Katalog

OLOJİSİ Seskaydedici Bantm dönüp dönmmllglnln Mot tarafından kontrolünu ağlayan düğme Martyetlk kalalar üzerlnden aaglanap aanlyede S cm llk blr »ürat lyl blr kayıl kalltml Içln yaterlidir Bu hsreketll makara bantm ll»rl gari harekatlnl «aglar Teyptekl manyetlk metal bant tek kanallıdır ve uçuş bll glsi kaydedlcinln bantı gibi dayanıklıdır Elekirlk akımı kaslldlğlnde kaydedlclyl 30 daklka çalıatıra bllen aku (115 V) Bant blr Vkayısı glbl çeıtı »r Içlnde döner Dantın baaıın va aonunun laar«tl*nm«ai lomatlktlr KMMOT hamcn M Ç synı ttızdadönmaz Dönen fııça danen parçalarla çalışır Böylellkla motor Mtşılfntş matoftaffton daha uzun yaaar 1100 derece aıcakta 30 da Hıka clhaıı koruyabil«n çellk kutu ledebılıyordu Karakutular hakkında bu bılgılerı verlıkten sonra tekrar olaya döneiım "Eğer Aır Florıda 90'da dıjıtal bır kayiedıcı olsaydı" dıyor NTSB uçuş bılgı.ı uzmanı Dennıs Grossı "Oldukça deaylı bılgı sahıbı olurduk Bırçok şeyı oğenebılırdık Orneğın uçağın burnu ne 'uksekhkteydı, kanat açılan neydı, uçak terede duştu, buzlanmanm etkısı neyW>" Ancak uçuş bılgısı kaydedıcı "herlalde şoyle oldu" tarzında bır kayıt yapnıştı Tum kayıt yetersızlığıne rağmen Vraştırma Daıresı, Aır Florıda 90'ın yalıızca 130 metre yukselebıldığını ve 270 >m surateerıştığınıtespıtettı Uçaktırnanmaya çalışırken duşmeye başamıştı Bu şaşırtıcı oyun hakkında daha faza bılgı edınmek ıçın Cockpıt'tekı bant iınlendı Kaptan VVheaton'un yardımcı >ılotla konuşmalarının deşıfresı ınsana uhaf bır duygu verıyordu Buyuk şaşjnlık once korkuya kadere boyun eğneye donuşurken Cockpıt'tekı gerılım ııssedılebılıyordu Pettıt "Bu doğruya benzemıyor, yoksa? Ah bu doğru değıl " VVheaton "Evet doğru, burada sek sen yazıyor " Pettıt "Hayır doğru olduğuna ınanmıyorum Ama belkı de doğru " VVheaton "Yuz yırmı" Pettıt "Bılmıyorum" VVheaton "Vauu bır, dıkkat, vau ıkı ılerı ılerı, yalnızca 500 metreyı ıstıyoruz Hadı Ilerı ılerı, bıraz çıkabılsek " Pettıt "Larry duşuyoruz" VVheaton "Bılıyorum " Son ses duşme sesıdır Kazalarda her şey uçak donanımının veya uçak murettebatının dedığı gıbı değıldır Konuşanlar genellıkle çok meşguldurler Veya mantıklı ve bağlantılı 3on ses şeyler söyleyecek kadar vakıtlen yoktur Ve çoğunlukla önlerındekı kaçınılmaz kaderden haberlerı yoktur Aır Florıda 90 olayında VVheaton ve Pettıt'ın konuşmaları ıle arka planda dıkkat çeken gurultu lyı bır Kombınasyondu Cockpıt ses kaydedıcısı 4 ayrı kanaldan kayıt yapar Bunlardan ıkısı kaptan ve yardımcısının mıkrofonuna aıttır Eğer uçak, Aır Florıda 90 gıbı ıkı kışılık bır kumanda ekıbıne sahıpse uçuncu kanal boştur Bu uçuncu kanal pılotlar kuleyle veya uçak personelıyle ko nuşurken devreye gırer Bu durum dörduncu kanalı boşta bırakır Tıpkı Aır Florıda 90 orneğındekı gıbı bu kanal en onemlı bılgılerı ıçerır Pılotların uzerınde bulunan gösterge tablosunda devreye gıren bır mıkrofon vardır Bu mıkrofon yalnızca pılotların arkasındakı tablodan devre dışı bırakılabılır Bu mıkrofon kendı frekans alanı ıçındekı her şeyı kaydeder Uçağın elektrık sıstemının homurtusunu, motor gurultusunu ve ıbrenın takılı kalmasını onleyen yuksekolçerın sac vıbratorunu Arka plandakı ses, motor gurultusuydü Aır Florıda 90'ın motor gurultusu spektral analıze alındı Eksperlerın dınledıklerı ses hıç de normal bır motor sesıne benzemıyordu Analog uçuş bılgısı kaydedıcıler motor gucu bılgılerını kaydetmedığınden motorların teknık bır ıncelemesı gerektı Potomac'dan çıkarılan her ıkı motor tam bır kontrol ıçın yapımcı fırmaya gonderıldı Hayır, ıkısı de sağlamdı, uçak motor arızasından duşmemıştı Ama ses kayıt uzmanı Turner bantları analız cıhazında çozerken enteresan bır şey keşfettı Motorlar, kompresorlerın vantılatör kanatlarından kaynaklanan karakterıstık bır gurultu uretıyorlardı Frekans kanatlarla ve onların rotasyon hızıyla doğru orantılıydı Motor ne kadar fazla basınç veya guce erışırse, frekans o kadar artıyordu Turner bandın kaydettığı gıbı, Aır Florıda 90'ın motorlarının gurultusunun 3250 Hertz'lık bır değere erıştığını fark ettı Bu, kalkış ıçın gereklı gucun %85'ıne eşıttı O gun kanatlan, kar ve buzla kaplı 737'nın 7000 kıloluk ıtme gucune gereksınımı vardı Oysa Turner'ın hesabına göre motorlar 5300 kıloya erışebıl mıştı Neden? Olay gunu saat tam 3 38 16'da kalkış ıznını beklerken Pettıt çalıştırmadan sonra motor ıçın yapılacak ışlemler lıstesını okumaya başladı VVheaton her noktayı gereklı onlemı soyleyerek veya sozlu olarak onaylayarak yanıtlıyordu Pettıt "Kapatıldı" VVheaton "Starttan sonra" Pettıt "Elektrıklı m ı ' " VVheaton "Jeneratorler" Pettıt "Buz çözucu?" VVheaton (Anlaşılamıyor) Bandın bu kısmını çözen NTSB ve FBI, VVheaton'un cevabının "kapalı" olduğunu duşunuyorlar Motorların ıncelenmesı sırasında bu duşunce daha da ağırlık kazanıyordu Buzlanmayı çozme ıçın kullanılan cıhaz kapalı durumdaydı Bu, motorların nıye kalkış gucune erışemedığını açıklıyordu Motor gucu nun gelışmesını olçme, yolu ıkı havalan dırma tarafından alınan motor artık gazının basıncını kıyaslamadır Bu alıcılardan bırı motorun ıçındedır Ikıncısı ıse artık gaz borusunun yakınındadır Uç kısımdakı alıcı buzlanmaya karşı çok hassastır, özellıkle de alçak kanatlı 737'lerde Buzlanmayı önlemek ıçın motordan uca doğru sıcak hava gonderılır Pettıt "buz çözucu?" dıye sorduğunda, uçuş yaşamının buyuk bır kısmı buz çozucunun hemen hıç gerekmedığı guneyde geçen VVheaton otomatikman "kapalı" demıştı Bu ıkısının de buyuk ve ortak hatasıydı Kayıtlara göre VVheaton ve Pettıt, kanatlardakı karı uçurmak ıçın New York'a gıden bır DC 10'un arkasından pıste gırmışlerdı NTSB bu olayın karları erıttığını ancak erıyen karların daha sonra kanatlarda ve hava gırışlerınde buz halıne geldığını tespıt ettı Aır Florıda 90 kalkış ıçın beklerken Pettıt motor ölçum aletlerınde bır garıplık olduğunu sezmıştı "Sol motorun sağ motordan farklı olduğunu goruyor musun?" "Nıçın farklı olduğunu bılmıyorum Bu sağ motora gıden sıcak hava olmalı Egzoztan Bır sure once yıneyapmıştı ama " Tam bu anda yer kontrol Aır Florıda 9O'ı aradı, Pettıt cevap verdı Kalkışa kadar anormal gostergeler konusunda başkaca kayıt yok Bu ana kadar hava gırışlerı buzla kapanmıştı Yapılan analızler Aır Florıda 90'ın bu yanlışını doğru olarak tespıt etmıştı Guç basınç ölçeğı turbınlerın start gucu urettığını gösterırken gerçekte turbınler tam basıncın %85'ınden dahaazını uretıyordu Pettıt bunu gormuş, ama doğru nedenı bulamamıştı VVheaton ve Pettıt bu son uçuştan kurtulabılırler mıydı? Yedı avlık araştırmaların sonucunu bır rapor halınde yayımlayan NTSB "Evet" dıyordu Pılotların buz çözucuyu kullanmamaları kazanın dırekt nedenıydı Motor hava gırışlerı buzla kapalı olmasaydı start gucu değışımlerı esnasında motor basınç değerlerı doğru görulurdu Motorlar start ve kalkış ıçın normal basınca ayarlanır ve bu basınca erışırdı NTSB raporunun bır başka bölumunde de şoyle dıyordu "Bugunku teknığe göre kal kış sırasındakı duşuk basınç ve kar veya buzu temızlememe uçağın kalkışta duşmesını kaçınılmaz kılmaz Yukarı tırmanma ve ek basınç sağlama amacıyla çaba göstermek ıçın durumu erken kavramak kadar personelın aktıf eylem lerı de gereklıdır Boylelıkle uçak hız kazanır ve havalanmak ıçın yeterlı guce erışır " Boeıng'de yapılan araştırmalara göre kalkıştan sonrakı 15 sanıyede pılotlar tam start gucunu kullanıp burnun aşağı ınmesını önleselerdı kaza olmazdı NTSB'nın dedektıf gıbı çalışmasına rağmen Aır Florıda 90'ın ıçınde neler olduğunu hıçbır zaman tam oğrenemeyeceğız "Basın, bu kara kutuları açıp her şeyın yanıtını aldığımızı sanıyor" dıyor Grossı "Genellıkle aldığımız bılgıler hatalı, hatta bazen tamamıyla gereksız Bu özellıkle analog kaydedıcılerde oluyor Dıjıtal kaydedıcıler de ışımızı kolaylaştırmıyor Ancak bunlar ıncelenecek daha fazla materyal sağladıklarından daha lyı sonuç elde etmek olası Bu da bızım çok daha detaylı ve tam bır tablo çızmemızı sağlıyor " U çak yolculuğu yapan her kışı kal kıştan bır muddet sonra hosteslerın guvenlıkle ılgılı talımatlarını duymuştur Fakat acaba kaçımız acıl durum çıkışları oksıjen maskesınin kullanımı can yeleklorının nasıl açıldığı konu lanna yeterlı ılgıyı gösterlp, bunları öğrenmeye çalışmıştır? % Uzmanlar, bırçok uçak kazasından sağ kurtulunabıleceğını bunun ıçın kalkış once sınde görevlılenn uyarılarına dıkkat edılmosı gerektığını vurguluyor ve 'Hayatınız da ha önce görup duyduklarınızı hatırlama becerınıze bağlıdır' dıyorlar Bır uçak kazasından kurtulma şansı bazı noktalara dıkkat edılmekle arttırılabılıyor Bunun ıçın öncelıkle en az ıkı acıl çıkış noktasını akılda tutmak ve bu çıkışlara kadar olan koltuk sayısını bılmek gerekıyor Böylece pa nık anında yolunu bulma olasılığı artıyor U S News dergısının haberıne gore uçak kazalarında olum nedenlerının başında yan gın gelıyor Bunun ıçın özellıkle gıysıler önem kazanıyor Uçak yolculuklarında kısa şortlar yuksek topuklu ayakkabılar ve sentetık ku maştan yapılmış gıysılerın gıyılmemesı tavsıye edılıyor Yangının çıkmasından sonrakı ıik 90 sa nıyede çıkış noktalarına ulaşmak kurtulmak ıçın yeterlı olabılıyor Bunun ıçın dymanın fark edıldığı anda çıkışlara yonelmek gere kıyor 2 yaşından kuçuk çocuklarla yolculuk ederken, çocuğun kucakta taşınmaması ve kendı koltuğunda oturuyor olması her zaman daha emnıyetlı sayılıyor Acıl durumldrda ıse çocuğun yanındakı kışının kendı oksi|en maskesını hemen takması gerekıyor, aksı halde havasız kalan kışının bılıncını kaybedıp çocuğu savunmasız bırakma olasılığı ar tıyor Uçakta oturulan yerın ıse çok fazla one mı bulunmuyor Yıne de yetkılıier uçağın ar kalarında oturmanın daha avantajlı olabıleceğını vurguluyorlar Bılındığı gıbı, uçak kazalarında çoğunlukla burun ılk once yere ça rpıyor Uçak ıçınde nerede oturulursa oturulsun kemerın, ınış ve kalkışta sıkıca uçuşun dı ğer zamanlarında ıse gevşek olarak bağlı bı rakılması gerekıyor Uçağın boşaltılması gerektığı zaman görevlılen dınlemek ve eşyalarını kurtarmaya çalışmamak gerekıyor Bır uçak kazasıncıa sanıyelerın bıle orıomlı olduğu bolırtılerpk panığe kapılmamanın esas olduğu hatırlatı lıyor U Uçak kazalanndan kurtulma şansı nasıl arttırılır?