Katalog

B İ L İ M K Ü L T Ü R Bilimde dil devrimi Yeni sözcükler yüzünden dilinizin anlatım gücünün azaldığını söyleyenler, hangi kavramı belirtmek istediler de başaramadılar? Vehbi Belgil taturk'un Dil Kurumu şu bahane tle yok edıldı "Halk bırbırını anlamıyor, babalar, dedeler torunları ıle konuşamıyor, ana babalar çocuklarına derslerınde yardımcı olamıyor Osmanlıcanın yerını uydurmaca aldı Bunun baş sorumlusu Dil Kurumu O halde dılı bu hale sokan kurum kaldırılmalı " Ve öyle yapıldı Aslında bu yalan ve kışkırtıcı sözler, "Sen gıt, ben geleyım"cılerın yaygaraları ıdı Bunlar ve yandaşları kurumun komunıstlerle dolu olduğunu, ıdeolojılerı gereğı eskı kulturumuzle genç kuşaklar arasındakı bağı kopardıklarını, Turkçenın anlatım gucunu daralttıklarını, bunun sonucu, çırkın seslerle dolu bır dil yarattıklarınt her fırsatta ılerı suruyorlardı Dil Bayramı öğreneceğız bunların Arapça, Farsça karşılıklarını'' Bu noktada, dılımızın butun bu karışık kavramları anlatmaya yeterli olup olmadığı sorunu çıkıyor karşımıza Neden olmasın'? Başka dıllerde terımler gerçegı tam mı yansıtıyor? Atom, Yunanca'da bolunmez' sözcuğunden gelıyor Maddenın bu yapıtaşı hakkında bugun bıldıklerımızın han gısını yansıtıyor bu sözcuk'' Aslında sozcuklere anlamları veren, gundelık kullanım Nışantaşı Istanbul'un gozde bır semtının adı Ama bunu söylerken 'nışan' ve 'taş' sozcuklerı aklımıza gelmıyor, şık mağazalar, şık evler, şık ınsanlar, zarıf konuşmalar canlanıyor gözumuzde Bayramda el opmeye gıttığımızde ev sahıbı okumuş ıdı ıse, "Allah emsâl'ı kesîresı ıle muşerref etsın" derdı Bakkal, "Allah, nıce yıllara yetıştırsın, elemsız, kedersız" dedıkten sonra eklerdı "El openlerın çok olsun yavrum " Hangısı daha cana yakın? Yenı sözcükler yuzunden dılımızın anlatım gucunun azaldığını ılerı surenler var Bunlar acaba hangı kavramı belirtmek ıstemışler de başarı gösterememışler? Bu gıbılerın başka dıllerde yazdıklarını da okuyoruz Hıçbırısınde ozellık yok Osmanlı donemınde bılıme en ufak katkıda bulunmamışız Anlatım gucu en ust duzeyde olan Osmanlıca mı önledı yaratıcıhğımızı? Yenı sözcükler uydurma bugun butun dıllerde uygulanan bır yöntem NATO, LASER, ABD, UNESCO, BM, STAGFLASYON, SMOG.DNA gıbı sozcuklerı 5060 yıl öncekı Ingılız, Fransız sözluklennın hıçbırısınde bulamazsınız Çunku bunlar, bu kavramları tanımlayan sözcuklerın baş harflerının bır araya getırılmesı ıle yapılmış Bunlar, yenı sözluklerı dolduruyor Ama bız hâlâ nelerle uğraşıyoruz Bır BANKO yarışmasında, takdımcı, "Ocak ayının eskı adı"nı sormuş, yarışmacılardan da, salondan da, dışardan da kımse söyleyememıştı Sonunda kendısı söyledı "Kanunî evvel" Oysa sözcuk Arapçada "kânun" (ocak) sözcuğunden gelıyordu Işte o gece sevıncımden ölse ıdım gam yemezdım Dil devrımı o kadar tutunmuştu Arapça deyınce akcığerlerı görulen şeyhlere, şıhlara, hacılara, hocalara, çömezlere rağmen • Türkçe yeterli mi? A Ben Dil Kurumu na hlçbir zaman üye olmadım, şu anda da değllim. Bu nedenle, onun yanlış veya doğrularının savunuculuğunu yapmak bana dtişmez. Ancak dil sorunu kurumun sorunu olmaktan çok, ulke sorunudur. Yazıtarımda, halkımızın anladığı gündelik dill kullanıyorum ve Türk dili tle en karışık, en blllmsel konuların bile anlatılablleceğlnin ömeklerinl veriyorum. Dolayısıyla benim de konu uzerinde görüşlerımı bellrtmeye hakkım olduğunu düşunuyorum. • Bıllm dill değlştl: Matematık, fızık, kımya, bıyolojı terımlerı değıştı Ancak bunun kabahatı dılcılerde değıl Çunku değışen şey dil değıl, bılımın kendısı Bugun modern matematık, modern fızık, modern kımya okutuluyor Bunların terımlerı de modern Ben, dörtgenı, önce "zuerbaatul adla", sonra mustatıl dıye öğrendım Cumhurıyetın ılk yıllarında bunların ne ol Dil Kurumu duklarını kımse bılmezdı Okul görmuşlerın oranı yuzde beş kadardı Bugun çocuğuna derslerınde yardımcı olacak ana baba, onun okuduğu kltabı ve öğrendığı bılımı öğrenecek, sonra yardım edecek • Insanların bırbırını anlamaması Osmanlı donemınde ıdı Şehbal Dergısınden şöyle bır cumle aklımda kalmış Bır resmın altında şu yazılı ıdı "Tuna uzerinde ahîren ınşa edılen cesr'ı âhenîn ' Bunu mu anlıyordu o zamanın okurları? Bunu şımdı şöyle yazıyoruz "Tuna uzerinde geçenlerde yapılan demır köpru" Hangısı anlaşılıyor? Öbur cumleyı yalnız bır avuç okumuş anlardı Ikıncısını dağdakı çoban da anlıyor Ama ışte Osmanlı ulema sınıfının bır turlu hazmedemedığı de bu ıdı Köylu anlasa ne olacak, anlamasa ne olacak? Onun görevı eşek gıbı tarla surmek, urununu bır çanak pırınç fiyatına satmak, askere gıdıp olmek (Yemen'de, Arabıstan'da, Balkanlar'da) ve vergı vermek Köylünun öbur adı "kafasız Turk" (Etrâk'ı blıdrak) ıdı Böyle bır adam okuyup anlayıp da ne yapacaktı? Uydurmacılık Dılımızın yuzde 95'ı Arapça, Farsça sözcuklerden oluşmuştu Neden Turkçe değıl de bu dıllerden sözcükler? Softa sınıfına göre Tanrı dıller yaratmıştı Bunlardan bırınde olmayan sözcükler oburunden alınmalı ıdı Turk, at tepesınde otlak otlak gezen, çıngeneden bır gömlek yukarı bırı ıdı Bıldığı keltmeler topu topu 100200' u geçmezdı Yuksek fıkırler boyle bır dılle nasıl anlatılabılırdı9 Başka dıllerden aktarma sorunu burdan doğuyordu Ama Turkçenın sözcuk uretme kuralları vardı Butun dıllerde olduğu gıbı Halkımız "Almak"tan "alımlı, alımsatım, alık, alıngan, alışmak, alınmak, albenı, alıkoy mak " dıye bırçok sözcuk uretmış Ben aynı yolla "algı, alıntı, alındı " neden demeyeyım? "Yummak"tan yumuk, yumru, yumruk, hatta yumurta, yumak, yamrıyumru, yumuşak, yumuşamak, "top"tan topuk, topak, topal, toplantı, toparlak, toparlamak, toplamak.topuz, topalak, toplu, topluca, toptan, topçu, topaklanmak, toprak, toptaşı " yapmış benım halkım Bunların hıçbırını Osmanlıca sozluklerde bulamazsınız Kullânılmayan sözcuk neden gırsın sözluğe? Ama yaşam ılerlıyor, yenı buluşlar bırbırını kovalıyor Bunların adlandırılması gerekıyor Suudî Arabıstan kralından mı soracağız, Humeynı'nın adamlarından mı KURS • • • • DERSANE • • • • EĞİTİM • • • • KURS * • • • DERSANE* • * * İNGILIZCE OİL KURSU TC MİLLI EĞİTİM GENÇLIK VE SPOR BAKANLIĞI İNGİLTERE'de İNGİLİZCE 29 Ekım 1989 24 Şubal 1990 Haftada 30 ders genel Ingılizce Ingiliz aıle yanında konaklama + yemekler Churchıll House School Ramsgate Kent aqe F sl Cen ( cale ftnav sonuçla VURTOIŞI LISAN I OKUUARI TEMSllCILIÛI UMtl Hutrıyel C Yonc» apl No 282/4 D 12 10270 ŞIŞÜ ISTANBUL GENÇLER Turıstık Tesıslerde İŞ GARANTİSİ TURİZMveOTELClÜK Kurs kayıtlan başladı IŞILDAR İNGİLİZCE * Yetışkınlere haftada 12 sant gunduz kurslan * Çalısanlara oğrencılere akşam veya hatta sonu kurslan * Ev hanımlarına özel grupla S/l DAH s DtCt İNOİLlZCr ÖÛRI TİK ENGLISH LANGUAGE CENTRE Yeni akademik yılımıza başladık. TASARI KIMSIMI 15 hafta £ 1680 İNGİLTERE'de İNGİLİZCE Londra nın en merkezı yerlnde ve Ingıltere nın en populer tatH kentlerınde genel ve executıve Ingılizce Ayrıca indirimli dil eğitim kampanyası devam edivor. ıelin birlikte karar verelim. BUYUK SuHMELI OTELI K»RSISI GAVAETÎE'E 174 2 1 9 0 1 7 1 2 1 ) 1 Kayıtlarımız Başlamıştır AUPAIR'lik 16 27 yaşlarında lıse mezunu bayanlar Çocuğa bak karşılıgında Ingılizce ogren YUAT Oli L &AN OKULLâRI rtMSLC L Gl ULUSLARARASI TURİZM EĞİTİM MERKEZI BoÇazkesaı Cad Not23Toçhan»lsl Tel 336 81 33 336 62 97 Tal 147 44 88148 43 57 Tel.152 54 0 4 0 5 0 6