Katalog

Y A P A Y O R G A N L A R ENERJİ Organ Nakli Kongresi temaıl Murat urkıye Organ Naklı ve Yanık Tedavı Vakfı tarafmdan duzenlenen Oriadoğu Organ Naklı Derneğı 1 Bılımsel Toplantısı (MESOT Mıddle East Socıety for Organ Transplantatıon) 24 kasım arasında An kara Atatıırk Kultur Merkezı'nde gerçeklestı rıldı Başkanlığını Prof Dr Mehmet Haberal ın yurultuğu kongroyo 20 ulkeden 100'u aş kın bılım adamı katıldı Aralarında tum Ortadogu ve Ku^ey Afrıka ulkeierının yanı sııa ADD, ıle Batı Almanya Ingıltere Isvıçre, Isveç Hollanda gıbı bırçok Batı ulkesınden uzmanın da yer aldığı toplantıda organ naklının guncel sorunları ve konuya ılışkın son gelışmeler tartışıldı Kongrpye sunulan bıldırıler arasında böbrek naklı, hemodıyalıze ılışkın sorunlar transplantasyon ımmunolojısı nakledılen or ganların reddı ve transplantasyon komplıkasyonları ağırlık laşıyordu Prof Dr Mehmet Ha beral derneğın ve toplantının başlıca amaçlarını şoyle sıraladı "Organ naklı konusunda çalışan Ortadogulu uzmanlar arasında ıletışımı sağlamak, ışbırlığı kurmak, bılımsel çalışmalar yapmak yayınlarda bulunmak, konuyla ılgılı kıt kaynakları en lyı bır bıçımde değerlendırmek, yaratı lacak bılımsel olanaklardan tıp adamlarının etkın bır bıçımde yararlanmasını sağlamak, bu konudakı her turlu araştırma proıesını desteklemek Gerçekleştırılen toplantının bu konu ı kı ılk aşama olduğunu vurgulayan Dr Haberal, ılerıde kurulacak bır bılgısayar ağıyla ılgılı merkezlerın gereklı organı bulma ve kullanma konusunda bırbırlerıyle etkırı bır ışbırlığıne gıreceklerını sozlerıne ekledı Avrupa ulkelerı arasında oluşturulan Eurotransplant ve Scandıatransplant gıbı kuruluşlarla ılışkı ıçınde olan MESOT 1988 yılında Bern'de kaydedılerek uluslararası kımlık kazanmış olan bır dernek Kongreye Fınlandıya'dan katılan Helsınkı Transplantasyon Merkezı uzmanlarından Dr Pakka Hayry ozellıkle bağışıklığın baskılan ması (ımmunosupresyon) konusunda son yıllarda kaydedılen yenı gelışmeler sonucunda nakledılen organın vucut tarafmdan reddedılmesının onlenmesıyle organ naklının guvenı lırlığının, yaşam beklentısı ve sağkalım oranının arttığını soyluyor Organ naklı deyınce ılk akla gelen organ kuşkusuz böbrek Kronık bobrek hastalarını yenıden yaşama donduren kesın bır tedavı yontemı olan bobrek naklın de başarı oranı, son yıllarda °/o 81 ıle % 95 arasında değışıyor Dr Hayry kendı merkezlerınde yılda 200'u aşkın bobrek naklı yapıldığını, bu böbreklerın tamamına yakınının kadavralardan sağlandığını sozlerıne ekhyor Transplantas yonun malıyetı bır kanser hastasına harcanandan daha duşuk Buna karşın lyıleşme şansı dığer ölumcul hastalıklarla kıyaslanmayacak ölçude yuksek Yurdumuzdakı dıyalız merkezlerınde tedavı gören kronık b^brek hastalarının toplam sayısı 4032. Bu hastalardan 2344'u acıl olarak diyalız merkezlerıne başvurmuş HastaLrdan 484'u ıse sureklı olarak Ankara ve lstanbul : dakı dıyalız bırımlerlnde tedavı göruyor Kadav ralardan bobrek sağlanabılmesı durumunda bu hastaların buyuk bır bölumu normal gundelık yaşamlarına dönebılecek Böbrek nakıllerınde ABO kan gruplarının uyuşması önem taşıyor Ancak ABO uyuşması bulunmayan böbrek nakıllerınde de başarı sağlanabılıyor Nıtekım yurdumuzda geçen yıl ABO uyuşma sı olmayan 8 bobrek naklı gerçekleştırılmış T Mutfakta 500 derecelik güneş ısısı Almanlar, 24 saat boyunca çok ucuza ısı ve enerji üreten "güneş jeneratorü", Amerikalılar da emilen güneş enerjisini elektrik enerjisine dönüştüren ışığa duyarlı hücre yaptı. Çeviri: FUsun Yasar şım bulunan komşu kaba geçıyor Rıtter, deneme çanşmalarında bu ıkıncı deponun ıçın> >zde 98 oranında tıtandan oluşan bır b v ım koyduklarını belırtıyor ve sözlerını şöyle surduruyor "Soz konusu bıleşım bır sunger görevı göruyor ve hıdrojenı emerek tıtan hıdrur oluşmasını sağlıyor Yavaş cereyan eden bu kımyasal reaksıyon sadece 40 derecelik bır ısı oluşturuyor Bu da ılk aşamada elde edılen yuksek ısıyı soğutarak ev ışlerınde kullanışlı bır dereceye getırmeye yarıyor" Gecelerı ıse guneş jeneratörumuz, tam bır soğutucuya dönuşuyor Gece olup da guneşın ısıtma gucu tukendığınde kımyasal ışlem tersıne donuyor Şöyle Tıtan hıdrur çabuk değışken bır maddedır Hıdrojen bu metalden çok çabuk ayrılır ve ılk depoya döner Bu sırada ısı çeken bır reaksıyon oluşur ve sonuç olarak da ıkıncı depodakı ısı, sıfırın altında 510'a kadar duGuneş yansıtıcı oyn.ı Güneş enerjisi kullanımında 2 atılım G eçen gunlerde Almanya'da, dev rımcı nıtelıkte yenı bır makıne tanıtıldı Guneş enerjisi ve bundan kaynaklanan reaksıyonların özel bır kımyasal "sunger" ıçınde toplanması yöntemiyle çalışan bu makıne, 24 saat boyunca çok az bır masraf karşılığında ısı ve enerji uretebılıyor "Termokımyasal enerjı bırıkmelı guneş jeneratöru" adı verılen bu sıstemın ozellıkle ısınmak ve pışırmek ıçın odun yakmak zorunda olan Üçuncu ve Dorduncu Dunya ulkelerındekı mılyonlarca aılenın enerjı ıhtıyacını karşılamak amacını taşıdığı bıldırılıyor Hemen hemen aynı tarıhlerde, Amerıka'nın New Mexıco kentınde Sandıa Natıonal Laboratorıes of Albuquerque'de bır grup araştırmacı, bugune dek hayal sayılabılen bır olayı gerçekleştırmeyı başardılar Yenı uretılen ışığa karşı duyarlı bır hucre, daha dune kadar duşuncesı bıle ımkânsız görunen oranda, emilen guneş enerjısını elektrik enerjisine donuşturebılıyor Bu yenı oran yuzde 31 olarak açıklandı Oysa bugune dek kullanılan aynı amaçlı sılıs hucrelerde bu oran yuzde 10'u aşamıyordu Bu ıkı sıstem, tıcarı uygulamaya konduğunda, hem guneşten azamı ölçude yararlanılmış olacak hem de elektrik masrafı azalacak Almanya'dakı Max Planck Enstltüsü'nden Alfred Rltter, yenı guneş jeneratörunu ılgılılere şöyle anlattı "Jeneratörun ılk parçası bırçok panelden oluşan bır aynadır Bu ayna guneş ışınlarını kendısınde toplayarak ıkı bolumlu ve ısıl yalıtırnlı bır depoya gonderıyor Kuçuk bır delıkten ılk bölume gıren guneş ışını burada ısıyı bırkaç yuz dereceye çıkarıyor Burada elde edılen ısı, ıkıncı bölume geçerken guçlu bır kımyasal reaksıyon yaratıyor Söz konusu ıkıncı bölumde, makınedekı gerçek yakıt olan magnezyum hıdrur bulunuyor Bılındığı gıbı hıdrurler, hıdrojen ve dığer bır elementten oluşmuş katı kımyasal btleşımlerdır özellıklerı ıse, hıdrojenı emmek ve ısıtıldıklarında gaz olarak salıvermektır Burada da hıdrojen ısı ureten bır reaksıyonla magnezyumdan ayrılıyor ve mutfaklarda rahatça kullanılabllecek 450500 derecelik bır ısı kaynağı şeklıne dönuşuyor Bu şekılde serbest kalan hıdrojen, bır tup yardımıyla, ıçınde özel bır metal taıle şer Bu soğutma ışlemınden de şu şekılde yarartanılıyor Içınde tıtan hıdrur bulunan ıkıncı depo, soğutucu bır sıvı akımı ıle bır buzdolabına bağlanabılır Içınde onceden su bulunan buzdolabı, boylece buZ ureten bır dolaba donuşur Aynı zamanda, ılk depoya donen hıdrojen yenıden ısı ureten magnezyum hıdrur oluşturur Ancak bu kez ısı sadece 350 derece cıvarındadır Ne var kı, bu sıstemle elde edılen ısı enerjisi, söz konusu bır konuttakı elektrik ıhtıyacına cevap veremıyor Bunun ıçın Alman araştırmacılar, geleceğın |eneratörunun yanında, geçen yuzyılda ıcat edılmış eski bır teknolojıden yararlanmayı duşunmuşler Bu ek aygıt, 1816: larda ıcat edılmış bır "Stırlıng Motoru"dur kı bugun bıle ısıyı mekanık enerjı ve elektrığe dönuşturebılen en etkın makıne olma özellığını koruyor Bu motoru ılk depoya bağlayan basınçlı tup basınçlı helyum ve hıdrojen gazı ıle doldurulmuştur Bu gazlar ısındığında genışler ve motor çalışmaya başlayarak elektrik uretır Alman araştırmacılar, eldekı guneş enerjisi ıle uretılen enerjı arasındakı mıktar oranını da şöyle açıklıyorlar Metre karede 7 kılowatsaat guneş ışını alan sıcak