Katalog

Bİ L İ M P O L İ T İ KA Amerika Başkanı'na bilim danışmanlıği Bilim adamlannın yönetime katkısı tartışılıyor Çevre ve ekonomik sorunlar, sağlıklı ve hızlı kararlar alınabilmesi için Beyaz Saray'a baglı bir bilim ve teknoloji kurulu oluşturulmasını zorunlu kılıyor. Amerikalılar, bilim politikasında büyük bir kargaşanın olduğunu belirtiyor ve bunun nedenini de etkin bir bilim danışmanlığımn eksikliğine bağlıyor. Yazan: Jerome B. Wiesner Özet çeviri: Asım Baykan m ft# Son seçım kampanyası sırasınja WaH Street Journal'ın bir on sayfa makaesınde seçılecek olan başkanı bekleyen durum bu manşetle dıle getırılıyordu El atılmayı bekleyen onemlı bılımsel konular stratejık savunmadan ınsanoğlunun Marsa gonderılmesıne kadar genış bir alanı kapsıyor Soz konusu makaleye gore hemen çozum bekleyen bılımsel ve teknolojık sorunlar arasında sanayı ve ulaşım ağlarının gelıştınlfiiesı yonunde yenı bırhamle yapılması, hasta gezegenımıze acıl yardımın sağlanması ve tum bu amaçları gerçekleştırmeye yonelık bir eğıtım sıstemının yaratılması ılk sıralarda yer alıyor Haber ABD'nın bılım polıtıkasına ılışkın oncelıkler konusundakı kargaşayı çok lyı yansıtıyor Bu kargaşanın sorumlusu yalnızca son yonetım değıl Gerçek neden Beyaz Saray ın etkın bir bilim ve teknoloji danışma grubundan yoksun oluşu. Bu nedenle dunya çapında gıderek artan çevresel zararlara ılışkın bılımsel venlere karşın, hukumetın kararlı davranamamasından dolayı çevreyı koruma gırışımlerı duraksamaya uğradı Yeterınce dıkkatlı ve bılgılı danışma unsurundan yoksun bırçok federal teknık proje, başarısızlığa uğradı ve maddı zararlara yol açtı Bugunku durum bırçok bakımdan 1957'de Elsenhovver'ın, Sputnık uydusu karşısında uğradığı şaşkınlığı anımsatıyor Eısenhovver başkanlığın araştırma ve gelıştırme programlarına ne denlı uzak olduğunu ayrımına o an varmıştı Uydu programlarındakı sorunların farkında olmayan yalnızca başkan değıldı Bızzat sorumlular dahı durumun ne denlı kötu olduğundan habersız gorunuyorlardı Başkanlık, soz konusu gorevlılerın Sputnık'ten sonra bıle başarısız programı savunmaya devam ettıklerını gozlemledı Eısenhovver, Sputnık'e cevap olarak hemen bir "Bilim ve Teknolo)ik İçin Özel Yardım" kurumu kurdu ve yonetımı ıçın Massechusetts Teknoloji Enstıtusu nun başkanı Tames R. Kllltan'ı atadı Daha sonra Kıllıan'ın onerısı doğrultusunda Bılım Danışma Komıtesı Savunma Harekat Daıresı'nden ayrılarak Yonetım Daıresı'ne bağlandı Bundan boyle Kıllıan ve Danışma Komıtesı 1972'lere kadar gıderek gelışen ve parlayan bir başkanlık ıcın bılımsel danışma sıstemı gelıştır dıler Ne var kı komıtenın kararları Nıxon un 10 mmm p ^ uyuk polltikalara, buyuk alE 2 kışlar ve büyük başağrıları..." polıtık amaçları ıle gelışmeye başlayınca 1972'de fesh edıldı Bundan sonra tum başkanlar Beyaz Saray'dan bir bılım danışma kaynağı oluşturmaya çabaladı Ancak bu çabalar hep başarısız kaldı Kıllıan'ın yerleştırdığı sıstem kadar etkın olanı tekrar oluşturulamadı Başkanlığı kazanan Bush krıtık bir kararla yuz yuze gorunuyor Bılım ve teknolojı konularında yeterınce aydınlatılmış bir lıdere hıçbır zaman şımdıkı kadar gereksınım duyulmamıştı Başkan bılım ve teknolojıyı yonlendırebılmesı ıçın, oncelıkle yakın geçmıştekı benzerlerınden daha lyı bir bılım yonetım sıstemı kurmak durumunda Uzmanlar bunun ıçın en lyı yolun Eısenhovver tarafından kurulan ve Kennedy başkanlığında gelıştırılen sısteme yenıden ışlerlık kazandırıl ması olduğunu ılerı suruyorlar Ulusal krız donemlerınde bıle her ıkı başkana da oldukça lyı bir hızmet getıren sıstemın bugun ıçın de aynı derecede yararlı olacağına ınamlıyor Başkanlar bugune kadar hep gunubırlık seçılen burokratların danışmanlığına bağımlı kalmış Ne var kı sozkonusu burokratlar çoğu kez rutın ışlerının fazlalığı nedenı ıle başkanlığın ozellıkle bılımsel soruniarını anlayabılecek ne zaman ne de enerjıye sahıpler Dığer bir zorluk da her bakanlığın kendı doğrultusunda hareket etmesı Örneğın Savunma Bakanlığı kendısı ıçın ongorduğu oncelığı gereğı yalnızca kendı devamlılığı ve gelışımıne oylesıne genış ve etkın bir burokrasıye sahıp kı savunma sekreterlığının bıle etkısı oldukça az Sosyal ve polıtık statukolarına yonelık tehdıt ıçermesı nedenı ıle böylesı kemıkleşı~ış burokrasılerın yenı teknolo]ilerın yerleşmesını engelleme olasılıkları soz konusu Kennedy'nin başarısı Başkanın hukumet entegrasyonunu sağlayarak belırledığı oncelıklere gore kaynak dağıtımını sağlayabıleceğı bir yol bulması gerekıyor Ideal olanı ozel ve genel konulara daır bırıncı el bılgılerden yararlanarak bu ışı bızzat gerçekleştırmesı Ne var kı gunumuzde boylesı bir gorevı bir kışının yuklenmesı olası değıl Şu ıdeal tanım başkanlık danışmanlığımn ışlevını açıkça ortaya koyuyor Danışman başkanın gozu ve kulağı gıbı davranarak bılgılerı toplamak, çozumlemek ve seçeneklerı ortaya koymak durumundadır Dı Kenndy, kablne burokratlan Ile ilışkısını zedelemeden danışmanlan ıle çok lyı bir ıletışım kurdu Ve boylece her konuda en karmaşık detaylarla ılgılı kararları başarı ıle verebıldı ğer bir deyışle etkın bir danışman başkanın çevreye açılan kapısı hatta bazen bızzat ıkıncıl bir egosu olmak zorundadır Eısenhovver ve Kennedy yonetımlerınde bu amaca buyuk olçude yaklaşıldı Kennedy kabıne burokratlan ıle olan ilışkısını zedelemeksızın görevlerını tam bir başanyla uygulayan danışmanlan ıle çok rahat bir ıletışım kurdu Danışmanlan olağan konularda kendısını ayrı ayrı aydınlatırken, krıtık bir konuda bir araya kendıiıklerınden gelerek çok onemlı bılgıler oraya koydular Bu nedenle Kennedy bir ko nun karmaşık detayları hakkında karar verebılecek yetkınlığe ulaşabılıyordu Kennedy tarzının aydınlatıcı bir yanı kendı duşuncesını paylaşan ve destekleyen kışılerle sınırlamamasıydı Kendısıne onemlı gelen bir konuda her zaman dışarıdan goruşler getırerek yardımcılarının aktıf bir bıçımde ba kış açılarını arttırmaları yonunde davrandı Kıllıan'ın ılk hedefı Sputnık olayı ıle ortaya çıkan uzay programındakı sorunları ortaya koymak ve değerlendırmektı Bu amaçla Kıllıan ve arkadaşları şımdıkı NASA (Ulusal Havacılık ve Uzay Idaresı'nın temelını oluşturan bağımsız bir kuruluş oluşturdular ve kuruluşa yeterlı fon ve desteğı sağladılar Boylece Eısenhovver ın dıle getırdığı askerı uzay prog ramlarının dışında bir sıvıl havacılık kuruluşunun oluşturulması arzusu yerıne getırılmıştı Artık uzay programı rayına oturmuştu Kıllıan tekrar hukumetın bılım ve teknoloji programlarında zayıf noktalar uzerınde ozellıkle savunma konusunda yoğunlaşmak uzere komıtedekı çalışmalarını arttırdı Daha sonra şımdı olduğu gıbı eğıtım programlarının bı lımsel ve teknolojık hedefler ıçın yeterlı olma dığı goruldu Bunun uzerıne okullardakı fen eğıtımının nıtelığını yukseltmek ıçın yoğun bir caba harcanmaya başlandı BAKANLIK VE DAIRELER D E V l ET SAVUNMA NASA ENERJI ULAŞTIRMA TICARET EPA IÇIŞLERI EĞITIM )N 1957'de kurulan Başkanlık Bilim Danışma Kurulu modellnde, kurul yonetım daıresı ıçınde yer alıyor ve doğrudan başkana rapor veren bir bılım danışmanı tarafından temsıl edıliyor Böylece başkan, teknık önerılen hem hukumet hem de kuruldan ayrı ayrı alabılıyor Danışma Kurulu, Butçe Daıresı'nın yardımıyla çeşıtlı konulara ılışkın araştırmalarını, ılgılı bölumlerde oluşturdukları paneller aracılığıyla gerçekleştırebılıyortar. Bu panellerde varıian sonuçlar Bılım Danışma Kurulu'na ıletıliyor. Politik göruş önemsiz Bılım danısmanlık kurumu gıderek gelıştı je Başkanın bırçok gereksınımıne yanıt ve rebılecak karmaşık ve buyuk bir organızas