Katalog

TARIM VE KİMYA Doymak ya da aç kalmak Klmya ve biyoteknoloji, tahıl üretimini arttırmak için yepyeni olanaklar sunuyor. Türk bilim adamlarının önünde, bu yeni teknikleri uygulamak içttı GAP gibi, dünyanın en büyük tarım laboratuvarı açılıyor!.. ömer Kuleli/Osman Gürel rak lyı, sulama duzenlı, kullanılan kımyasalların rıskı az ve pazar da yakınken ılerı teknıklerden çabuk ve başarılı sonuçlar alınması tarımcıları sevındırdı, umutlandırdı Bu alanlarda gelecek yıllarda verımın daha da artması beklenmektedır Ama artık evrensel amaç, doğal çevresı tarıma çok uygun olmayan toprak parçalarında tarımsal verımı aıttırmaktır, bu da kimyaya daha çok ış duşecek demektır Çözüm kimyada mı? bağlanması denıyor Tarıma zararlı hayvan ve bıtkılerlo savaşta geleceğın en etkılı yöntemlerı "doğal düşmanları bulup amaca uygun kullanmaya" dayalı bıyolojık yöntemler olacak, ancak kımyasal maddelerın kullanımından tümu ıle vazgeçmek de söz konusu değıl D unyadakı bunca ınsanı doyurmak ıçın kımyacıların katkısını hıç kuçumsememek gerekır Nufusun hızla arttığı son 30 yılda özellıkle yoksul ulkelerın çıftçılerının urunlerının artmasında, böylece ınsanların doymasında bılım ve teknolojının payı çok buyuk Hıç değılse karnı doyan ınsanların polıtıkacılara daha az sorun çıkardıkları da bır gerçek "Bol ekmek/plrlnç uzeri az demokrasi" bugun mılyariarca ınsanı yönetenlerın temel polıtıkalarıdır desek pek yanlış olmaz Bılım ve teknolojının bugun bızı doyurmada gösterdığı başarı yarınlaıimız ıçın guven de verıyor, ancak sorunlar da bırbırını doğurarak öylesıne hızla çoğalıyorlar kı Sorun yalnızca artan nufusu doyurmak değıl, bu ışı verımsız topraklarda, uygun olmayan ıklım ve bıyolojı koşullarında, 1yı eğıtılmemış çıftçılerle ve genellıkle kısıtlı para ıle yapabılmekte Kırk yıl önce bu sözlerı söyleyenlere "Hadı, açık konuş, sen bır mucıze beklıyorsun Yoksa yakında kıyametın kopacagını mı söyluyorsun1?" derlerdı Yakın geçmışte yapabıldıklerımız, gelecek ıçın bıze umut verıyor Yenı urunler, daha 1yı gubreler, zararlı canlılarla savaşta daha etkın yöntomler bulacağımıza ınanıyoruz Elbette gelecek 3040 yılda dunya nufusunun kararlı bır sınıra ulaşması ıçın de, bılımsel yöntemlerı kullanarak, uğraşacağız Bır ucundan bız de Turkıye1 de şu ışe bır başlasak mı dersınız? Gelışmış tanm teknikleri sayesınde dunya çıftçılerı 1980 de, 1950'de urettıklennın tam ıkı katını uretebıldıler Daha da çok uretebıleceklerı kuşkusuz Ancak uretım gerçekten gerek duyanların mıdesıne gıttı mı? dıye soracak olursanız polıtıka yapmış olursunuz, o da bıraz tehlıkeh Uyarması bızden de topraklarının %35'ını yenı, yuksek verımlı tahıllara ayırdılar 1990'a dek bu payın %50 duzeyını aşacağına ınanılmaktadır Boylece Hlndistan'ın 1964'te 11 4 mılyon ton olan buğday uretımı 1979'da 34 7'ye, Endonezya'nın 1970'te 12 2 mıl yon ton olan pırınç uretımı 1981'de 22 ye ulaşmıştır Dünyanın en çok besın sorunu olan bu ıkı ulkesındekı böylesı buyuk ba Halen yenı taı ım alanlarına gerek duyan Afrıka ve Latın Amerıka'da toprakların çoğunun kımyasal yapısı ılerı tarım teknıklerıne ızın vermeyecek durumdadır, örneğın çok tuzlu ya da asltlidirler, demır ya da alumınyumcaçok zengın oldukları ıçın bıtkısel gelışımı zehırlemektedırler Boylesı toprakların tarıma uygun duruma getırılmesıne toprağın koşullandırılması denır Organık klorlu ve fosforlu ılaçların yaygın olarak ve genellıkle bılınçsız, aşırı olçulerde kullanılması ıle ınsan sağlığına, çevreye yaptığı zararları artık bılmeyen kalmadı, bız de bu dergıde sık sık bu tehlıkeye dıkkatınızı çcktık Şımdılerde kımyasallaıı daha başka bıçımlerde kullanmanın yolları araştırı!,yor, örneğın "buyume düzenleylcısi" denılen mad^ıler ıstenen ve ıstenmeyen bıtkılerın filızlc iı'ne zamanlarını ayırmaya yarıyor, elbette bıyolojık rıtmlerı, yaşam takvımlerı yapay olarak bozulan, kısaca aldatılanlar hep zararlı bıtkıler oluyor Örneğın dun akşam eve gelırken ıçıne ekmeğınızı koyduğunuz plastik torbanın ham maddesı olan etilen gazı toprak yuzeyının altına puskurtulduğunde yaban otlarının erkenden yeşermesını sağlıyor, somürecek sağhklı bıtkıyı o sırada yanı başında bulamayan ot kısa surede olerek bır sure sonra yaşamına başlayacak mısıra, buğdaya serbest ve rahat bır ortam bırakıyor Yapay seks hormonlan ve suçlu hormonlar da böceklerın çıftleşme, çoğalma duzenlerını bozarak onların ortamda azalmalarını ya da en azından o bolgey, terk etmelerını sağlıyor Zararlılarla savaşta çok etkın bır yontem de bıtkılerın genlerını (ieğıştırerek onların doğal dırençlerım art *mak Tarlalann ve tahıllann korunmasında, doğal yollar denenıyor Örneğın bır çeşıt tahtakurusu, patateslere meraklı zararlı böceklerın uzerıne salınıyor şarıların hıç de kuçumsenecek tarafları yok Ustelık bu başarıya ulasılırken Dunyadakı Ekım Alanları içınde Yuksek VBnmlı Urunlere Ayrılar ı Pay (1977 yılında °/ 'o olarak) Buğday Pırinç Toplam Asya Yakın Doğu Afrıka Latın Amerıka TOPLAM 725 17 22 5 41 44 305 35 3 13 28 41 17 7 31 35 Yeşil devrime kimyanın katkısı Son yıllardakı urun artışının en buyuk nedenı kuşkusuz uygun gubre ve sulama ıle buyuk verım artışı sağlayabılen tahıl turlerının (özellıkle buğday ve pırınç) gelıştırılmış ve uygulanmış olmasıdır Geleneksel turlere gore daha kısa saplı, yaprakları yukarı doğru olan bu yenı turler kımyasal gubre ve sulama bırlıkte sağlandığında verımı 23 kat arttırıyorlar Elbette tum dunya çıftçılerı de onları tercıh edıyorlar Aşağıdakı çızelgede goreceğınız gıbı dunya çıftçılerı 2030 yıl gıbı kısa bır sure az gelışmış ülkelerde kullanılan gubre gelışmış olanlara gore çok az, hektar başına 30 kg kadar NPK (azot, fosfor, potasyum) Oysa bu rakam ABD'de 100 kg/ha, Japonya'da 200 Urunlerın ekımınden buyumesıne toplanmasından saklanmasına, dağıtımından ışlenmesıne dek değışık bı çımlerde, ama hep koruyucu ışlevler ustlenen başka bır kımyasal maddeler grubu da pestısıtler Bu kımyasalların her yıl zararlı canlılardan kurtardıkları urunlerın değerı mılyariarca dolarla ölçuluyor Kimyaya yeni görevler Geçmışte en yuksek verım artışları tarıma en uygun ortamlarda sağlandı Top Ibpraktakı besınlerın bıtkı taratından alınabılmesı verımı çok duşuk olan doğal bır bıyokımyasal sureçtır Ama bıtkılerden beslenmesını hızlandırmak ıçın onlara verdığımız gubrelerın de çok verımlı kullamldığını söyleyemeyız Örneğın gubrenın azotunun çoğu, toprağın yıkanmasıyla ya da buharlaşma ıle yıtırılmektedır Tarım alanlarının denızden yukseklığı arttıkça azotu besın olarak kullanabılme verımı artar, %5060 duzeyıne varır Alçak ve sulu alanlarda, örneğın çeltıkte, verım %2535 kadardır Gubredekı azotun 2/3'nun amonyak ve azot oksıtlere donuşmesı çok buyuk bır ekonomık kayıptır Hele o azotun bir tonunu uretmek İçin 1100 lıtre petrol tukettığımızı duşunursenız Azot yıtımını azaltmak ıçın • Azotunu yavaş bırakan kımyasalların gelıştırılmesı, • Bılınen tıcarı gubrelerı kapsulleyerek azot aktarımını yavaşlatmak, • Azotun çoğunu amonyum tuzu olarak tutmak, şımdılerde bu konuda yapılan araştırmaların amaçları Henuz ekonomık bır buluşun mujdesı de ulaşmadı gubre uretıcılerıne Azot kullanım verlmını arttırmanın daha koktencı bır yolu da havanın azotunun bıtkıler tarafından doğrudan alınıp kullanabılmesını sağlamak, buna azot Hücre ve doku kültürleri Geleceğın nufusunu doyurmak ıçın kollarını sıvayanlara bıyolog ve kımyacılar yenı bır teknık daha sunuyorlar Yenı yuksek verımlı, dırençlı bıtkılere aıt hucre ve dokular, sterıl koşullarda yenı bolgelere, ulkelere taşınıyor, orada aşılamd, çoğaltma gıbı yontemlerle melez bıtkılerın uretılmesınde kullanılıyor Genetık muhendıslığın bıze sağladığı bu olanakla gelecek 1520 yılda yeni, sebze, meyve, tahıl türlerl ıle dünyanın en olmadık yerlerınde karşılaşırsak hıç şaşırmayalım Anadolu gıbı oldum olası ver "nlı, tarımın her turlusune uygun bır topak parçasının bu gelışmelerden en ust duzeylerde yararlanması gerekır Gonul ıster kı Turk (Turkıye'de çalışan demek ıstıyoruz) bılım adamlarının da bu çorbada tuzu olsun Yakın zamanda onlara açılacak dünyanın en buyuk tarım laboratuvarına, GAP bolgesine, bır göz atmak ve bılımın baş dondurucu hızla yaptığı ılerlemelere bakmak doğrusu bıze (bu satırların yazarlarına) umut verıyor D