Katalog

SAGLIK HABERLERI SAYFASI Türkiye'de organ nakilleri ve ahlaki engeller. •• İslam inanışları, ölüden organ nakline izin vermesine rağmen, eski ahlaki değerler geçerli hâlâ... Edip Emil öymen eçen ocak ayında bazı Turklerın de adlarının karıştığı böbrek satışı skandalı uzerıne, ingiltere hükümetf derhal bır yasa tasarısı hazırladı Avam Kamarası'na sunulan tasarı yasalaştı ve 31 temmuzdan ıtıbaren de yurur'uğe gırdı Buna gore artık organ naklı amacıyla dahı olsa organların para karşılığı alınıp satılması yasaklanıyor Ocak ayından bu yana özelllkle bobrek bağışlarının sayısını dahı etkıleyen bu sorunlara ve bu konuya Türkiye'de nasıl yaklasılıyor? Ingılız Ulusal Böbrek Araştırma Vakfı, böbrek naklı ve böbrek bağışı konusunda, "donör" denen verıcılerle, doktor ve hastaneler arasında, yanı alıcılar arasında arabuluculuk yapıyor Böbrek hemen her gun çbk sayıda kışının gereksınme duyduğu bır organ, ama verenı az Kan vermek gıbı değıl böbrek vermek Kan, vucutta yenıden yapılıyor Böbrek ıkı tane Bırinı verdınız mı geriye bır tane kalıyor Vucudun tam lyı çalışma8i ıçın ıkı böbrek gerek Bır tanesı bır aşamada az gelebılır işte bu nedenle, böbreğe gereksınme duyanların başvurabıleceklerı bır adres Böbrek Araştırma Vakfı Ancak geçen 6 ay ıçınde vakfa böbrek bağışı sayısında buyuk bir de azaima söz konusu Böbreklerını sırf parasızlıktan satışa çıkartanlar olduğu, bazılarının Londra'yâ kadar gelerek özel bır hastanede böbrek naklınde kullanılmak üzere bobreğını sattığı televızyon ve basın tarafından gunlerce anlatıldıktan sonra, böbrek bağışları da hızla azalmış Oysa bağış ıte tıcaret arasında buyuk fark var Buna rağmen bağışlar dolayısıyla böbrek naklı amehyatları azalmış Rakamlar şöyle 1988'ın aynı dönemıne bakışla, 1989'un ılk 4 ayında yuzde 11 azalma var Nısantemmuz arasında da yuzde 5 bır azaima var Vakfın konu hakkında bıl G gı veren sozcusu şöyle dıyor: ' En az 100 kışı amelıyat edılemedı 100 amelıyat az yapıldı yanı Bobrek naklı konu sundakı olumsuz yayınlar yuzunden böyle ce 100 kışı şımdı ölmuş olabılır " Vakfın Başkanı olan James Wellbeloved da bu konuda olumlu yayınlar oldugunda da bağışların arttığını söyluyor Sadece Inglltore'de her yıl 2.500 klşiye bobrek nakli gerekıyor Bunlardan ancak 1 600 kadarına yetecek sayıda ve kalıtede bobrek bulunabılıyor Böbreğe olan bu talep nedenıyle de sırf para kazanmak ıçın böbreğını satışa çıkartmaya hazır bır kıtlenın ortaya çıkması da doğal Oysa bobrek naklının en yakın kan bağı olan kışıler arasında yapılması şart ingılız Ulusal Böbrek Araştırma Vakfı, toplumdakı bu çekıngenlığı gıdermek amacıyla bır kampanya başlatıyor şımdı "Hayat Hedlyesl" adlı kampanyada organ nakline ızın veren kart sahıbı olunmasının yararları anlatılacak Ayrıca böbrek nakline yol açan böbrek bozukluklarının taa başından, yanı çocukluktan ıtıbaren önlenmesı ıçın koruyucu hekımlık amacıyla bazı gırışımler de başlatılacak Çocukluk dönemındekı böbrek ıltıhaplarının ılerıde yetışkınlık dönemınde böbrek yetmezlığıne dönüşmesı olağan Bu çerçevede, ingiltere hukumetının uygulamaya yenı koyduğu yasa da bundan boyle böbrek gereksmmesı olanlar ıte bobreğı onlara alıp takacak kışıler, yanı doktor ve hastaneler arasındakı ılışkının de duzenlenmesıne yarayacak Acaba Türfciye'de organ nakline ılışkın sorunlar nedır"? Yasal duzenleme ne duzeyde? Türkiye'de böbrek nakli Türkiye'de organ naklı konusundakı ılk yasa 1979'da, yanı tam on yıl önce çıkartılmıştı Ardından 1982'de de ek bır yasa çıkartıldı Konumuz böbrek naklı olduğuna göre bu noktaya ağırlık verırsek, ılk naklın 1967'de yapıldığını goruyoruz Türkiye'de 1975'te ıse Hacettepe Tıp Fakultesi'nde bır anneden oğluna ılk nakıl gerçekleşıyor 1978'de yıne Hacettepe Tıp Fakultesi'nde Avrupa Transplantasyon Bırlığı adlı orgutten saglanan ve bır oluden çıkartılan bobrek, bır hastaya takıldı 1979 yılında da ılk yasa çıktı 1980 yılında Ankara'da Turklye Organ Nakli ve Yanık Tedavl Vakfı kuruldu Vakıf, organ naklı ve yanık tedavısı ıle ılgılı her turlu yardımın yapılmasını ayrıca eğıtım ve araştırmanın teşvıkını, tedavı tesıslerının kurulmasını amaçlıyor 1982 yılında da yıne Ankara'da Organ Naklı ve Yanık Tedavı Dıalız Merkezı açıldı Türkiye'de organ naklllerının hukukı durumu acaba nasıl duzenlenıyor? Bursa'dakı Uludağ Universıtesi Tıp Tarıhı Protesoru Aysegul Demırhan Erdemlr şöyle dıyor "1979'danonce Türkiye'de organ naklı ıle ılgılı özel bır yasa bulunmadığından, bırçok operasyonlar yapılamıyor ve hekımlerımız, ınsan hayatını kurtarmada çaresiz kalıyorlardı 1979 tarıhlı kanunun 'Genel Hukumler' maddesı, organ ve doku alınmasının tedavi, teşhıs ve bılımsel amaçlarla olacağını belırtmektedır Burada bılımsel amaç kavrarnının hangı koşullarda uygulanacağını bellrlemek gerek Çunku insanlar uzerınde tıbbı deneme yapabılme, çok sınırlı durumlarda olabılmektedlr Hukuken teşhıs ve tedavı amacı ıçın çıkartılmış olan bu yasanın, tıbbi denemeler ıçın de çok detaylı bır bölume sahip olması gerekır Eğer bır kışı, sağlığında duzenledığı sözlu ya da yazılı bır vasıyetle ölumünde vucudu uzerınde tıbbı uygulamaya ızın verırse, organ aktarımı mumkun oluyor Eğer böyle bır ıstek yoksa, olen kışının en yakınlarının ızın verebıleceğı yasada belırtılmekte Ancak bu kışılenn yakınlık sırasının olması şart Yasanın 14 maddesı ıse kazalara ılışkın Dıyor kı, eğer kaza veya doğal afetler sonucu ağır harabıyet olmuş ve yaşam sona ermışse, kışının verebıleceğı bır organı, eğer o sırada actlen gerekıyorsa, vasıyete ve rızaya bakıl maksızın venlebılır Nıtekım Türkiye'de uygulanan yasaya gore organ veren kışının 18 yaşını bıtırmış olması ongoruluyor, akıl hastalarının organ verme ıstemlerı gecerlı sayılmıyor Organı veren kışı hayattaysa organını vermeye rıza gostermesı gerek Yazılı ızın gerek Yasada da ıznın yazılı olması gereğıne ve bunun, bır tutanakla belırlenmesıne yer verılmış Izın sozlu ıse ıkı tanık, sözlu ıfadeyı yazıya geçırecek Ancak olulerden "kadavra" denen tur organ alımı ve bunların naklllerde kullanımı konusu ortaya farklı hukukı ve hatta gelenekgöreneklere bağlı ınançları da çıkartıyor Prof Erdemir şöyle dıyor "Eğer verıcı ölu ıse ölumun objektıf olçeler ıçınde belırlenmesı gerekır 1979 tarıhlı yasada bu belırlemede tıbbı ölumun dıkkate alınacağı bıldırılmıştır ve belırlemenın ulkedekı bılım duzeyıne göre yapılacağı yazılıdır Ancak kanımızca çok değışen ve ılerleyen tıp teknıklerı karşısında, tıbbın objektıf verılerıne göre ölum tanımı yapılır ve ölum bıçımlerı açıklanır Ayrıca olum bıçımını ınceleme suresı, genel hatları ıle ortaya konabılır Boylece her gun bulunabılecek yenı bır tıpteknığının, ınsanı hayata yenıden kavuşturma durumu, dunku teknıkler yanında daha objektıt olacaktır Kaldı kı kışılık, doğal olarak ölumle sona belırtılmıştır Kışı, ölumle beraber hak sahıbı olmaktan çıkar Bu bakımdan ölumun belırlenmesı hem Ceza Hukuku, hem de Medenı Hukuk yonunden önemhdır Nıtekım İslam hukuku da insanın kışılığının ölumle sona erdığını belırtmekte ve olen kışının tum sorumluluklarının kalkacağını söylemektedır Bundan başka ls|am ınanışlarına göre, bır hastanın ölumden kurtulması ıçın oluden organ aktarması yapmaya ızın verılmektedır Bazı hukukçular, bu durumu ölunün yakınlarının manevı değer yargılarının ıhlal edılmemesı koşuluna dayanarak, mırasçıların ölu uzerınde kendı ahlaki değerlerıne göre bır tasarrufa gıtmelerı gerekîığını bıldırmektedırter Toplumumuzun örf, âdet ve toplum sal değer yargıları ve ınanışlarında kısa surede buyuk değışıklıkler olmasını beklememız mumkun değıldır Kanımızca bugunun ılerleyen tıp teknıklerı ve ınsanı kurtarmak ıçın atılmış ılerı adımlar bu toplumsal ve sosyal yargıları da zamanla sılebılecektır " I ] AIMK 231 26 99 erer Medeni Kanunun 27, maddesinde bu KURS • • • • DERSANE • • • • EGITIM • • • • KURS • • • • DERSANE* • * * YABANCI DILLER KURSU TC MILÜ EĞİTIM GENÇLİK VE SPOR BAKANLIĞI 19691990 • • • • . • • İNGİLTERE'DE ÇALIŞMAK İSTER MİSİNİZ? AU PAIR: LISAN GELISTIRMENIN EM UCUZ YOLU l»a n ı o l l K «rgı * J mtMiu BAVANUH ' h(plw«Ut guMnıir b> «li tnmrt». 1 f i wtoayr«l> olvtk • IHm ftı m •imnt ıvtma atMk «• t/oM M ı n * ioftı * i)!» 400 000 H. kunruk * K/ru zvnındt lün okıtoni drnm «d»«ı hQloo«u ıvMMk w w n l u • «JPA1H okDlraru. «y.t«! kılübOn» |5Tq Oyt 0M«U » ) ı M I • BLOİ Vt BROŞUBİÇİN «TKllBÛBO VE ftCENTHLAmMCHttUTrlNlZOHJIR srlüsnİK moifiiml* TASARI MHttlMtl ÛSS ÛYS. Anadohiıselen ve Kolejlere hazırlık Fen Lısesı hazırlık Takvıye kursları SÜRÜCÜ KURSU • Trafikte sınava gımeden • Ehlıyetuuzı LİSKUR'dan alın Aracuuzı guvenle kullanın Kadıköy: 336 02 79 336 02 06 K.Maltepe: 352 24 21 ÜSKUR Bize gelin Kayıtlarımız devam edıyor BOĞAZİÇİ UNtVERSİTESt metoduyla öğrenın BUVUK SURMELI OTELI KARSISI ÜAYF1ETTEPE 174 28 90 174 28 91 Kayga/ımız Başlamıştır Tel 336 81 33 336 62 97 IİSHUR KadıkSy : 3MO2 JS 338 02 08 Eraköy : 3S9 30 68 363 77 88 K.Malt«p« : 382 24 21 ar» atmnn «»«»»•» pma " Cutturs I UMUU 74 Vom Sl LONOON Wl H 1FC Ttf B B 44 1 4BKBS41 F u B 0 44 1 487 3S ft> 10