Katalog

ENERJİ T A S A R R U F U adı!.. Etkin enerji kullanımı sayesinde, dünyada yılda 300 milyar dolar enerji tasarrufu sağlandı.. Çevirü Can Atabek Enerji kullanımında 'Sessiz devrim' tahminlerine göre, 2000 yılında enerji tasarrufu eğer istenen düzeye gelırse enerji verimliliği de bugünkü düzeyinden % 30 fazla olacak. Etkin enerji kullanımı endüstrileşmiş bir dünya için basit bir seçim değil. Gelişen dünyada enerjınin kötü kullanımı hâlâ sürüyor. Sanayileşmiş ülkelerde toplam enerji talebinin % 4O'ı binalarda tüketilmekte. Enerji kaybı en fazla duvarlardan, çatıdan, pencerelerden ve tabandan kaynaklanmakta. Eski binaların önemli oranda yenilenmeye gereksinmesi var. 21. yüzyılda evler süperizole binalar olacak. Bu binaların duvarları için 150200 mm'lik, çatısı için 300 mm'lik izolasyon düşünülmekte. Böyle bir kontrol sistemi, ısınma faturasını % 80 ucuzlatacak. Kanada'nın kuzeyindekı süper izole evlerde ısı 30 dereceye düştüğünde bile ısıtmaya gerek duyulmamaktadır. Milton Keynes şüphesiz Britanya'nın en etkin enerji kullanan şehri. Süper izole bir evin maliyeti, aşırı olmamakla birlikte, normal bir evınkinden fazla. Enerji etkinliğini sağlayan düzeltmeler, ev başına maliyeti 2000 sterlin arttırmakla birlikte, yıllık yakıt harcamalarını önemli miktarda düşürüyor. Gelecekte dünyanın enerji talebiyle ilgili tahminler büyük değişmeler gösteriyor. 1979'dan beri farklı enstitü ve akademiler tarafından 25'ten fazla düşük enerji raporu hazırlandı. Genel olarak gelecek 3040 yılda etkin enerji kullanımının enerji tüketimini % 3060 oranında azaltacağı ileri sürülüyor. C S essiz Devrim: Sao Paulo Üniversıtesi fizik prolesörü Jose Goldemberg "etkln enerji kullanımım" böyle tanımlıyor. 1973'teki ilk enerji krizini izleyen 10 yıl içinde enerji, pek çok ülkenin kaderini değiştirdi. Ayrıca etkin enerji kullanımının dünyanın ısınmasına yol açan sera olayının etkilerini azaltma olasılığına da sahip olabileceği söyleniyor. Petrol fiyatlarının yükseldiği ve enerji planlamacılarının da stratejılerini tekrar düşünmeye başladığı yıl olan 1973'ten beri, dünyada her yıl 300 milyar dolar değerinde enerji tasarrufu sağlandı. 1974'te OECD bünyesinde kurulan Uluslararası Enerji Ajansı'na (UEA) dahil 21 ülkede, 19731986 yılları arasında verimlilık ortalama % 32 artarken. enerji talebinde sadece % 5'lik bir yükselme görüldü. Dünya petrolünün dörtte birini tüketen ABD'nin bugünkü yıllık enerji talebi 1973 yılının altında. Oysa, bir ekonomik kalkınma göstergesi olan brüt milli hasılada % 40'lık bir artış gözlemleniyor Japonya ise geçen yıl, 1973'tekinden % 6 daha az enerji tüketti. Brüt milli hasılası ise son 15 yılda % 46 arttı. Bu sonuçlarla enerji tüketlmlnln ekonomik büyümeyle blrllkte arttığı efsanesl de artık sona eriyor. 1980lerin ortasında petrol fiyatlarının düşüklüğünün etkin enerji kullanımı çalışmalarını yavaşlattığını kabul eden Gerald Rich, isveç Çevre Araştırmacıları Enstitüsü'nde yaptığı çalışmalarda, enerji sisteminde hâlâ kurtulunması gereken kötü kullanımlar olduğunu belirtiyor. UEA'nın Cystoceira barbata Fransa 'da bir köyde kurulan "alg pazan". Kurutulmuş kırmızı algler, çeşitlı amaçlar için kullanılacak hammadde olarak satılıyor. 1Yeşil algler (chlorophyceae). 2Kahverengi algler (Phaeophyceae). 3Kırmızı algler, (Rhodophyceae). Gracilaria ve gelidium gibi kırmızı algler agarlı bitkiler (agarophyta), sargassum gibi kahverengi algler alginli bitkiler (alginophyta) olarak da tanımlanırlar. Marmara'da artıyor. Bilindiği gibi gerek agar gerekse alginatlar tıpta ve besin endüstrislnde geniş çapta kullanılan koloıdal maddelerdir. Son yıllarda denizlerimizdeki ötrifikasyon sonucu geniş alanlara yayılan cystocelra barbata türü alglerin kuru maddesinde % 2535 oranında algınat bulunmaktadır. Marmara Denizi'nde gracilaria'dan sonra artış eğilimine giren codlum vermilara'nın antlbiyotik ve bakterisid özelliği de ortaya konmuştur. Yeşil alglerden enteromorpha, ulva gibi türler özellikle Malezya ve Çin mutfaklarında salata olarak değerlendırilirler. 6u iki tür C.ve B vitaminleri bakımından çok zengindirler. Bunlar ayrıca mikrop öldürücü maddeler de içermektedirler. Codium türlerinden olduğu gibi, bunlardan hayvan yemi katkı maddesi olarak "yosun unu" hazırlanmakta veya tarımda toprakların gevşetilmesı ve gübrelenmesinde de yararlanılmaktadır. Kırmızı alglerdan gracilaria, gelidium, phylophora gibi türler bir çeşit polisaka rid türü olan agaragar üretimi için tüm dünya denizlerinde hasat edilirler. Buna paralel olarak Türkiye'de de son 56 yıldan beri İzmlt ve İzmlr körfezlerinden toplanan gracilaria'lar kurutularak Japonya'ya ucuz hammadde olarak ihraç ve daha sonra pahalı agaragar olarak yurda ithal edilmektedir. özellikle Karadenız'de Tuna Nehri'nin oluşturduğu sığlıklarda bol miktarda gelişen ve Türkiye sularında da bulunan phylophoradan Rusya'da da gene aynı amaçla yararlanılmaktadıı. Karadeniz'e has bir ırk olan phyllophora nervosadan iyot ve phyllophorane maddesi eide edilmekte ve Rus Agarı adı altında satışa sunulmaktadır. Bu tür alg antilipenik ve antikoagülant özellikleri ile de ilgi görmektedir. Görüldüğü gibi, denizdeki kirlenme olgusu bazı organızmaları yok ederkeıı, bunlardan boşalan ortam, başka türlerle doldurulmakta, bunlar da belirlı bir süre içinde yeni ekonomik değerler yaratabilmektedir. Ancak unutulmaması gereken nokta, bu artışların kırlenmenin ilerlemesı ile sona ereceği ve bu yanıltıcı zenginleşmenin ve getirdiği nimetin, istanbul Halici'nde olduğu gibi, kirlenmeye paralel olarak son bulacağı ve geriye yaşamsız bir ortamdan başka bir şeyin kalmayacağıdır. i j (1) Cumhurıyet Bilım Teknık Sayı 69. (2) Cumhurıyet Bılım Teknık Sayı 128 (3) Cumhurıyet Bılım Teknık Sayı 65 Ütopya: Milton Keynes'teki yeni bir ev, enerjiyi etkin bir biçimde kullandığını gösteren ınşa düzenlemelerine uygun olmak zomndadır (yukarıda). Enerjiyi korumanın en etkin yollarından birı duvarları yalıtmaktır (yanda).