Katalog

ZOOLOJ I Tlbetll blr kadın, yavru pandayı leopann pençeslnden kurtarmaya çalıaırken ölmüş. Pandalann gözieri etrafındakl slyah halkada bu olayın anıaına blr yaa Işareti olarak yarieşmlş. Derleme: Belgin öz Pandaların yaşam savaşı in'de Sichuan dağlarında panda neslini korumak üzere örgütlenen insanların sayıları pandalarınkınin çok üzerinde. Yeryüzünde doğa sembolü olarak tanınan bu hayvanı kurtarabılmek için dikkatle izlemek, ele geçirmek, beslemek ve hatta, başlıca yemeğini oluşturan bambular tükendiğinde, uygun bir yere taşımak gerekiyor. Efsaneye göre Tibetli bir kadın çoban, yavru bir pandayı bir leoparın pençelerinden kurtarmaya çalışırken, yaşamını yitirmişti. Halk pandaların gözleri etrafındaki siyah halkanın, bu olayın anısına, bir yas işareti olarak yerleştiğine inanıyor. Değerli bir hayvan olarak kabul edilen pandaların yaşamı, günümüzde yine insanlar tarafından tehdit edilmekte. Sayıları giderek artan Çinliler, pandalann yuya edindikleri toprakları işleyerek kendi besin ihtiyaçlarını karşılamaya çalışıyorlar. Çin'de yaşayan ve sayıları 8OÖ1OOO civarında bulunan pandalar 30.000 km. karelik bir arazi üzerinde dağılmış durumdalar. pandalar bakım Kışın açlık tehlikesind» kalan uzmanlarca bulunup istasyonlanna gönderlllr. m i dalar kışı geçirmek için hiçbir tedbir almadan günü gününe yaşıyorlar. Genellikle yalnız yaşamayı seven pandalar bırbirleriyle karşılaşmaktan da kaçıyorlar. Bambu ve panda iç içe Avlamak yasak gönderılir. Açlıktan kurtanlan pandalar ye bambunun bol olduğu yerlere ya da hayvanat bahçelerlne Pandalar bambuya bayılıyorlar. Panda nesli, gelişim süreci içinde, bunları daha rahatça ele geçirebilmek ve yiyebilmek içın dev, geniş ve yassı azı dişleri ile bilek kemiğinden çıkan bir tür altıncı parmak edinmiş. Bu parmağın yardımıyla, hayvan otururken bambu kamışını elinde tutarak rahatça kemirebilir. Panda bu özelliğiyle, tüm memeliler içinde tektir. Yapısını bile bambu tüketimine uydurması, pandanın felaketini de oluşturmuş: Bambu olmadığı yerde, pandalar da yaşayamıyor. 1200 ile 3400 m. yükseklikteki topraklar üzerinde, tarım yapan insanlar pandalara ancak çok ufak otlaklar bırakmışlar. Daha da kötüsü, yetişen bambular dönem dönem yok olabılıyorlar. Çünku bunların bazı türlerı sadece kırk senede bir, bazıları ise seksen ya da yüz yılda bir çiçek açıyor. Bunlar tohumlarını saçtıktan sonra kuruyorlar. Dolayısıyla, yeni bir bambu neslının yetişebılmesi için beş sene geçebiliyor. Bu arada tüm blr bölge, tıpkı bir yangın yalamışçasına, çıplak kalıyor. Bu da, başka bambuluklara gidecek imkân bulamayan pandaların (yüzlerce pandanın) ölümüne sebep oluyor. Pandalar ormanda yol alırken, vücutlarının arka kısmındaki koku salgılayan bezleri ağaçların gövdelerine sürtüyor ve böylelikle, kendi hak ve toprağını, bilek gücüyle savunmak zorunda kalmaksızın, belirlemenin bir yolunu bulmuş oluyorlar. Hem ot, hem de et yiyebilen pandalar aslında az gelişmiş sindirim sistemleriyle eti, yeşilliklerden çok daha iyi sindirebilmekteler. Bunun nedeni de, bitkilerin liflerini selüloza çevirememelerı Yine bu nedenle bitkilerin sadece yaprak ve filizlerini yemeyi yeğliyorlar. Pan Oabtykan yanlıalıkla tuzağa duaup Ohn bu panda glbl daha blrçoklan avcıtann geylkler Içln kurduklan tuzaklann kurbanı olmakta. Doğal ortamlannm yok edllmoaindon aonra pandalar için en buyük tehllke bu glbl tuzaklardan kaynaklanmakta. Panda peşinde birçok kaçak avcı var. Bunlara hiçbir zaman göz yumulmaması ve her yakalandıklarında birkaç yıl hapis cezası almaları bile avcıları yıldıramamış; çünkü bu hayvanlardan elde ettikleri ve geleneksel tıp uygulamaları için çok değerli bir madde olan miski çok büyük paralarla satabiliyorlar. Dişi panda ancak iki veya üç yılda bir yavrulayabıliyor, bir defada sadece bir yavruyu emziriyor ve yavrusunu on sekiz ay bırakmıyor. Hamilelik 97163 gün sürüyor. Yeni doğan bebek kör, tüysüz ve sadece birkaç yüz gram ağırlığında oluyor. Yani insan yavrusundan otuz veya kırk kere daha az. Sanki henüz tamamlanmamış gibi... Bu pembesiyah yavru öylesıne korumasız ki, annesi ona binbir özen göstermek zorunda kalıyor. Yine de panda yavrularında ölüm oranı çok yüksek. Sonuç olarak, pandaların yaşamlarını sürdürebilmeleh insanlara bağlı. Ormanların yok edilmesine artık bir son vermek gerek. Ve de yeni ormanlar yaratmak. Çünkü ağaçların olmadığı yerlerde gerçek bambular pandaların yerleşmesine izin vermeyecek kadar yoğun oluyorlar. Belki birkaç tarla ve çayırdan vazgeçip, bunları yaşam alanları hâiâ çok kısıtlı olan pandalara terk etmek yerinde olacaktır. Bazı bölgelerde insanların yerleştikleri topraklardan taşınmaları bile gerekebılır. Hindistan tıpkı böyle bir gırışımle kaplan neslını kurtarmaya çalışıyor. Tabii bu arada parayı unutmamak gerekir: Panda neslinin kurtarılması için yaklaşık 4 milyon dolara gereksinim duyuluyor. Yok oldukları takdirde, hiçbir şeyin onları geri getiremeyeceği düşünülürse, değmez mi? D 16