Katalog

ZOO LOJ I Uyuyan güzellerden insana destek Bilim adamları, yemeksiz, susuz, idrarsız 4 ay boyunca uyuyan ayıların bu özelliğini keşfederek çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanmaya başladılar. Çeviri: Anahıd Hazaryan u gunlerde, Kuzey Amerıka'da yaşayan sıyah ayıların beyınlerınde bı+ yolojık bır alarm çalıyor Bır sure sonra bu sevımlı hayvanlar, uzun blr kış uykusundan uyanıp canlanacaklar Alınan tum besın maddelerını değerlendıren ve hıçbır şeyı boşa harcamayan bır sısteme sahıp olan sıyah ayı, yılın uçte bırınden çoğunu kendıne yeterlı bır durumda geçınyor Kış uykusu sırasında yemek yeme, su ıçme, ıdrar ya da dışkılama gıbı herhangı bır gereksınme duymuyor Artık maddeler dığer hayvanların kanlarında oldurucu boyutlara ulaşabılecekken, ayıların vucutlannda klmyasal maddelere dönuşup proteln üretiminde kurtanılıyor Su gereksınımını ıse, yaz boyunca depoladığı kalın yağ tabakalarını yakarak karşılıyor lllınoıs yakınlarındakı Art Busch's çıftlığınde ayılardan sorumlu Ralph Nelson, bu hayvanların metabolık harıkalar olduğunu belırtıyor Bır sure önce, ayıların bu özellığı Nelson ve dığer araştırmacıların dıkkatını çektu Bıyokımyacılar, sıyah ayının fızyolojık yapısında var olan gızlı ıpuçlarının ınsanlarda gorulen bobrek hastalıklarından, kemik hastalıklarına kadar bırçok rahatsızlığın tedavısını kolaylaştıracağını umuyor Ayılarla ılgılı araştırmalar, onların yaşadığı çıftlıkte ve laboratuvarlarda surduruldu Bu konuda en buyuk gelışmeler Davıd Bruce ve Peter Oeltgen'e aıt Bruce, ayılarda, kış uykusuna yatan hayvanlarla ortak olarak, kan ve beyınde dolaşan ve kış mevsımlerınde görulen karmaşık metabolık değışımlerı başlatan bır bıleşım bulunduğunu gosterdı Kentucky Unıversıtesı'nde patalog Oeltgen ıse aynı bıleşımı kış uykusuna yatmayan hayvanlara ığne yoluyla verdığınde, kalp atışlarının %45 azalması, kılo kaybettırmeyen bır ıştahsızlık dönemı, böbreğın yavaş çalışması gıbı kışın uyuyanlarda görulen değışımler gözlemledı Siyah ayılar burada yoğunlaşan bu madde, öldürücü boyutlara ulaşmadan dışarı atılmalıdır Yapılan araştırmalar sonucu, ayılarda kemlk yenllenmesi ışleminin uyku sırasında da düzenll bır bıçımde devam,ettıgı göruldu Nelson, bunun nedenının duzenleyıcı bır madde olduğunu sanıyor ve bu maddeyi keşfetmeye çalışıyor Bu arada Oeltgen, kış uykusu donemınde etkılı olan bu maddeyı bulduğunu ıddıa edıyor Sınır sıstemını uyuşturan söz konusu bıleşım, kımyasal olarak afyon turüne aıt Şu anda bu bıleşımın yapay yol* lardan uretımı ve tıcarı pazarlanması tasarlanıyor Bu bıleşımın, amelıyat sırasında kan dolaşımını yavaşlatarak vucudu soğutmak ve organ naklı ıçın bekleyen hastaların organlarını bellı bır sure ışler durumda tucmak ıçın de kullanılması duşunuluyor Ayrıca, kışın uyuyan hayvanlarda duzensız kalp çarpıntılarına engel olduğu varsayılan bu madde, kalp amelıyatlarında da yararlı olabılır (DlscoverNısan/1989) da kalsiyum kaybı olmuyor; oysa yatalak ınsanların kemıklerı, osteoporosis adı verılen bır hastalık sonucu sertlıklerını kaybedıyorlar Kalsiyum kaybı, uzun sure uzayda kalan astronotlar ıçın de tehlıke oluşturuyor Sinir sistemini uyuşturuyor S yor Bulduğu her şevı yıyen ayı, böylece beş ay boyunca yeterlı olacak yağı depoluyor Nelson ayıların bu özellığıyle ılk defa 1969'da, Mayo Klınığı'nde böbrek hasta ları ıçın dıyet hazırlarken ılgılendı Vucut ıçınde proteınlerın devamlı parçalanmasıyla oluşan ve azot barındıran bır bıleşım nıtelığındekı ıdrarı dışarı atıp kanı suzen bobrekler olmadan, insan beş gunden fazla yaşayamaz Nelson'ın amacı hastalarda artık uretımını azaltmak ve böbrek naklı ya da dıyalızı onlemek ıçın bır dıyet hazırlamaktı Ayıların, aylarca suren kış uykusu sırasında hıçbır artık maddeyı yok etmedılerını bılen Nelson, bu fızyolojık ozellığı Insanlara uygulayabileceglnl duşundu Tum memelı hayvanlarda hormonların denetledığı, dengelı bır karşılıklı etkileşım ışlemlerı sonucu kemıkler devamlı olarak yenılenır Yerçekımıne karşı yurumek ve çalışmak da kemığın gelışımını hızlandırıyor Vucut, yerçekımıne karşı koymak zorunda olmayınca kemıkler kolay kırılır, serbest kalan kalsiyum kan devresıne gırer, İnsana uygulanabilir mi? Nelson, ayıların kış mevsımlerınde proteın yerıne depoladıkları yağı yakarak enerjı urettıklerını keşfettı Bu durum ıdrar oluşumunu azaltıyor ve çözulen ıdrarın ıçındekı azot, yenı proteın uretımınde kullanılıyor Nelson, ayrıca ayının tam bir su yeterllliğlne sahıp olduğunu öğrendı Hayvanın vucudu ıdrar uretmedığınden, yalnızca solunum sırasındakı su kaybını karşılamak ıçın gereklı çok az suyla yetınebılıyor ve yağ bırıkımını yakarak su gereksınımını sağlıyor Yağ tamamen ener|iye dönuştuğunde, artık olarak sadece su ve karbon dıoksıd kalıyor Bu yeterlılığı olabıldığınce kendı beslenme programına uygulamak ısteyen Nelson, yalnızca yaşam içln gerekll minlmum protein oranını içeren blr diyet hazırladı Ayrıca bu program, ancak ter ve dığer yollardan oluşan su kaybını karşılayacak oranda su ıçerıyor Nelson, bu dıyetı uyguladığı bobrek hastalarının 10 gun boyunca dıyalızsız yaşayabıldıklerını söyluyor, bu durum, haftada uç kez kan suzme ışlemı göz önune alındığında, hastalar ıçın oldukça rahatlatıcı Kendısı şu anda bu dıyetı, bır dıyalız merkezınde 70 hasta uzerınde denemeyı tasarlıyor Hedefı, hastaları haftada yalnızca bır kere dıyalızden geçırerek, onların normal yaşamlarını surdurmelerını sağlamak Nelson ve San Fransısco'daki St Mary's Hastanesı'nde ortopedıst Tımothy Floyd'un gerçekleştırdığı yenı bır çalışma, ayı cınsının dığer bır yararlı yönunu daha ortaya koydu, aylarca süren uyuşma dönemıne rağmen ayının Iskelet yapısın Günde 20 saat yemek Uzmanların yanıt bulamadıkları sorulardan birısı ıse, ayıların yaz sonuna doğru nıçın çılgın bır yemek krızıne tutuldukları Bu hayvanlar meyve, fındık, böcek, leş, çöp gıbı şeylerı yemek ıçın gunde 20 saat harcıyorlar Her yetışkın ayı, normal beslenmesınden beş kat fazla olan gunde 20 bın kalorı alıyor ve sonuçta vucutta .12 cm kahnlığında bır yağ tabakası oluşu Öbğumdan uç ay sonra yavru ayı ınınden dışarı çıkma cesaretinı gösterıyor Yaz sonuna doğru o da kış uykusuna hazırlanacak Yavrular genellıkle ocak ayında, annelerı yarı uykudayken do ğarlar