Katalog

"•7 BİLİMİN ÖNCÜLERİ ULAŞIM TEKNOLOJİSİ İnSdli YİVeil Bİtkİler: * E n " "farekapanı"dır dahiyane "çahşan" et yiyen bitki, sualtındaki Bu garıp bıtkıler, böcekle ' rı, hatta kuşlarla kuçuk memelılerı yakalamak ıçın çok çeşıtlı teknıkler gelıştırmışlerdır Bugun bıle, her ne kadar bılımsel olarak dogrulanmamış olsa bıle, Madagaskar Adası'nda ınsan yıyen bır bıtkının bulunduğu bıldı rılmektedır Yarım saatte New York'a mı?.. Derleyen: Cumhur Canbazoğlu Duşgucu zengın yazarların sık sık kullandıkları bır konu da, ınsanlığı bır şekılde tehdıt eden bıtkıler olmuştur Fosıl kahntılarda benzer bıtkılerın ızıne çok az rastlanmıştır ve bunların evrımını açıklamak çok guctür M Besın kaynağı olarak sade ce hayvan yıyen en az 450 tur bıtkı olduğu bılınıyor Teorılerden bırıne göre turlerın çoğu hayatı azot ıçın gereklı olan tuzlar, nıtratlar ve mınerallerın bulunmadığı bataklık yerlerde yaşamaktadır tanık bılgınleri, et yıyen bu bi kılerın, son derece uzmanlaşmış yakalama organlarını nasıl gelıştırmış olduklarını bır turlu çozememektedırler Et yıyen bıtkıler uç ana gruba ayrılır ilk gruptak ler, avlarını yakalamak ıçın hareket etmez bunları nektar ya da renk ara cılığıyla undan öturu de canlı av yakalayarak bedenlerını parçalamak uzere muthış yöntemler gelıştırmışlerdır Sıvı guçlu sındırıcı enzım ler pepsın gıbı ıçerır bu enzımler kurbanı parçalar ve bıtkı ıçın gereklı besını sağlarlar art ayı oaşında IngılızFransız yapımı unlu Concorde un 20 yaşgunu kutlamalarında konuşan Tolosa Havacılık Endustrısı Başkanı Henri Martre, yaşlanan super uçağın yerıne uretılecek yenı modeller konusunda şunları söyluyordu "Havacılıkla uğraşan kışının ayaklarının yere basması gerek Concorde kusursuz bır kuş değıl, yenı super uçaklara gereksınım var " Goklerde Fransızların gucunun, ingılızlerın hırsının bıraraya gelmesıyle uçmaya başlayan Concorde'un yerını alacak uçak, Martre'ın belırttığı gıbı ekonomık ve polıtık bırçok sorunla karşı karşıya Fransızlar yenı uçak ıçın Sovyetler'le göruşmelerı surduruyorlar Ancak Wa9hlngton ve Tokyo, Moskova kadar projeye sıcak bakmıyor Amerıkan askerlerı pro|enın asken alana da aktarılabıleceğını duşunerek mıllı şırketlerı Boeıng ve McDonnell Douglas'ı desteklerken, Japonlar yalnız hareket etmek ıstıyorlar Uçak endustrısı teknolojısının ulaştığı noktayı yansıtacak yenl bir model arıyor. Concorde'ların o meşhur burunlarındakı bırkaç sıvilce ve çızık, her yıl bu uçaklarla seyahat etmek ıçın normal bılet fıyatlarımn ıkı katı para ödeyen 130 bın yolcunun mıdelennı bulandırıyor Ingılız ve Fransızlar eleştırılerı kabul etmeyerek, Concorde'un havada dakıklığın ve guvenın sembolu olmaya devam ettığını belırtıyorlar 8O'lı yılların başından bu yana Fransa'da yenı bır supersonık yolcu uçağının çalışmalarının surdurulduğu bılınıyor 1999'a kadar uçağın prototıpının yetıştırılmesı ıçın 65 mıiyar Amerıkan Dolan'nın gerektığı, Concorde'un uretım deneyımmden yararlanıldığı söylenıyor 12bınkm menzıllı olacak uçağın saatte 2500 km. hızla uçması ve 250 yolcu (Concorde 128 kışılık) taşıması planlanıyor Yenı Fransız uçağı 4 rer aktöruyle Concorde'un en buyuk handıkapı aşırı gurultu ve enerjı tuketımını yarı yarıya azaltıyor Farklı materyallerle uretılecek uçağın burnu hareket etmıyor ve kanatlarında çıft delta bulunuyor Bunların en çarpıcı örneğı Borneo'dakı bır bıtkıdır Çapı 30 cm olup ıçınde neredeyse bır galon sıvı vardır Et yıyen bıtkıler arasında pek çoğu da yapışkan sınek kâğıdı" turundendır Bunların bır kısmı hareket edebılır Bu tur bıtkıler, avlarını nektar ureten bezlerın yardımı ıle cezbederler Bu bezler, kaygan bır bölgedekı ' tek yönlu" kıllar boyunca yer alır Ne kı, bunların en ılgınçlerı "kapan' bıtkılerdır Venus bıtkısı gıbı Bu bıtkının çenelerının arasında tetık görevı gören kıllar vardır iJ I IIH IUI/C/< Ingılızlerin uzay gemısı Hotol pro\e halınde 807/ yılların başın dan bu yana Fransızların uzerinde çalıştığı Super Concorde Gelışmış ulkeler neden sesustu yolcu uçaklarına gereksınım duyuyorlar? Rakamlar her şeyı açık açık anlatıyor Son 15 yılda uç kat artan hava trafığıne 2005 yılında ABD'de yılda 50 mılyon ınsan, Avrupa Kuzey Amerıka ve Asya arasında 40 mılyon ınsan katılacak 2000 yılında 300 lla 500 arasında sesustü uçağa gereksinlm duyulacak Yarışta şu anda Concorde deneyırnı olan Fransızlar bır adım önde gıbı göruluyor Amerıkalılar da boş durmuyor McDonnell Douglas sesten beş kat hızlı uçabılen bır uçak proıesı gelıştırırken vatandaşı Boeıng Concorde'dan pek farkı olmayan, ama ıkı kat fazla yolcu taşıyan bır model uretmeye çalışıyor Avrupa'da Inglltere'nın sesten hızlı uçan uzay gemısı "Hotol" proıesı tîgi çekıyor Brıtısh Aerospace ve Rolls Royce tarafından desteklenen projeye Margaret Thatcher'ın uzak durduğu söylenıyor Federal Almanya'da MBB, Aırbus'ta olduğu gıbı Fransızlarla ışbırlığı yaparak 150 yolcuyla bır hava taşıtı planlıyor Japonya'da Mıtsubıshı sesten hızlı bır yolcu uçağını yuzyılın sonuna yetıştırmek ıçın çabalıyor Uzmanlar proje halındekı bu uçakların gunumuzde kullanılan havaalanlarından yararlanamayacaklarını (fırlatma rampaları gerekıyor), akaryakıt sorunu çıkacağını, bılet fıyatlarının Avrupa'dan Tokyo'ya ıkı saatte, New York'a yarım saatte yolculuk vaatlerıyle bıle satılamayacak derecede pahalıya geleceğını belırtıyorlar n Yapraklarındakı yapışkan bır madde böceklerı yakalar, bunun uzerıne tentakuller avın üzerıne kapanır ve sındırıcı sıvılar salgılar Bıtkının ıçındekı bezler suyu dışarı pompalarlar, bu durum da su basıncı kapağın sıkıca kapalı kalmasını sağlar, bu arada şeker bezlerı de su böceklerını cezbeder ~ Kapan kapandığında av kımıldayamaz halde yakalanır ve bırkaç gun ıçınde de ' sındırılır" Bu tur avcıların ekonomık bır kullanım değerı bıle olabılır Et yıyen bazı mantarlara, balıklara zarar veren kurtçuklar yedınlerek bu mantarlar bıyolojık böcek ılacı gıbı kullanılabılır Mıç kuşkusuz en dahıyane çahşan et yıyen bıtkı, su altında yaşayan "farekapanı"dır u Docekler, tetık Kiııarına kunduğunda kapak açılır ve ıçerı dolan su böceklerı de beraberınde tasır