Katalog

E RJ İ S İ Güneş topla benim için! Güneş enerjili piller, aküler yapıldı. Şimdi sıra uzaya yerleştirilecek güç santralleri ile dünyaya mikrodalgalarla elektrik enerjisi göndermekte. Ömer Kuleli Osman Gürel O (iftçilikte güneş enerjisi Çiftçilikte güneş enerjisinden yalnızca sulama ve lavalandırmada değil, otlakları çeviren çitlere elektrik /ermekte ve taze gübrenin kokusunu gidermekte de r'ararlanılacak. f ğ f* ıftçılıkte Fotovoltaık" proıesının ^ resmen başlatıldığı gun, deney ^ * ıstasyonu Lımburgerhof'ta hava apalı ve yağmurluydu Gerçı kotu hava ışe îramadı da sayılmaz, boylece guneş enersını toplamak amacıyla yapılan solar huc•lerının kapalı havalarda bıle çalışabıldıklerı 1aya kondu Doğrudan doğruya guneş ışığından elde Jılen elektrik akımının lanm alanında ne ı sağlayacağı, uç yıllık bır araştırma suresonucunda ortaya çıkacak Kaiserslautern ) Hohenheım unıversıtelerının yanı sıra lalz ilçe Birliği, BASF ve Siemens'ın de rtıldıkları bu araştırmaya ayrılan (on 2 7 mıl>n DM Solar hucrelerının çıttçılıkte kullanılması ıkı ınden onem taşıyor Bırıncısı yazın sulama jmpaları ve havalandirma motorları ıçın geken enerjı ıhtıyacının arttığı donemde, gusş enerjisi eldesı de artıyor Ikıncısı, butun rtlıklerın şehır şebekesınden gelen elektrığe jğlı olmaması, fotovoltaık pro|esını ozellıkgelışmekte olan ulkeler ıçın onemlı kılıyor Proıede dort ayrı duzenekle, guneş ener.1 teknığının çıttçılıkte ne ölçude ekonomık duğu sınanacak Kısmı projelerden en onemlısı.Lımburgerjf'takı 2,3 hektarlık tarla ve bağ arazısını sumak uzere duzenlenmış, guneş enerjısıyuretılen elektrıkle calışan dört sulama baryası. Bataryalardan ıkısı, guneşın etkısı> gore değışen mıktarda suyu doğrudan bıtlere pompalıyor Buna karşılık, doğrudan ıllanımı sınırlandırılmış olan otekı ıkı batarı, hem yedek akulere hem de yedek bır su jposuna bağlanmış Bu yedek elektrik ve ı kaynaklan tum sıstemı, guneş ışımasının su kaynaklarının anlık durumundan bamsız hale getırıyor 180 metre karelık sor hucrelerı, su pompalarına ıdeal durum115,6 kılovatlık bır akım sağlıyor. Her bır sulama bataryası bağımsız bırer sıstem olarak ele alınmış ve su şebekesınden ya da artezyenden başlayarak, dağıtım sıstemıne varana kadar optımıze edılmış Bunun sağlanabılmesı ıçın zıraatçılerle elektroteknolojı uzmanları ortaklaşa çalısmış Ikıncı bır projeyse, Sığır Yetıştırme Eğıtım ve Deney Merkezı'nde yer alıyor Burada "Olıgolız" adlı sıstem, ahırların dışkı çukurlarından kaynaklanan kokunun sonunu getırecek Hohenheım Unıversıtesı'nde gelıştırılen yenı bır yontemle, taze hayvan gubresıne 12 amper ve 24 voltluk, zayıf bır doğru akım uygulanıyor Gubre çukuruna sokulan bakır çubuklar elektrot ışlevı goruyor ve bakır lyonlarını ayrıştırıyor Şaşırtıcı sonuç: Ozellıkle domuz gubresınde dayanılmaz boyutlara varan koku, belırgın bıçımde azalıyor Daha detaya ınıldığınde, bu ışın nasıl gerçekleştığıyse henuz açıklanabılmış değıl Normalde ahırların zemınıne ve bıtkılere zararlı olan taze gubre. elektrik ışlemınden geçırıldıkten sonra hemen hemen nötr bır pH değerı elde edıyor ve boylece bununla gubrelenen bıtkılerın yaprakları artık eskısı gıbı asıtten yanmıyor 100 metre kareyı ancak bulan solar hucrelerı yuzeyı, Olıgolız merkezıne yıl boyunca 9,4 kılovat gucunde bır elektrik akımı sağlıyor Ikı haftaya kadar aralıksız suren kapalı havalarda gereken elektrik, bır guneş pılınde depolanan yedek enerjıden elde edılıyor Solar hucrelerının klıma tertıbatında etkılı bır bıçımde kullanılıp kullanılamayacağı ıse bır çıftlıkte yapılacak uçuncu bır deney sonucunda ortaya çıkacak Işletmede yer alan 30 domuzluk bır ahırın havalandırma tertibatı guneş enerjısıyle çahştırılacak Burada uretılen elektrik akımının fazla gelen kısmı, çıftlığın genel elektrik şebekesıne aktarıla cak [ J (k.öp.e) guzelım şarkısının adını çaldığımız ıçın Zulfu Lıvanelı'nın bıze kızmaması ıçın bu yazıyı lyı yazmak zorundayız Sıze lyı, parlak, mutluluk verıcı haberler aktarmak, ıçınızı guneşle ısıtmak ıstıyoruz Bu soğuk kış gunlerınde bıle ıçınızde guneşınız olsun ıstıyoruz Ona gozlerınızı açtınız Ona ayarladınız ıçınızdekı şaşmaz bıyolojık saatı Onu yıyorsunuz Onu ıçıyorsunuz Onunla ısınıyorsunuz Onu daha cok gorunce daha mutlusunuz O sızın ılk ve bıtmeyen aşkınız Kısacası Onunla yasıyorsunuz Onu goremedığınız zamanlar (ızyolojık yaşamınız olume en yakın halde, uyuyorsunuz Buyuk bır sorumsuzlukla sureklı tukettığımız tuketırken de çevremızı kırlettığımız fostl yakıtlar da guneşın urunlerı aslında Guneşın ısığı olmasa klorofil ne ışe yarar"? Fotosentez olmasa kuçuk bır tohum nasıl koca bır ağaç olur? Agaçlar dığer bıtkıler olmasaydı komur, petrol, doğal gaz oluşabılır mıydı 9 Elbette hayır Çağdas yaşamımızın yurutucu gucu, motoru olan bu fosıl yakıtlar gıderek azalma belırtılerı gosterınce buyuk panıkler başladı E Schumacher gıbı akıllı adamlar 1950'lerde bunu soyledığınde kımse kulak asmazken 1973'te benzın kuyruklarında bekleme surelerı uzadıkça akıllar tekrar başlara geldı Urunlerınden dolaylı yararlandığımız guneşın enerjısınden neden doğrudan yararlanmıyoruz k ı ' Duşunce bır kez doğru yola gırınce ış uygulamaya. bır başka deyışle ter dökmeye, acı çekmeye geldı Komuru yakıp evını ısıtmayı bılen ınsan komuru yapan guneşle evını nasıl ısıtacaktı9 Guneşın petrolu ıle yuruyen otolar nasıl gıdecektı? Hele gecelerı? Hele guneşın o guzelım yuzunu doktor reçetesı ıle gunde 1015 dakıka goren soğuk kuzey ulkelerınde9 Bu kez de dağları, taşları, collerı oluşturan, yeryuzunde en çok bulunan elementın an olarak uretılmesı ve ışığa duyarlı gozeler halıne getırılmesı soruları ortaya çıktı Güç santralları Arıtma teknığını gelıştıren kımya muhendıslerı, sılısyum şerıtlerını kesme ve parlatmada uzmanlasan makınecıler, optıkcıler elele verıp guneş pıllerı uretımını arttırdılar her şeyden onemlisı ucuzlattılar Kuçuk ureteçler artık sorunsuz çalısıyor guneş parlarken uretılen elektrığın bır bolumu hemen kımyasal enerjıye donuşturulup depolanıyor Depolanan enerjı ıstenırse guneşsız saatlerde kullanılır, ıstenırse baska yere taşınır Guneş enerjisi ıle dolan aku/pıl sıstemlerı artık tıcarı mal oldular Uzun sure uzay araçlarının enerjısını sağlayan fotovoltaık gozeler artık konutların, fabrıkaların da hızmetınde Şımdılerdeteknığı bulunan, ancak çeşıtlı polıtık nedenlerle uygulaması gecıken başka bır buyuk proje de dunyanın uydusu olan guç santralları. Dunya çevresınde donecek olan bu santrallar hep guneşı gorecek, hep elektrik uretecek ve bunu yeryuzundekı ıstasyonlara mikrodalgalarla ıletecekler Uzay mekıklerının gorevlerı arasında bu teknığı gelıştırmek de vardı Şımdı soru "Bır uzay savaşında benım guneş elektrığı santralını vururlarsa ben aşağıda ne yaparım7 " Barışa ne denlı gerek var, anlıyorsunuz değıl mı? "Geceleyın gokyuzunden guneş topla benım ıçın" dıyen ozanın ereğı bır bakıma gerçekleştı, bır bakıma ıse Nelerı başaran ınsan nerelerde takılıp kalıyor? Denızı geçenler derede boğuluyor Anlayan berı gelsın Yeşil fabrikalar Guneş enerjısınden yararlanmanın başka yolları da bıtkılerı yeşıl fabrikalar olarak kullanmak, okyanustakı dalgaların devınımınden ve sıcaklık farklarından yararlanmak, çağdaş yeldeğırmenlerı ıle elektrik uretmektır Yeşıl fabrıkalardan geçen yılkı yazılanmızdan bırınde (sayı 31) bız de söz etmıştık Sanayıleşmenın yolu elektrıkleşmeden geçıyor Elektrığı çevremızı kırletmeden ve yakıt kaynaklarımızı tuketmeden uretmenın bır yolu, belkı de yakın gelecektekı en onemlı yolu da guneş enerjısınden yararlanmak Duşunun, Sahra'nın kum tepelerı fotovoltaık gozelere donuşturulebılse neler olmaz k ı ' Sorun da orada ama Şımdılık bılıyoruz, ama yapamıyoruz, çeşıtlı sorunlarımız var daha aşacak Sız sızın Guneş'ınızı soldurmayın yeter, öbur Guneş hep orada, hep bıze dost r Silisyumu arıtmak!.. Tum yenılenebılır enerjı kaynaklarının da kaynağı olan guneş enerjısınden yararlanma olanaklarımız 8O'lı yıllarda gıderek arttı Artık guneş yalnız evlerın damlarında su ısıtmıyor Onun yelınden elektrik uretıyoruz. Onun yelının oluşturduğu okyanus dalgalarından da elektrik uretebılıyorz Guneş ışınlannı aynalarla odakladığımız kazanlarda buhar uretıp, ondan da elektrik uretıyoruz Ancak guneş elektrığı uretmenın daha dolaysız, daha yalın yolu şımdılık fotovoltaik gozeler. 1839'da guneş ışığının ışığa duyarlı maddelere çarptığında elektrık akımı oluştuğu keşfedılmış, ama nedenlerı uzun sure anlaşılamamıştı Yuzyılımızın ortalarında sılısyumun guneş ışığı ıle çalışan ureteçlerın yapımı ıçın uygun madde olduğu anlaşıldı