Katalog

BİLGİSAYAR BİLİM YAŞAM Bilgisayar dünyasında terör ABD'yi saran bu elektronik hastalığına ülkemizde az rastlanıyor. Murat Arın G eçen gunlerde, ABD'de bır vırusun, Savunma Bakanlığı'nın 60 000 bılgısayarı bağlayan ıletışım ağını altust etmesıyle, vırusler tum dunyada TV haber programlarında ve basında gundeme gırmeyı başararak bılgısayarla ılışkısı olsun olmasın herkesın dıkkatını çektı Bırkaç yıldır bilgisayar dünyasında baş ağrıtıcı bır konu olarak ızlenen vırusler 23 yaşındakı bır oğrencının faz la ılerı gıden şakasıyla yenıden gundeme geldı Son dokuz ay ıçınde, yalnız ABD' de, kışısel bılgısayarlardan verı bankalarına kadar 250 bın bılgısayarda vıruslerle karşılaşıldı Bır zamanların seyrek rastlanan elekronık "hastalığı" artık salgın boyutlarına ulaşmıs bulunuyor Elektronik virüs nedir? Elektronik vırus, bılgısayarın ıç kontrolunu ele geçırerek kendı kendını kopyalayan bır programdır Bılgısayarın dısk sıstemının kontrolunu elıne geçırır ve "enfekte" bılgısayarda bır program çalıştırıldığı zaman vırusun bır kopyası bu prog rama 'bulaşır Boylece salgın, dısketlere yuklu programların kullanıcılar arasında değıştokuş edılmesıyle ya da kullanıcıların telefon hatlarıyla bırbırlerıne program gondermelerıyle yayılıyor Oyun programlarından tıcarı programlara kadar bırçok programın el değıştırdığı, bılım adamlarından tıcarı kuruluşlara kadar bınlerce bilgisayar kullanıcısının ıletışım ağ larıyla bırbırıne bağlandığı bugunun bılgı sayar dünyasında salgının hızla yayılması çok kolaydır ABD'de, Savunma Bakanlığı'nın Araştırma Projelerı Ajansı'nın gelıştırdıgı "Arpanet" ıletışım ağında karşıiaşılan enfeksıyon vırus salgınının en son ve en çarpıcı orneklerınden bırıdır Arpanet ağına enfekte olan vırus on bınlerce araştırmacının çalışmalarını altust etmıştır 23 yaşındakı Robert T Morrıs tarafından yaratıldığı belırlenen vırusu bu oğrencı deney amacıyla yaratmıstı Arpanet ağında kendı kendını kopyalayarak yavaş yavaş yayılacağını ve bu arada bılgısayarlara zarar verrneyeceğını urrîuyordu Fakat, programdakı kuçuk bır hata vırusun planladıgından çok daha hızlı yayılmasına neden oldu Arpanet ağında sıradan bır mesaj gı bı bılgısayardan bılgısayara aktarıldı Bır bılgısayara gırdığınde bırçok altprogram ışlemeye başlıyordu Bın bılgısayara orıpnal programın yuzlerce kopyasını yapma komutunu verıyordu Otekı, sıstemle bağlantıdakı kullanıcıların adlarını arıyor ve bunlara gırış ıçın parolalarını saptıyordu Bır uçuncusu, bılgısayara adres lıstesındekı her sısteme orıjınal programın kopyalarını gondermesını soyluyordu Vırus kısa surede Arpanet'e bağlı tum bılgısayarlarda gozlendı Elektronik vırus duşuncesı bilgisayar çağının ılk gunlerınde doğmuştu Bilgisayar araştırmalarının onculerınden John von Neumann 1949da "Theory and Organization of Compllcated Automata" adlı kıtabında ılk vırus orneklerını tanıtmıştı Ancak bu donemde bilgisayar alanındakı gelışmeler yetersız olduğundan kıtap dıkkat çekmedı Fakat, on yıl sonra AT.T'nın Bell Laboratuvarlan'nda, Çekır dek Savaşı adı altında yenıden goruldu Neumann'ın çalışmalarını ızleyen uç bılımadamı, bu bır tur oyunu gelıştırmıştı Ikı oyuncu, bılgısayarın belleğıne yerleşen ' organızma" adlı kendı kendıne çoğalan programlar yazıyordu Her oyuncunun organızması otekı oyuncunun programındakı bılgılerı bozarak rakıbının organızma larını yok etmeye çanşıyordu Kazanan belırlenen sure sonunda en çok organız maya sahıp oyuncu oluyordu Sonra, bu programlar bılgısayarların belleğınden sıiınıyordu Bu gızlı savaşlar, gecelerı bilgisayar kullanımının az olduğu zamanlarda yapılıyordu Bu oyun, Xerox un Palo Alto'dakı Araştırma Merkezı ve Massachusetts Teknolojı Enstıtusu'nun yapay zekâ laboratuvarı dahıl bırçok bilgisayar a r aştırma merkezınde oynanmaya basladı O zamanlar bılgısayarlar arasında ıle tışırv olmadığı ıçın bu oyun tehlıkelı olmu yordu Bır bilgisayar kontrolden çıkarsa kapatılıyor ve sorun çozumlenıyordu Fakat, bılgısayarlar bırbırlerıne baglandıkları zaman ışler değıştı Çekırdek Savaşı oyuncuları oyunlarının ayrıntılarını halka açıklamamaya karar verdıler bilgisayar merkezlerı olmak uzere her yerde gorulmeye başladı Başlangıçtakı kuçuk şakalar, gıttıkçe daha yıkıcı oluyordu Orneğın bır tanesı, bılgısayara yuklenmış tum bılgılerı sılıyor ve ekrana "GOTCHA" yazıyordu Bır dığerı, dısklerdekı kutuklerı ((ıle) sılmeden once, unlu rock şarkıcısı Madonna'nın bır göruntusunu verıyor ve sonra ekranda "Bır rock yıldızının göruntusunu yukleyecek kadar aptalsın" tumcesı gözukuyordu Bu haftanın bilim olayları * Jeodezl: Tarım ve toprak reformu çalışmalarında arazı tapulaştırmalarının yeri ve oneml, GAP projesi (slaytlı) Doç Dr Bahrı Çevık Yıldız Unıversıtesı Konferans Salonu, 21 kasım 1600 1900 * Dlabette irnmünosupressiv tedavlnin yerl. Doç Dr Temel Yılmaz Çapa Detam Kutuphanesı, 22 kasım, 15001700 Semıner * Çocuklarda portal hipertansiyon ve cerrahi tedavisi. Akgun Hıçsonmez Cer rahpaşa eskı kurul salonu 24 kasım, 14 301600 Semıner * Clnsel Fonksiyon ve Bozuklukları Ulusal Kongresı. 22 23 24 kasım Duzenleyen Cerrahpaşa Tıp Fak Psıkıyatrı Anabı lım Dalı OtımBeşıktaş * Meme kanserlnde evrelere göre tedavi ve kriterler. Prot Cemalettın Topuzlu, Uzm Dr Işık Aslay, Uzm Dr Nakıye Ozturk Çapa, Onkolo|i Enstıtusu Kutuphanesı 25 kasım 1000 Semıner •Yüksek enerji fıziğinden seçme konular. Prof Gedız Akdenız Doç Emıne Rızaoğlu Araş Gor Ayşe Kızılersu Ist Unıv Fen Fak Yuksek Enerji ve Plazma Fızığı Anabılım Dalı 24 kasım 14 00 Semıner * Amorf yarı ıletkenlerde elektrik alan dağılımı. Araş Gor Ayça Yalama ist Unıv Fen Fak Atom ve Molekul Fızığı Anabılım Dalı 21 kasım, 13001500 Semıner * Bazı yonleriyle insektiver bitkller. Or han Kuçuker Ist Unıv Botanık bınası 21 kasım. 1630 Semıner * Matemaiik Tarihi ile ilgill bir konu. Doç Dr Mehmet Oryan Ist Unıv Fen Fak Matem Bol Semıner Odası 25 kasım 1400 Semıner *' Kranlyumun normal radyolojık anatomlsl. Dr Alptekın Peker Çapa Noroşırur jı Klınığı 6 kat Top Sa'onu, 25 kasım 14 001500 * Turk Medenı Kanununa 3444 sayılı kanunla getırılen değışıklıkler. Duzenle yenler Hukuk Fakultesı Turk Hukukçu Ka dınlar Derneğı 24 kasım 1000 1700 Sem pozyum * Çırağan Sarayı'nın roleve ve restorasyonu ile llglli çalışma Scrgı Lemı Me rey yonetımınde proje grubu • Sabancı Kıtap lığı 18 29 kasım Virüslere karşı koruyucu programlar Salgından yararlanma amacındakı gırışımcıler, vıruslere karşı koruyucu çeşıtlı programları pıyasaya surduler Aşılama, Dısk Savunucu, Antıdot gıbı adları olan bu programların değışık koruyucu ışlevlerı buluruyor Hepsı dıskettekı ya da hard dısktekı vırusu yok etme amaçlı bu programlardan bazılarının vırusun gırmesını engelleyıcı ışlevlerı de var Orneğın, Vır ALARM adlı program, bır vırusun varlığını belırledığı zaman kullanıcıyı uyarmak ıçın bılgısayarın ses kanalından polıs sırenıne benzer bır ses çıkarıyor Türkiye'de virüsler T urkıye de özellıkle korsan oyun prog ramîarıyla gelen vıruslerle karşılaşılıyor Vıruslere karşı koruyucu program lar da ulkemızde buiunabılıyor orneğın programlarında sık sık vırusle karşılaşılan Amıga bılgısayarlar ıçın pıyasada çeşıtlı vırus öldurucusu programlar bulunuyor Öte yandan buyuk sıstemlerde (orneğın banka ların unıversıtelerın, tıcarı kuruluşların bilgisayar sıstemlerınde) asıl tehlıkeyı yurtdışındakı ıletışım ağlarıyla ve verı bankalarıyla ku rulan bağlantılardan geçecek vırusler oluşturuyor Bu konuda goruştuğumuz IBM den Yucel Eğecıoğlu bıze şunları soyledı IBM kullanıcıları arasında yaptığımız bır araştırma sonucundn Turkıyo de vırus sorunuyla karşı lasılmadığını belırledık Ancak IBM ın bankaların ve çeşıtlı kuruluşların yurtdışındakı değışık merkezlerle bağlantıları vardır Bu bağlantılarda hangı tur bılgı gıdıp geldığı bellı değıldır Vırus bu bılgı ağından gelen bılgı lerle sısteme gırebılır Bılgı ağıyla aktarılan bılgıler ıkı ana sınıfta toplanabılır Bırıncı sınıf kısa mesajlardır Bunlar sadece mesajlar olup herhangı bır şekılde program ıçermedıklerı ıçın vırus yay maları mumkun değıldır Ikıncı sınıfı ıse kutukler (fıle) oljşturur Kutukler çalıştınlabılen ve bılgı ıceren kutukler olarak ıkıye ayrılırlar Bılgı ıçeren kutuk orneğın kıtap olabılır Çahştırılabılon kutukler ıse programlardır Bunlar vırus ıçerebılırler Bu programların ısım ozellıklerı vardır (Orneğın Assambler) Bılgı ağından gelen bır çalıştırılabılen kutuğun adı Assambler A ya dönuşturulerek bu programın dışardan geldığı ve vırus taşıya bıleceğı belırtılmekte, kullanıcı uyarılmaktadır Kullanıcılara bılmedıklerı kodu kullanma maları tavsıye edılmektedır " I l \ ) 1983 yılınaa, Unix siatemının yaratıcısı Ken Thompson bu sırrı bır odul torenınde açıkladı Thompson, ılk bilgisayar vıruslerının varlığını duyurmakla kalmamış dınleyıcılere bunları nasıl yapacaklarını da anlatmıştı Artık sır ortaya çıkmıştı 1984 yılında Scientifıc American Dergısı'nın yazarlarından A.K. Devvdney. vırusler hakkındakı ılk makaleyı yazdı Devvdney, Çekırdek Savaşı'nı anlatıyor ve postalama ucretı olarak 2 dolar gonderen okuyuculara kendı vıruslerını uretmelerı ıçın bır kılavuz kıtap göndereceğını açıklıyordu Kısa sure sonra, vırusler başta unıversıte ÇAÖRI Bu hafta yayımladığımız bilim etklnllkleri henuz üniverslte Içl ve dışındaki bütün etkinlikleri kapsamıyor. ilgili kuruluşlarımızın, yukarda verdiğimlz duyurulardakl verilerl Içeren bllgileri dergimlze ulaştırmalannı rica •deriz.