğı, duman çıkarıcı maddeler, yangın bombası, ışaret fışeklerının yapımında kullanılan beyaz fosfor, gubre sanayıınde, fosforık asıt ımalınde kullanılan klorlu fosfor ve kıbrıt fabrıkalarında kullanılan tetra fosfor trı sulfıt etkılenmelerınde, dışetlerınde kanamalar, ağızda yaralar oluşur Etkılenmenın ılerlemesı sonucu alt çene kemığını besleyen damarların tıkanması ıle beslenemeyen kemık dokusunda olu kemık sahaları oluşur Çok sınsl ılerleyen hastalıkta, hasta ılk beş sene rahatsızlığının farkına varmayabılır Sonrakı devrede dıslerde sallanmalar, çene kemığınden ıltıhabı akıntıyla beraber ortaya çıkan kötu koku, hasta ve çevresı ıçın tıksındırıcı olur Bu bolgeden kaynaklanan ınfeksıyon nedenı ıle septısemı menenjıt gıbı ıkıncı hastalık nedenı ıle olum oranı %20'dır "Ne iş yaparsınız?" Meslek hastalıkları uzmanı Ramazzini, "Ne iş yapıyorsunuz" sorusuyla daha doğru teşhis konulacağım Savunuyordu ıpokrat kurşun zehırlenmelerını saptayan ılk hekım olmuştur Roma ımparatorluğu donemınde bıtkısel zehırler ve arsenık bulunmuş, Juvenal, (IS 6014) demırcılerde gorulen göz hastalıklarını, ayakta çalışanlarda oluşan varıslerı tespıt etmıştır Galenos, Tırol maden ışletmelerınde çalıştığı yıllarda yazdığı "De Morbıs Metallicis" ısımlı kıtabında maden ışçılerınde gorulen akcığer hastalıklarını nasıl teşhis ettığını yazmıştır (1540) Meslek hastalıklarının kurucusu sayılan Bernardıno Ramazzini 1713 yılında yazdığı "De Morbıs Artıfıcum Diatriba" ısımlı eserınde bu konunun dıkkatını tesadufen nasıl çektığını soyle anlatıyor "Yaşadığım bu sıkıntılı şehırde lâğımlar her uç senede bir temizleniyordu. Evımi temızlemeye gelen adamın çalışması dıkkatımı çektı, gayretlı fakat endışe ıçındeydı Zavallı adar.ıa nıçin daha sakın ve kendını zorlamadan çalışmadığını sordum Çalıştığım yerde dort saatten fazla kalmayı tahayyul etmek bile zordur. Bu korlukten farksızdır' dedi. Adam dışarı çıktığında gozlerını kırmızı ve donuk buldum. Başka bırçok şıkâyetlerinin yanında gozlerının ağrısının hepsınl unutturduğunu soyledı Şehirdekı dılenciler arasında yaptığım soruşturmada onceden bu ışı yaptıklarını tespıt ettım." Ramazzini hekımlere hasta muayene ederken, Hipokrat zamanından berı sordukları sorulara bır de "Ne iş yaparsınız?" sorusunün eklenmesıyle, ınsanların dertlerıne doğru teşhis konulacağım ve ıstıraplarının gıderılecegını soylemışlır Ramazzini, işyeri ve işçi sağlığının esaslarını saptamış, aksayan yonler duzeltılırse ış verımının artacağını soylemıştır D Cıvalı mesleklerde tehlike Cıvalı maden cevherının çıkarılması ve ışlenmesı cıva destılasyonu ve fabrıkasyon artıklarından cıvanın gerı kazanılması, amalgam ve cıva bıleşıklerının elde edılmesı, cıva lambaları, televızyon tuplerı, röntgen tuplerının flamanlı elektrık ampullerının yapımı, olçu aletlerının yapımı, cıvalı tarım ılaçiarının yapımı, dış hekımlığınde fotoğraf laboratuvarlarında çaiışanlar cıvadan etkılenebılırler Bu mesleklerde çalışanlarda erken bulgular olarak, ağızda metal tadı, hıper salıvasyon (tukurukte çoğalma) cıva stomatıtı nefes borusu ırrıtasyonu görulur Bır yıldan uzun surelı zehırlenmelerde, dış etlerınde cıva çızgısı, stomatıt, toplu dış kayıpları, dıslerde once sallanma kısa sure sonra da sallanan dışlerın yerınden çıkması, yutakta kızarıklık, ağız koşesı ve dılde tıtremeler, konuşma bozukluğu saptanabılır Kronik kurşun zehirlenmesl Endustrıyel zehırlenmelerde, dıslerde, dış etlerınde ve ağız ıçı yumuşak dokularında meydana gelen değışıklıkler ağız ıçı muayene esnasında fark edılebılırler Mesela aku yapımı, kurşun, kaynak ve dökum ışlerı, kurşunlu boya yapımı ve kullanımı, emaye yapımı, matbaa harfı dokumu, kurşun ızabesı ışlerınde çalışanlarda kurşundan kronik olarak etkılenenlerde, dış etlerınde mavı çızgıler, dışlerın dışetlerı ıle bırleştığı kısımlarda kurşun sulfur bırıkmesıne bağlı grımsı sıyah tabaka oluşur Kronik kurşun zehırlenmesı, meslek hastalığının en çok gorulenıdır 100 cm 3 kanda H Dişleri boyayan diğer madde Dışlerın boyanmasına neden olan dığer kimyasal maddelerden bırısı de kadmıyumdur. Kadmıyum, motorda otomobılde, çelık endustrısınde, elektrık ve nukleer santrallarda aydınlatmada kullanılır Kadmıyum buharlarının solunum yolundan alınması ıle dıslerde sarı halkalar meydana gelır Bu sarı renklı boyanmalar en erken ıkıncı seneden sonra kronik etkılenme ıle olur Sarı renkte boyanmalar nıtroz gazları (NO) (NO2) (N2) (N 2 O5) etkılemesı ıle olur Bu gazlar, kımya sanayii ışkolunda, tahta depolamasında, tekstıl sanayıınde çalışanlarda en erken bır yıl sonra ortaya çıkar lekeler aynı zamanda cılt ve saçları da tutar Yasal önlemler ekslk Meslek hastalıklarında yasal yetersızlıkler bazı maddelerın meslek hastalığına yol açtığının tartışma konusu olması, ayrıca her yıl 200 ıle 1000 arasında yenı kimyasal maddenın pıyasaya surulmesı, bu maddelerın ınsanları ve çevreyı ne olçude etkıledığının bılınmemesı, sorunu çozuiemez duruma getırmektedır ILO (Dunya Çalışma Örgutu) tarafından kabul edılen toksık madde sayısı Uzun yıllar bir oto fabrlkasında çalışan bir işçinln dişlerinde kurşun etkılenmeleri görulüyor Oto işçisl, fabrtkanın kurşun ve anOmon Işlenen bölumunde çalışmadığıhalde, kurşunu dolaylı olarak almış. Başka hangi meslekler? Metal endustrısınde kayganlığı sağlayıcı olarak uranyum heksafluorun uranyum ızotoplarına ayrılmasında, cam uzerıne yazı yaz 11