Katalog

ZOOLOJİ BESLENME %y » Hayvanlara da vitamin gerekli Yemlere vitamin katılmasının insanlara hiçbir zararı yok. H Yaşamla saklambaç oynayan canlı! milyon yıldır zaman ve uzay' saklambaç oynayan bir canlı o. Üstelik dünyanın en yaşlı kabuklusu. Hayatı o denli kısa ki! Ama öldüğünde sona ermiş bir hayat değil bu. Neden? Çünkü dünyanın bu en eski kabuklusu yeniden hayata dönüyor. Ne zaman mı? işte, bu bilinmiyor. Yarın bir bakarsınız, bahçenizdeki bir su birikintisinin içinde yeniden "hayata merhaba" demeye hazırlanıyor olabilir. Bu yaşlı kabuklunun adı "Apus." Uzunluğu en fazla 56 cm. Büyük bağasının (Bağa: Kabuklularda başa verilen ad) tepesinde iki iri gözü var. Çok ayaklı bir canlı. Dünya yüzünde var olalı beri hiçbir değişim geçirmediği biliniyor. Bunun da nedeni çok açık, çünkü "Apus" zamanının büyük bir bölümünü uykuda geçiriyor. Başlangıçta buruşuk bir yumurta içinde dünyaya gelmeye hazırlanıyor "Apus." Bu dış etkenlere karşı dayaruMı bir yumurta. Bir miktar su ve sıcağın o duğu ortamlarda minik "Apus"lar çatlayan yumurtadan çıkıyor. "Apus" çok hızlı bir biçimde gelişiyor. Bu gelişme dönemi 15 günü geçmiyor. Yaşamı gibi yıldırım hızıyla yüzmeyi öğreniyor. Bu hızlı hayat çok çabuk noktalanıyor. Çünkü "Apus" birkaç hafta içinde ölüyor. Ya da bilinmezliğine dönüyor. Nerede ve ne zaman yeniden canlanarak hayata döndüğü ise gizemli bir bilmece. Evet, "Apus" hayatla saklambaç oynayan bir canlı, tam 200 milyon yıldır da bu oyunu sürdürüyor. Apus fotoğrafları ilk kez 7 yıl önce, Fas'ta görüldüğünde çekilmişti. Apus deyip geçmeyin. Alman şair ve doğa bilimcisi Goethe, bu böceği kendisine getiren bir çocuğu parayla ödüllendirmiş, aynı böcekten bulup yeniden getireceklere altın vereceğinı açıklamıştı. Ama Goethe, bir ikinci apus asla göremerniştı ayvanlarm da doğal kaynaklar dışında vıtamıne ıhtıyacı var Veterıner ve biyokımyacılar hayvan organızmasındakı vitamin metabolızmasını ıncelıyorlar Çeşıtlı hayvanlarm hangı vıtamınlere, ne miktarda gereksinimi olduğunu belırleyerek uygun besın karışımlarıyla hayvanlarda vitamin eksıkliğının yol açacağı hastalıkları önlüyorlar Yü2yılımızın başında hekim ve kımyacıların organızma içın vitaminlerin önemıni anlamalarından bu yana, hayvancılık alanında da koşut bir gelişme görüldü. Ellılı yıllardan başlayarak hayvan yemlenne önemli vitamin katkılan olarak eskıden eklenen maya, süt ve balık unu yanında, sentetik vıtaminler de karıştırıldı. Sanayı ülkelerınde artık vitamin eksikliğine bağlı hayvan hastalıkları neredeyse hıç görülmüyor. isın ılgınç yanı dünya sentetik vitamin üretiminin yaklaşık üçte ıkisi hayvanlar tarafından tüketiliyor! 1984 yılında 3 milyar Alman Markı olan dünya vitamin üretiminin 1.6 milyar marklık bölümü hayvan yemlerine katkı maddesi olarak kullanılmış. Yem fabrikaları hayvanlarm türü ve yaşlarına göre farklı oranda vitamin içeren yem ve vitamin karışımları hazırlıyorlar. Hayvan metabolizmasının vitamin gereksinımıne ılişkın geniş kapsamlı bilimsel çalışmalar, bugün, geçmışte saptananlardan daha düşük mıktarlar önerıyorlar Bazı durumlarda yeni miktarlar eskıden belirlenenlerın onda bıri ile yüzde bırı arasında. Vitamin desteğıne gereksınım duyan hayvanlarm başında tavuklar ve domuzlar geliyor Buna karşın sığır ve koyun gıbı geviş getıren hayvanlar yaşamsal onemı olan kımi vitamınlerı kendı ışkembelerındekı baklerıler yardımıyla uretebılıyorlar 8u bakımdan gevış getirenlerın B ve K vıtamınlennı dışarıdan almaya ıhtıyaçları yok. Oysa tavuk ve domuzlar düzenlı olarak besirrie B vıtamini almak zorundalar. Tavuklarda B. vitamini eksik büyümede yüzde 30 verım Kaybına yol açıyor. Hayvanlarm en önemli A vitamini kaynağı taze, yeşil otlar. Yeşıl otlara yayılmayan sürülerde A vitamini eksikliğine bağlı olarak mukoza entekalyonları, kısırlık ve ölü do Haftalarca suren bilimsel beslenme çalışma larında hayvanlarm ağırlıkları, buyume ve gelışımlen değerlendırılerek yemdekl vitamin ve diğer maddelerden ne ulçüde yararian • dıkları araştınlıyor. ğumlar görulmekte Ne var ki A vitamini eksıklığı yeme ılave edılen sentetik A vıtamınıyle kolayca kapatılıyor. Böylece günümuzde katkılı yemle beslenen hayvanlar bir gram yeşil ot yemese de yeterlı A vıtaminını alabılıyorlar insanların tersine, C vıtamını hayvanlar tarafından vücutta üretilen bir vitamin Hayvanlar ve vitamin konusu açılmışken akla gelebılecek bir soru, hayvan yemlerine vitamin katılmasının insanlara bir zarar verip vermeyeceğı: Uzmanlar bu soruya ıç rahatlığıyla "Hayır" yanıtını veriyorlar. İam tersine hayvansal besin ürünleri bu vitamin katkısından olumlu yonde etkılenıyor. Sut ve yumurtada daha çok A vıtamını var. Etlerde ise daha fazla B vıtamınleri bulunuyor. Vitamınli yemlerin hazırlanması gelışkın bir teknolojiyı gerekli kılıyor. Sözgelimi uygun bir karışım elde etmek içın 20 ton tavuk yemine 0.025 g D 3 vıtamınının eşit biçimde karıştırılması gerekli. Uygun B vitamini karışımı için 20 tonluk yeme 200 g saf etkın madde katılıyor "Devede kulak" bıle sayılmayan bu mıktarların yemın malıyetıne katkısı ise sadece yüzde 1,5 Buna karşın sağladıkları yarar bununla karşılaştırılamayacak olçude büyük. D (Blld der Wİ8»en«chaft 6/1988) Sağlıklı cıvciv yanında E vıtamını eksikliği olan bir clvciv. E vıtamını eksıklığı cıvcıvlerde beyınclk kanamalanna yol açarak denge duyusunu bozuyor.