Katalog

SANAT ESERLERİ Taklit 'sanat eserlerini' saptamak zor degil Ama pahalı ve uzmanlarını bulmamz gerekiyor. Derleyen: Başak Ataman romatografı X ışınları spektrometrı, lazer, ultravıyole, elektronık mıkroskoplar ve daha yığınla teknık, sanat sahtekârlarına rahat vereceğe benzemıyor Artık fızıksel ve kımyasal analızlerle eserlerın sahte veya kopya olup olmadıkları kesınlıkle anlaşılabılıyor Blr tablo analizinde işe (tarıhsel bılgılerın ışığında) tuval, tahta ve metal ıncelenmesınden başlanıyor Bunu, sanatçının yaşadığı yuzyıl ve aıt olduğu akım gözonunde bulundurularak yapılan klmyasal boya analızı ızlıyor Kullanılan boyanın organık mı, yoksa ınorganık mı olduğu araştırılıyor Örneğın Çın'de porselen yapımında kullanılmış mavı kobalt boya, ıçınde manganez bulundurduğundan sahte bır eserı ayırt edobılmek hıç de zor olmuyor Bu analız, kromatografı, spektrometrı teknığıyle olduğu kadar X ışınlarına tutulan eserln ıkıncı blr ışın yansıtarak element yapısının belırlenmesını sağlayan mıkrofluoresans teknığı ıle yapılabılıyor Tablolann özgoçmlşleri ıse ıkonografı ve ıkonolojı teknıklerıyle araştırılıyor IkonograTı eserın hangı yılda yapıldığını, hangı akıma aıt olduğunu, sanatçının hangı etkılerı taşıdığını ve tablonun (kaybolduysa) hangı yıllar arasında kaybolduğunu, ıkonolojı ıse, eserın kıme aıt olduğunu ve korusunu en ınce detaylanna kadar belırlıyor 1715 tarıhlı bır tablo bır şövalyenın fetıhlerını konu alıyor Sanatçı italyan olduğuna gore gerı plandakı sılahların tam altındakı gelıncık kuşkusuz şövalyenın adını sımgelıyor Bölgenın Halen Getty muzesınde bulunan ve Van Eyck'e mal edılmış tablonun hıkâyesı de ınanılır gıbı değıl Meleğın sağ elınde olması gereken zambak yok, ustelık dığer elını orıjınalıne hıç de uymayan bır şekılde halıya yaslamış, Meryem'ın dua kıtapları da duvara yanlış dayanmış ve arka plandakı yatak daha çok modern bır kanepeyı andırıyor Bu K tun bunlara rağmen yapılan ıkonografık analızler olumlu sonuç vermış Stll analizl de ıkonografı ve ıkonolojı teknıklerı gıbı fazla bılımsel değıl Stıl analızının yapılabılmesı ıçın her şeyden önce sanatçıların kullandığı renk ve boyaları kapsayan dosyaları oluşturmak gerekiyor Pışırılmış toprak eserlerin analizinde ıse termolumınesans teknığı kullanılıyor 800 derecedekı kozmık ışınlara tutulan eserın etkı lenme oranı, eskılığıne koşut olarak artış gösterıyor Sahte paraları tanımak daha kolay Butun bu ınce araştırmalardan gözu kor kup da kendılerını altın ve gümüs para tak lıdıne verenler ıse buyuk blr husrana uğru yorlar, çunku bu tur madenlere değer biçi lırken eskllığı veya yenılığı değıl ağırlığı söz konusu edılıyor Hem bugun sahte para ya pımında kullanılan madenlerın eskı paralar gıbı katışıksız olmaları mumkun olmadı ğından saflığı kolaylıkla ölçulebılıyor Sahte bronz eserierin karşısına ıse, kadmıyum bır plakanın yanına yerleştırılen blr objenın nukleer reaktörden gelen nötron kuşağına tutulması teknığı, yanı radyografı dı kılıyor Taş eserierin pışırılmelerı mumkun olmadığından termolumınesans teknığı burada geçerlılığını yıtırıyor Ancak krıstografı ve stıll analızlerı genellıkle olumlu sonuç verıyorlar Yuzyıllar boyunca havayla temas eden taşların dış yuzeylerınde karakterıstık bır krıstallenme, daha alt tabakalarında ıse hafıf bır kararma goruluyor Pıcasso nun sanat yaşamı boyunca kullandığı renkler ve boyalar donemlenne göre dosyalanmış 1937'de yaptığı "MarleTherese"de kırmızı ıçın cıva sulfuru, san ıçln kadmıyum sarısı, beyaz ıçın çınko ve kurşun beyazı kullandığı bılınıyor analızler sonucunda bu doneme aıt Pıcasso tablolarmdan bırınde tıtan beyazı kullanıldığı ortaya çıkarsa bu, tablonun kesınlıkle sahte olduğunu gösterır Bu metot yalnızca Pıcasso nun eserlerı ıçın değıl dığer butun ressamlar ıçın de geçerlıdır eserler yaratılıyor Bır Pıcasso kopya edebılmek ıçin renk, tuval ve kâğıt hakkında bılgı edinmek yeterlı ış sadece artık pıyasada kolay kolay bulunamayan aynı malzemeyı kullanmakta Evet, gelışen teknolojı sahtekârlara buyuk bır darbe ındırdı, ama buyuk bır ustalıkla taklit edılen eserierin sahte olup olmadıklarını anlamak yıne de çok ınce teknıkler gerektırıyor (Science at vle) nl taklit etmlşler, XV yy'da Ingllizler sahte paralar yapmışlar, 1496'da Mıkelanj, Kardınal Borromını'ye kendı yaptığı uyuyan bır Eros heykelcılığlnı antık olduğunu soyleyerek hedıye etmiş, Kardınal Montalto hımayasındeki ressam Terenzıo da Urbıno, Raphaeı imzalı bır Madonna tablosu yaparken yakalanmış Artık çağdaş sanatçıların eserlerı de kopya edılıyor veya onların ımzalarıyla sahte Sahtecllik çok eski Sahte eser endustrısının geçmışı çok eskıye dayanıyor Romalılar Yunan •»•rlerl Homme Blesse'nin radyografisi Homme Blesse (I) radyografıde butun sırlannı dökuyor Courbet'nın başlangıçta metreslnln tablosunu yapmak amacında olduğu ve aynlmalarından hemen sonra bıtırdığl bu (abloya, neden "Homme Blesse" (Yaralı Adam) adını verdiğı açıkça goruluyor Radyografıde eser X ışınlarına tutulduğundan boya katmanlannın en altına kadar ınebılmek mumkun oluyor Bu teknıkle tablonun ıç yapısı ve ressamın el yazısının özelllklerl gıbı ınce detaylar elde edllebiliyor New York'un göznuru 1964 basımı Encyclopaedıa Brıtannıca'da guzellığine ve yaratıcısı Atinalı Calamls'e tam sayfa ayrılan bu bronz at heykelcığı, 1974'e kadar New York'ta da baştacı edılmış Yelesınde bulunmaması gereken bır delık, dıkkatlı gözlerden kaçmayıp da eser nötronografı analızıne sokulunca, yapımında kullanılan bronzun o çağa aıt olmadığı ortaya çıkıyor 11