Katalog

Cumhuriyet C U M A R T E S İ P A R A S I Z E K İ SAYI: 8 1 1 7 E Y L Ü L 1 9 8 8 Yıldız patlamalı galaksiler keşfedildi Kediler ve insanlar. 63 bin kimyasal madde kullanıyoruz. Oyunlar teorisi nedir? Eğitim; kalıp kafalar, pısırık mutsuz kişiler üretmemeli Kırk katır mı kırk satır mı? Antarktika'dan İstanbul kadar bir buz parçası koptu Pasifik sularına doğru süzülen dev buzdağı, büyük bir felaketin habercisi mi? Yoksa sadece bizlere yeni korku senaryoları yazdıracak bir sıradan olay mı? Çeviri: Belgin öz e Fıgaro ve Polar Press, nısan ayında heyecanlı başlıklar atmıştı "Antarktika'nın sonu mu gelıyor?", "Balınalar körfezı yok olma yolunda " Bir uy du tarafından gözlenen olay şuydu Yaklaşık 6500 km ? yuzölçumu (İstanbul buyukluğunde), ortalama 400 m kalınlığı olan ve B9 adı verılen dev bir buz kütlesl, Roosevelt adasının kuzeyındekı Ross buz platformundan koparak Pasıfık sularına yönelmıştı B9, 2600 km3'luk tatlısu hacmıyle, okyanusların tumu uzerıne yayılacak bir santlmlik bir su tabakasına denktı Olay ekolojık dengenın gıderek bozulduğuna ınananları urkutecek nıtelıkteydı ve ınsanın doğa uzerındekı sorumsuzca davranışlarının yenı bir kanıtı olarak goruluyordu Uzerı masa gıbı duz buzdağlarından bırı, 21946 ve 1963 yılları arasında 360 km 'lık yuzölçumuyle denız dıbınde gözlenmıştı Oığerı 1956 kasımında Amerıkan Glacıer gemısı tarafından olçulmuş, 335 km uzunluğu ve en genış kesımındekı 97 km'lık enıyle büyüklük rekorunu uzun sure korumuştu 1963 yılında Amery denızının ağzındakı 9600 km2'hk buzun yaklaşık beşte bırı koparak suruklenmeye başlamıştı Ikı yıl once ıse Fıschner platformundan kopan 1600 km2'lık bir buz parçası parçalanarak, Sovyet DrujnayaI araştırma istasyonunu da beraberlnde suruklemışti. Kaza, buyuk bir şans eserı olarak hıçbır can kaybı olmadan atlatılmıştı Bu buz kutlelerı, bırer su hacmı olarak duşunulduğu zaman, korkutucu boyutlara ulaşmakta Duşunun kı, sadece burada söz ettığımız buzdağının taşıdığı su mıktarı, Antarktıka'nın tum yıl boyunca okyanuslara boşalttığı suyun neredeyse yarısına eşıttır Olayın gerçekleşmesı halınde denız bıyosferı ve dunya ıklımı de buyuk olçude etkılenecektır Fakat şunu unutmamak gerekır Bu buz kütlelerının onda dokuzu su altındadır, dolayısıyla kaplamış oldukları yer denız tarafından doldurulacaktır Olay kısmen suya batmış bir cısmın harekete geçmesınden ıbarettır, tıpkı denıze açılan bir gemı gıbı Buzdağının onda bırı, yanı su uzerınde kalan Güney Kutbu'nda olay L kısmı kar ve az yoğun buzdan oluşmuştur ve erımesı denız sevıyesınde çok buyuk bir oynamaya neden olmayacaktır Bu tur olayların nedenlerıne gelınce Bız burada, derınlerdekı buz tabakalarının erımelerıne ve buz platformlarının yennden oynamalarına neden olabılecek, fakat elımızdekı olanaklarla önceden bılınmesı mumkun olan jeotermık akı artışları, depremler ve volkan puskurmelerı gıbı nedenlen bir kenara bırakarak, buzulların dinamlğlne bağlı dlğer bazı nedenOevamı 2. Sayfada Karadeniz, zengin ülkelerin çoplugu mu olacak? •• •••«/•• •• Esrarengiz variller S 153 km uzunluğunda, 36 km. genişllğinde 400 m kalınlığındakı B9 buzdağı nereye kadar gidecek? on haftalarda kamuoyunu ve yayın organlarımızı ılgılendıren çevre sorunlarından" bırısı de, Karadeniz sahıllerımız boyunca kıyılarımıza vuran "esrarengiz variller" oldu Sınop, Samsun Ordu ve' nıhayet Batı Karadeniz önlerıne haftalardır gelen bu varıllerın ıçerığınde yapılan analtzler bunların zehırlı maddeler bulundurduğunu ve daha sonra da bu zehırlı maddelerın PCB (polıklorlu bıfenıl)ler olduğunu ortaya koydu Denızlerımız dosyasının "Karadeniz ıle ılgılı olumsuz projeler" bölumunde buyuk bir trafığe sahne olan Karadenız'e, gızlıce nukleer atıkların bırakılabıleceğını gözardı etmemekte yarar" olduğun'a ışaret etmış ve "Marmara ve Karadeniz (uluslararası nıtelıktekı) MEDPOL projelerının kapsamı dışında bırakıldığına göre hıç değılse Karadenız'de ayrı bir ulusla rarası monıtorıng (ızleme) programına, bu denıze en uzun sahılı bulunan Turkıye'nın önayak olmasının önemıne" değınmıştım "Benden atlasın da nerede patlarsa patlasın" duşuncesı bugunku gelışmış toplumların ortak felsefesı halıne gelmış, gelışmekte olan ulkelerın hava, kara ve sularını ayırt etmeksınız bir çöpluk olarak gorme örneklerını Goltaş Çimento Fabrikasına gonderılen zehırlı endustrıyel atıklarda ve Karadenız'e bırakılan "esrarengiz varlller"le yaşamış bulunuyoruz Karadeniz kıyılarına vuran PCB ıçerıklı variller, bellı kı dıbe çökmeye vakıt bulamamış olan sınırlı sayıdakı "yaramaz orneklerdır Dıplerı, batması ıçın özellıkle delınmış varıllerden ancak bir bölumu elegeçebılmış, buyuk bölumu ıse, amaçlandığı şekılde Karadenız'ın derınlıklerıne gönderılmıştır PCB'lerın denız ortamındakıdavranışları, besın zıncırındekı akımı konusunda bılgı verebılır Denız ortamına atıksular ve özellıkle de atmosferden ulaşan PCB'ler Oevamı 2. Sayfada tlham Artıiz